در چه شرایطی به زن مهریه تعلق نمی گیرد؟ در هر شرایطی به زن مهریه تعلق می گیرد، مگر در فسخ نکاح یا بطلان نکاح پیش از نزدیکی زوجین و همچنین با بخشیدن مهریه از سوی زوجه به زن مهریه تعلق نمی گیرد.
مهریه چیست؟
به گفته ی مهدی رضوی وکیل مهریه در تهران، مهریه یا کابین به مالی گفته می شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح اسلامی به زن خود می پردازد یا مکلف به پرداخت آن می شود.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
همچنین مهریه مال معینی است که دارای ارزش مالی بوده مانند آپارتمان، زمین (مهریه غیرمنقول)، خودور و غیره و ضمن عقد نکاح از سوی زوج به زوجه تملیک و داده می شود و گاهی ممکن است به جای مال، انجام کاری به نفع زن باشد مانند تعهد مرد به آموزش قرآن به زن
در عقد دائم چنانچه در زمان عقد، مهریه ای تعیین نشده باشد عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق نمایند. اما مهریه در عقد موقت (صیغه)، شرط لازم و ضروری برای صحت عقد می باشد و عدم تعیین مهریه و مدت زمان عقد موقت موجب بطلان عقد می شود.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره در خصوص کلیه دعاوی مهریه با وکلای مهریه موسسه حقوقی دادآرمان
تماس بگیر. (02122904873-02122904874-09128400921-09336267676-09336267878)
انواع مهریه
مهریه انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
مهرالمسمی: اگر مهر ضمن عقد نکاح یا پس از آن به رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می گردد یا شخصی که زوجین انتخاب کرده اند.
مهرالمثل: مهری که بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی زن و بر حسب زمان و مکان تعیین می گردد.
مهرالمتعه: هرگاه در عقد ازدواج مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه می شود. در مهرالمتعه وضعیت مرد از لحاظ اقتصادی و توانایی مالی مورد توجه واقع می شود.
مهرالسنه: مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای همسران و دخترانش تعیین کرده است. مقدار مهرالسنه معادل ۵۰۰درهم است، که این یک نوع مهرالمسمی می باشد.
انواع مهریه از نظر زمان مطالبه
همان طور که گفته شد زن مالک مهریه است و می تواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را از شوهرش مطالبه کند، اما مهریه از نظر زمان مطالبه به دو دسته تقسیم می شود:
مهریه عندالمطالبه: مهریه عندالمطالبه یعنی هر زمان که زوجه بخواهد می تواند مهریه اش را از همسرش درخواست بنماید و زوج موظف به پرداخت مهریه است. هنگامی که مهریه به صورت عندالمطالبه باشد، اصل بر این است که مرد توانایی پرداخت آن را دارد، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و بار اثبات آن نیز بر عهده شوهر است و در واقع او باید ثابت نماید توانایی کافی برای پرداخت تمام و یا پرداخت بخش زیادی از مهریه را به صورت یکجا ندارد. همچنین در مهریه عندالمطالبه زن می تواند از حق حبس مهریه استفاده کند.
مهریه عندالاستطاعه: مهریه عندالاستطاعه یعنی پرداخت آن از سوی مرد به همسرش مشروط به داشتن توانایی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی مالی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد. چنانچه زوجه مهریه خود را درخواست کند، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام و یا بخشی از آن را به صورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.
همچنین طبق قانون پس از عقد نکاح افزایش مهریه توسط زوجین امکان پذیر نیست، اما کاهش مهریه و یا تبدیل مهریه عندالاستطاعه به عندالمطالبه منع قانونی ندارد.
شرایط تعلق گرفتن مهریه به زوجه چیست؟
بهترین وکیل مهریه در شمال تهران، در خصوص شرایط تعلق گرفتن مهریه به زوجه می گوید: با جاری شدن عقد نکاح حقوق مالی به زن تعلق می گیرد که شامل مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت (یا نحل) و تنصیف اموال زوج است.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، زن به مجرد عقد نکاح، مالک مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی در آن داشته باشد، از این رو او می تواند مهریه اش را مطالبه کند یا آن را ببخشد و برخلاف سایر حقوق مالی زوجه، تحت هر شرایطی مهریه به زن تعلق می گیرد، جز در مواردی که قانون تعیین کرده است، حتی در صورت اثبات رابطه نامشروع و خیانت زن، نشوز یا عدم تمکین زوجه و تخلف از وظایف زناشویی و غیره از سوی زن، مانع از استحقاق زن نسبت به مطالبه مهریه نمی باشد و زوجه می تواند حتی پیش از رابطه زناشویی و تمکین خاص مهریه اش مطالبه نماید و تمام مهریه به زن باکره تعلق می گیرد.
در چه شرایطی مهریه به زوجه تعلق نمی گیرد؟
بهترین وکیل مهریه در شمال تهران ادامه می دهد: همان طور که گفته شد در هر شرایطی مهریه به زوجه تعلق می گیرد و مرد در صورت مطالبه زن باید مهریه ی او را پرداخت کند، اما طبق قانون، شرایطی وجود دارد که به زن مهریه تعلق نمی گیرد.
در شرایط زیر به زن مهریه تعلق نمی گیرد:
طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی، در صورتی که نکاح دائم یا موقت بین زوجین به هر دلیل باطل شود (بطلان نکاح) و نزدیکی بین زن و مرد واقع نشده باشد؛ زن حق دریافت مهریه نخواهد داشت.
طبق ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی، هرگاه عقد نكاح قبل از نزدیكی به دلیلی فسخ شود، زن حق دریافت مهریه ندارد؛ مگر در صورتی كه دلیل فسخ نکاح عنن (ناتوانی جنسی مرد) باشد؛ كه در این صورت با وجود فسخ نكاح، زن مستحق نصف مهریه است.
دختر باکره در زمان طلاق مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود؛ طبق ماده 1092 قانون مدنی، هرگاه شوهر قبل از نزدیکی، زن خود را طلاق دهد، نصف مهریه به زن تعلق می گیرد.
شرایط تعلق نگرفتن مهریه در بطلان نکاح
به گفته ی بهترین وکیل مهریه در شرق تهران، یکی از شرایطی که به زن مهریه تعلق نمی گیرد بطلان نکاح پیش از نزدیکی است، از این رو برای آشنایی با موارد بطلان نکاح در ادامه توضیحات مختصری خواهیم داد.
بطلان نکاح زمانی واقع می شود که نکاح شرایط لازم برای صحت را نداشته باشد، در این صورت نکاح باطل محسوب می شود و هر یک از زوجین می تواند با مراجعه به دادگاه خانواده تقاضای بطلان نکاح را بنماید و زوجین بدون تشریفات طلاق از یکدیگر جدا شوند و به این ترتیب عقد نکاح باطل شده و رابطه زوجیت بین زن و شوهر به پایان می رسد.
مواردی که موجب بطلان نکاح می شوند عبارتند از:
ازدواج با محارم
ازدواج با زن شوهردار
داشتن 4 همسر دائمی
ازدواج مرد با همسر سه طلاقه (طلاق سوم)
ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان
ازدواج با زن در ایام عده (عده طلاق، وفات، فسخ نکاح)
ازدواج با همسر سابق که با نه طلاق که شش عدد آن رجعی باشد مطلقه شده باشد (حرام موبد)
نکاح معلق
ازدواج با دو خواهر
شخص نامعلوم
طبق ماده 1053 قانون مدنی عقد در حال احرام باطل است و با علم به حرمت، موجب حرمت ابدی است.
دختر باکره بدون اذن ولی یا دادگاه خانواده به شرط عدم تنفیذ ولی یا در صورتی که نکاح توسط دادگاه به مصلحت زوجه تشخیص داده نشود.
شرایط تعلق نگرفتن مهریه در فسخ نکاح
طبق ماده 1120 قانون مدنی، فسخ نکاح یکی از روش های انحلال عقد نکاح است و در صورت وجود هر یک از شرایط فسخ نکاح زن یا مرد می توانند از دادگاه خانواده تقاضای فسخ نکاح بنمایند.
فسخ نکاح از طرف مرد
طبق ماده ۱۱۲۳ قانون مدنی در صورتی که زن دارای عیوبی باشد که مرد در هنگام عقد نسبت به آن آگاهی نداشته باشد، می تواند از دادگاه تقاضای فسخ نکاح کند.
مواردی که موجب فسخ نکاح از طرف مرد می شود عبارتند از:
افضاء به معنی یکی شدن مجرای بول و حیض زن
قرن به معنی وجود استخوانی در فرج زن که مانع نزدیکی شود.
برص نوعی بیماری پوستی که بر سطح پوست لکه های سفید ایجاد می شود.
جذام
باکره نبودن زن در زمان عقد
نابینایی دو چشم
زمین گیری
فسخ نکاح از طرف زن
با توجه به ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی، چنانچه مرد دارای عیوبی باشد که مانع برقراری رابطه جنسی است برای زن حق فسخ نکاح ایجاد می شود و می تواند عقد نکاح را بر هم بزند.
عیوب مرد شامل:
آلت تناسلی مرد مقطوع باشد.
خصاء یا اخته بودن مرد
عنن یا ناتوانی مرد در نعوظ
موارد مشترک فسخ نکاح
وکیل پایه یک دادگستری در خصوص موارد فسخ نکاح ادامه می دهد: در قانون برخی موارد فسخ نکاح به صورت اشتراکی میان زن و مرد بیان شده است که با وجود هر یک از این موارد در زن یا مرد، طرف مقابل حق فسخ نکاح را خواهد داشت.
جنون: طبق ماده 1121 قانون مدنی، جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار، اعم از اینکه مستمر یا ادواری باشد، برای طرف مقابل حق فسخ نکاح ایجاد می کند.
تدلیس (فریب در ازدواج): تدلیس یعنی زن یا مرد صفت هایی را به خود نسبت بدهد که آنها را ندارد.
تخلف از شروط صفت: یکی از مواردی که حق فسخ نکاح ایجاد می کند، تخلف از شرط صفت است. یعنی اینکه برای ازدواج صفت خاصی در شخص شرط شده باشد، ولی بعد از عقد معلوم شود که فرد فاقد آن صفت بوده.
شرایط تعلق نگرفتن مهریه پس از بخشیدن مهریه
یکی دیگر از شرایطی که به زن مهریه تعلق نمی گیرد، بخشیدن تمام یا بخشی از مهریه از سوی زوجه است و زن به هر مقدار که مهریه اش را بخشیده است، دیگر نمی تواند آن را مطالبه کند، جز در مواردی که قانون تعیین کرده است.
بخشیدن مهریه با دستنویس (سند عادی) و یا به موجب سند رسمی صورت می گیرد و سند عادی مانند سند رسمی در صورتی که دارای امضا و اثر انگشت زوجه باشد معتبر بوده و مورد پذیرش دادگاه است.
برای بخشش مهریه از سوی زوجه روش های مختلفی وجود دارد و آثار حقوقی آنها نیز با یکدیگر متفاوت است.
زن می تواند مهریه اش را از طریق هبه معوض، هبه غیرمعوض، ابراء، صلح مهریه و بذل مهریه (در طلاق خلع و مبارات) ببخشد. در صورتی که زن مهریه اش را از طریق ابراء، صلح مهریه و هبه معوض ببخشد و عوض به او داده شود، دیگر نمی تواند مهریه اش را مطالبه کند و مهریه به او تعلق نخواهد گرفت، فقط در هبه ی غیر معوض که زن بدون دریافت عوض مهریه اش را می بخشد در شرایطی که قانون تعیین کرده است، می تواند پس از بخشیدن مهریه آن را دوباره مطالبه کند و در بذل مهریه از سوی زوجه در طلاق توافقی یا طلاق خلع، زن می تواند تا پایان ایام عده طلاق مهریه اش را مطالبه کند (رجوع از هبه بخشیده شده)، اما پس از آن دیگر امکان مطالبه مهریه وجود ندارد.
در مورد شرایط بخشیدن مهریه از سوی زوجه باید بدانید زن برای بخشیدن مهریه باید عاقل و بالغ باشد و با رضایت و اختیار اقدام به بخشش مهریه نماید و در صورتی که زن محجور باشد یعنی غیررشید، صغیر یا مجنون باشد نمی تواند مهریه اش را ببخشد. همچنین برای بخشیدن مهریه نیازی به اجازه و رضایت پدر زوجه نیست و بخشیدن مهریه بدون اجازه پدر منع قانونی ندارد.
شرایط تعلق نگرفتن مهریه بعد از فوت شوهر
وکیل پایه یک دادگستری تهران در ادامه می گوید: مهریه زن پس از فوت شوهر نیز از سوی زوجه قابل مطالبه است و زن می تواند پس از فوت شوهر مهریه اش را از ترکه و اموال به جا مانده از شوهر مطالبه نماید. اما در صورتی که زن مهریه اش را با هر روشی که به آنها اشاره کردیم بخشیده باشد، پس از فوت شوهر به زن مهریه تعلق نمی گیرد و او نمی تواند مهریه اش را مطالبه کند، در واقع تعلق نگرفتن مهریه به زن پس از فوت شوهر یکی از عواقب بخشیدن مهریه محسوب می شود، از این رو بهترین وکیل ایران به شما توصیه می کند، پیش از بخشیدن مهریه با یک وکیل مهریه با تجربه مشورت کنید.
