✨ مقدمه
مهریه یکی از حقوق مالی مهم زن در ازدواج دائم است. اما نوع تعیین آن—عندالمطالبه یا عندالاستطاعه—میتواند تأثیر زیادی بر روند مطالبه، اجرای حکم، و حتی روابط زوجین داشته باشد. در این مقاله، تفاوتها، مزایا، معایب، و نکات حقوقی هر نوع مهریه را بررسی میکنیم.
---
📘 مهریه عندالمطالبه چیست؟
در این نوع مهریه، زن هر زمان بخواهد میتواند آن را مطالبه کند و مرد موظف است فوراً پرداخت کند، حتی اگر توان مالی نداشته باشد.
- مبنای قانونی: ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی
- اجرای حکم: امکان صدور اجرائیه و توقیف اموال زوج
- مزایا: قدرت حقوقی بالا برای زن
- معایب: فشار مالی شدید بر مرد، احتمال زندان
---
📗 مهریه عندالاستطاعه چیست؟
در این نوع، زن تنها زمانی میتواند مهریه را مطالبه کند که مرد توانایی مالی داشته باشد و استطاعت او اثبات شود.
- مبنای قانونی: توافق طرفین در عقدنامه
- اجرای حکم: نیاز به اثبات استطاعت مالی زوج
- مزایا: کاهش فشار مالی، جلوگیری از سوءاستفاده
- معایب: دشواری اثبات استطاعت، تأخیر در دریافت مهریه
---
⚖️ مقایسه حقوقی و قضایی مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه
در مهریه عندالمطالبه، زن از همان لحظهی عقد میتواند مهریهاش را مطالبه کند، بدون نیاز به اثبات توانایی مالی مرد. این نوع مهریه قدرت حقوقی بالایی به زن میدهد و در صورت عدم پرداخت، امکان صدور اجرائیه، توقیف اموال، و حتی زندان برای مرد وجود دارد. دادگاهها معمولاً در این نوع مهریه، به نفع زن رأی صادر میکنند، مگر اینکه مرد بتواند اثبات کند که پرداخت مهریه غیرممکن است.
در مقابل، مهریه عندالاستطاعه نیازمند اثبات استطاعت مالی مرد است. یعنی زن باید در دادگاه نشان دهد که مرد توانایی پرداخت مهریه را دارد. این نوع مهریه فشار مالی کمتری بر مرد وارد میکند و احتمال زندان در آن بسیار پایینتر است. اما از نظر حقوقی، زن باید مسیر دشوارتری را برای مطالبه طی کند، چون اثبات استطاعت مالی معمولاً زمانبر و پیچیده است.
در نتیجه، مهریه عندالمطالبه بیشتر به نفع زن است و مهریه عندالاستطاعه بیشتر به نفع مرد. انتخاب بین این دو نوع، باید با در نظر گرفتن شرایط مالی، فرهنگی و اهداف طرفین انجام شود.
---
🧠 نکات کاربردی برای زوجین
- اگر مرد درآمد ثابتی ندارد، مهریه عندالاستطاعه گزینهی منطقیتری است.
- اگر زن میخواهد از حق خود در هر زمان استفاده کند، عندالمطالبه مناسبتر است.
- امکان تعیین نوع مهریه در عقدنامه با توافق طرفین وجود دارد.
- در دعاوی خانوادگی، نوع مهریه تأثیر زیادی بر روند پرونده دارد.
---
📚 منابع حقوقی
- قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، ماده ۱۰۸۲
- رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور دربارهی استطاعت مالی
- تجربههای قضایی از شعب خانواده در تهران و مشهد
---
📝 نتیجهگیری
انتخاب نوع مهریه باید با آگاهی کامل و مشورت حقوقی انجام شود. هر نوع مهریه مزایا و معایب خاص خود را دارد و بسته به شرایط مالی، فرهنگی و شخصی زوجین، میتواند متفاوت باشد. آگاهی از این تفاوتها، از بروز اختلافات آینده جلوگیری میکند.
---
🔑 کلیدواژهها
مهریه عندالمطالبه مهریه عندالاستطاعه قانون مهریه
حقوق خانواده ازدواج و طلاق مطالبه مهریه
