در دنیای دیجیتال امروز، دامنههای اینترنتی نقش شناسنامه و هویت آنلاین سازمانها، شرکتها و حتی افراد را ایفا میکنند. هر وبسایت برای دسترسی کاربران نیازمند یک نشانی مشخص است که این نشانی در اصل بر پایه آدرس عددی آیپی تعریف میشود. از آنجا که به خاطر سپردن این اعداد برای کاربران دشوار است، نام دامنه به عنوان جایگزینی ساده، قابل فهم و قابل اعتماد مورد استفاده قرار میگیرد.
دامنهها نهتنها مسیر دسترسی کاربران به خدمات آنلاین را فراهم میکنند، بلکه نقشی کلیدی در شکلگیری اعتماد، اعتبار برند و تصویر ذهنی مخاطبان دارند. با این حال، همانگونه که حسابهای بانکی یا شبکههای اجتماعی در معرض نفوذ قرار میگیرند، دامنههای اینترنتی نیز با تهدیدی جدی به نام سرقت دامنه مواجه هستند؛ خطری که میتواند پیامدهای مالی، اعتباری و امنیتی گستردهای برای کسبوکارها به همراه داشته باشد.
سرقت دامنه به وضعیتی اطلاق میشود که در آن یک فرد یا گروه بدون رضایت و آگاهی مالک قانونی، کنترل یک دامنه را در اختیار میگیرد. در چنین شرایطی، مالک اصلی دیگر قادر به مدیریت دامنه، وبسایت، ایمیلهای سازمانی یا سایر سرویسهای وابسته نخواهد بود. پس از تصاحب دامنه، مهاجمان میتوانند از آن برای اهداف مخرب متعددی استفاده کنند؛ از جمله هدایت کاربران به صفحات جعلی، اجرای حملات فریبکارانه، تخریب اعتبار برند، سرقت اطلاعات کاربران و حتی اخاذی از مالک واقعی دامنه.
از دست رفتن کنترل دامنه میتواند خسارات سنگینی به دنبال داشته باشد، از جمله:
۱. کاهش اعتماد مشتریان و کاربران
۲. آسیب جدی به اعتبار برند
۳. اختلال در ارائه خدمات آنلاین
۴. کاهش فروش و درآمد
۵. سوءاستفاده از نام تجاری برای فعالیتهای مجرمانه
در بسیاری از موارد، مهاجمان با ایجاد دامنههایی مشابه نام اصلی و استفاده از کاراکترهای ظاهراً یکسان، کاربران را فریب میدهند؛ بهگونهای که تشخیص دامنه جعلی برای عموم بسیار دشوار میشود.
سرقت دامنه معمولاً از طریق روشهای زیر صورت میگیرد:
۱. فریب و مهندسی اجتماعی: در این روش، مهاجم با ارسال پیام یا ایمیل جعلی که خود را به عنوان شرکت ثبتکننده دامنه معرفی میکند، اطلاعات ورود مالک را به دست میآورد.
۲. نفوذ به حساب کاربری مالک دامنه: در صورت استفاده از رمز عبور ضعیف یا تکراری، مهاجم میتواند به پنل مدیریت دامنه دسترسی پیدا کرده و مالکیت آن را تغییر دهد.
۳. عدم تمدید به موقع دامنه: اگر مالک دامنه در زمان مقرر اقدام به تمدید نکند، افراد سودجو میتوانند دامنه منقضیشده را ثبت و تصاحب کنند.
۴. ضعف امنیتی شرکت ثبتکننده: برخی شرکتهای ثبت دامنه از سازوکارهای امنیتی قدرتمند استفاده نمیکنند و همین موضوع زمینه سوءاستفاده را فراهم میکند.
سازمان بینالمللی مدیریت نامها و شمارههای اینترنتی مسئول هماهنگی سیستم نام دامنه، مدیریت دامنههای ریشه و نظارت بر عملکرد شرکتهای ثبتکننده است. این نهاد تلاش میکند با تعریف استانداردها و مقررات، ثبات و امنیت زیرساخت اینترنت را حفظ کند.
در سالهای اخیر، میزان سوءاستفاده از دامنهها و حملات مرتبط با سرقت آنها افزایش قابل توجهی داشته است. هزاران دامنه در سطح جهان به دلیل ضعف در تنظیمات امنیتی یا بیتوجهی مالکان، در معرض تصاحب غیرقانونی قرار گرفتهاند. این موضوع نشان میدهد که هیچ کسبوکاری، صرفنظر از اندازه آن، از این تهدید مصون نیست.
راهکارهای پیشگیرانه برای جلوگیری از سرقت دامنه
برای کاهش احتمال سرقت دامنه، رعایت اقدامات زیر ضروری است:
۱. فعالسازی قفل دامنه: قفل دامنه مانع از انتقال یا تغییر ناخواسته اطلاعات مالکیت میشود و هرگونه تغییر حساس را منوط به تأیید مالک میکند.
۲. استفاده از تأیید دو مرحلهای: افزودن یک لایه امنیتی اضافی برای ورود به حساب کاربری دامنه و ایمیل، نقش مهمی در جلوگیری از نفوذ دارد.
۳. تمدید خودکار دامنه: فعالسازی تمدید خودکار مانع از منقضی شدن ناخواسته دامنه و سوءاستفاده افراد سودجو میشود.
۴. انتخاب ثبتکننده معتبر: ثبت دامنه از طریق شرکتهای معتبر و شناختهشده، سطح امنیت بالاتری را تضمین میکند.
۵. پایش مستمر وضعیت دامنه: بررسی دورهای اطلاعات دامنه و دریافت هشدار در صورت هرگونه تغییر مشکوک، امکان واکنش سریع را فراهم میسازد.
۶. استفاده از سامانه نام دامنه امن: بهرهگیری از فناوریهای امنیتی مرتبط با سامانه نام دامنه، از جعل و تغییر غیرمجاز اطلاعات جلوگیری میکند.
در صورت وقوع سرقت دامنه، باید بدون تأخیر اقدامات زیر انجام شود:
تماس فوری با شرکت ثبتکننده دامنه
ارائه مدارک اثبات مالکیت
پیگیری حقوقی از طریق مراجع ذیصلاح
ثبت شکایت در نهادهای نظارتی داخلی و بینالمللی
سرقت دامنه یکی از تهدیدات جدی در فضای سایبری به شمار میرود که میتواند موجودیت دیجیتال یک کسبوکار را به خطر اندازد. دامنه صرفاً یک نشانی اینترنتی نیست، بلکه نماینده اعتبار، اعتماد و هویت برند است. حفاظت از دامنه مستلزم آگاهی، دقت و رعایت اصول امنیتی پایه است. همانطور که از اموال فیزیکی خود محافظت میکنیم، باید نسبت به داراییهای دیجیتال نیز حساس و هوشیار باشیم. دامنه شما سرمایهای ارزشمند است که حفاظت از آن، تضمینکننده امنیت و پایداری حضور آنلاین شما خواهد بود.
