تغییر سن در شناسنامه یکی از مباحث چالش برانگیزی است که بسیاری از افراد با آن درگیر هستند و دقیقا نمی دانند که چگونه باید برای تغییر سن شناسنامه ای خود اقدام کنند. یکی از اشتباهاتی که در برخی از اسناد هویتی و سجلی اشخاص در دهه های ۶۰ و قبل از آن متداول است، مغایرت سن واقعی دارنده سند سجلی با تاریخ تولد مندرج در شناسنامه است که غالبا یا ناشی از وجود اشتباه در گواهی ولادت،اشتباه ماموران ثبت احوال در تنظیم مندرجات سند و یا به جهت عدم ابطال شناسنامه کودک فوت شده توسط والدین و استفاده از آن برای فرزند جدید می باشد.
بنابراین قانون این امکان را برای چنین اشخاصی فراهم نموده که برای تغییر سن و اصلاح شناسنامه خویش اقدام نمایند. در این مقاله از مجموعه نکات حقوقی دادمان تلاش شده است تا روند تغییر سن و نحوه دادخواست برای تغییر سن در شناسنامه، به صورت جامع توضیح داده شود. پس خواندن این مقاله را از دست ندهید.
در صورتیکه اختلاف سن کمتر از ۵ سال باشد برای کاهش و یا افزایش آن، متقاضی باید دادخواست تغییر سن شناسنامه را به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه مطرح نماید. به موجب رای وحدت رویه شماره ۵۹۹ مورخ ۱۳/۴/۱۳۷۴ هیات عمومی دیوان عالی کشور و اصل ۱۵۹ قانون اساسی مرجع رسیدگی و اظهار نظر نسبت به درخواست تغییرسن کمتر از ۵ سال، دادگاه حقوقی دادگستری است.
متقاضی می تواند دادخواست را در دادگاه محل اقامت خود یا محل وقوع ادراه ثبت احوال مطرح نماید. دادخواست و ضمایم برای اداره ثبت احوال ابلاغ و این اداره بوسیله نماینده حقوقی نسبت به خواسته دفاع می نماید.
رای صادره چه به نفع متقاضی و چه علیه وی باشد، از جانب طرفین در دادگاه تجدید نظر قابلیت اعتراض را خواهد داشت.
دادگاه معمولا جهت تعیین سن واقعی، قرار ارجاع امر به کارشناس که در این مورد، پزشکی قانونی یا پزشک معتمد است را صادر می نماید. در مواردی انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان نیز برای کشف حقیقت لازم می باشد.
نکته:
هر فردی در طول عمر خود تنها یکبار می‌تواند تقاضای تغییر سن در شناسنامه را مطرح نماید. در صورتی که دعوای شخص رد و به اصطلاح در دعوا محکوم شود به دلیل اعتبار امر مختومه، امکان طرح مجدد تقاضا را برای همیشه از دست می دهد.
در ادامه یک نمونه دادخواست تغییر سن شناسنامه ای و لایحه در پاسخ به دفاعیات ثبت احوال و حکم دریافتی برای احدی از موکلین جهت مطالعه ارائه می گردد.
خواهان: خانم سحر…
خوانده: ادراه ثبت احوال غرب تهران
خواسته: تقاضای ابطال شناسنامه شماره …و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد ۱/۱۲/۱۳۶۳ با حفظ سایر مندرجات
دلایل ومنضمات: کپی مصدق ۱- شناسنامه ۲ – استشهادیه شهود مبنی براینکه خواهان از شناسنامه خواهر متوفی خود استفاده می نمایند ۳ – عند اللزوم جلب نظـر پزشکی قانونی جهت تعیین سن واقعی
تحریر دادخواست:
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی …
با سلام احتراماً به استحضار می رساند:
شناسنامه ای که کپی مصدق آن تقدیم شده و درحال حاضرتوسط موکله استفاده می گردد، شناسنامه واقعی ایشان نبوده بلکه متعلق به خواهر متوفی ایشان می باشد که والدینشان به لحاظ بی اطلاعی و نیز علاقه شدید به فرزند متوفیشان، حاضر به ابطال آن نشده و آن را به موکل اختصاص داده اند .با عنایت به اینکه سن واقعی موکله با سن مندرج در شناسنامه نزدیک به دو سال اختلاف دارد لذا تقاضای صدور حکم به ابطال شناسنامه شماره …و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد ۱/۱۲/۱۳۶۳ با حفظ سایر مندرجات مورد استدعاست.
ریاست محترم شعبه … مجتمع قضایی شهید مدنیبا سلاماحتراما در خصوص پرونده کلاسه …۹۶۰ به وکالت از خواهان، در پاسخ به دفاعیات خوانده(اداره ثبت احوال) به استحضار عالی می رساند:۱- استمراراستفاده از شناسنامه دلیل بر اقرار نیست و تعریف اقرار بر آن منطبق نیست.زیرا مندرجات شناسنامه از جمله نام و نام خانوادگی و سن و…از جمله مواردی است که توسط والدین اعلام و به شخص تحمیل و وی فارغ ازدرستی و نادرستی اعلامات، به اجبارو ناچارا از آن استفاده می نماید.
سکوت در برابرمندرجات سند سجلی( که شخص هیچگونه دخالتی در اعلام آن نداشته) نشان اقرار نیست؛ چراکه سکوت ممکن است دلیل انکار یا بی‌اعتنایی باشد و نمی‌تواند کاشف از اراده شخص به اخبار از وجود حق قرار گیرد. از طرفی حسب قواعد مسلم حقوقی”به ساکت نظری منتسب نمی گردد”.
از دیگر شرایط قانونی اقرار” قصد مقر” می باشد. یعنی اینکه آنچه «اقرارکننده» می گوید یا انجام می دهد به منظور «اقرار» و با توجه به تعریف آن باشد نه به هر جهت دیگر. درحالیکه تعویض و عکس دار نمودن شناسنامه از موارد الزامی است که هر شخص بعد از ۱۸ سالگی باید نسبت به اقدام نماید و بدون قصد و توجه به اقرار و از روی اجبار انجام شده است. لذا استناد به اقرار دراین مورد منتفی است.۲-موکله قهرمان شطرنج هستند و برای این مملکت بارها افتخار آفرینی کرده اند. به طوریکه چندین حکم قهرمانی و ۴ مدال طلا و ۳ مدال نقره مسابقات بین المللی را در کارنامه ورزشی خویش دارند . متاسفانه اختلاف سن موجود در شناسنامه با سن واقعی، مشکلاتی را برای ایشان جهت حضور در مسابقات بین المللی به وجود آورده است که ناچارا جهت جبران و اصلاح اشتباه پدر و مادرشان، باید پروسه پردردسر تغییر سن شناسنامه را طی نمایند زیرا آینده ایشان را تحت الشعاع قرارداده است.۳-موکله با شناسنامه متعلق به خواهرمتوفیشان و طبق اطلاعات آن ، در سن ۷ سالگی وارد کلاس اول ابتدایی شده اند اما در واقعیت ایشان ۵ ساله بوده اند و چون اختلاف قامت و جثه زیادی با هم کلاسی های خود نداشته واطلاعات شناسنامه هم حکایت از سن مجاز برای ورود به کلاس اول داشته، ممانعتی ازشروع به تحصیل وی صورت نمی گیرد….لذا با عنایت به مطالب معروضه،تقاضای صدور حکم به ابطال شناسنامه و صدور شناسنامه جدید با تاریخ تولد واقعی ۰۱/۱۲/۱۳۶۳با حفظ سایر مندرجات را دارم.
در شرایطی که تقاضای تغییر سن برای بیشتراز ۵ سال باشد بموجب ماده واحده قانون حفظ اعتباراسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها مصوب ۲/۱۱/۱۳۶۷ :
” تغییر تاریخ تولد اشخاص ممنوع است ” .
تبصره :
صاحب شناسنامه تنها یکبار در طول عمر و در صورتیکه اختلاف سن واقعی با سن مندرج در اسناد سجلی به تشخیص کمیسیون ذیربط بیش از پنج سال باشد می تواند سن خود را اصلاح نماید .
بنابراین در صورتی که سن واقعی با تاریخ تولد مندرج درشناسنامه بیش از پنج سال اختلاف داشته باشد، متقاضی باید در کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود، درخواست اصلاح تاریخ تولد را مطرح نماید .
تقاضای تغییرسن در فرم مخصوص به همراه مدارک لازم که شامل اصل شناسنامه و تصویر آن، یک قطعه عکس جدید، فیش بانکی هزینه رسیدگی طبق تعرفه اعلامی و غیره است، در دبیرخانه کمیسیون ثبت می گردد .
تاریخ تشکیل جلسه رسیدگی توسط دبیرخانه به متفاضی ابلاغ می گردد.درخواست کننده باید در وقت تعیین شده با در دست داشتن شناسنامه در کمیسیون تشخیص سن حاضر گردد .
کمیسیون متشکل از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال و پزشک منتخب، مدیر عامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با ریاست قاضی دادگاه صالح محل، تشکیل می گردد.
کمیسیون می تواند در صورت لزوم متقاضی را جهت معاینه و تعیین سن به پزشکی قانونی معرفی نماید. معمولا افراد ملزم به انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان نیز می باشند.
نکته:
تصمیم کمیسیون به اصلاح تاریخ تولد و یا رد تقاضا، قطعی و غیرقابل اعتراض است و در صورت عدم موافقت با تغییر تاریخ تولد، درخواست مجدد پذیرفته نخواهد شد .
وکلا و مشاورین امور حقوقی موسسه سروش نافع دادمان آماده پاسخگویی و همچنین ارائه کلیه خدمات حقوقی در زمینه درخواست تغییر سن در شناسنامه و انجام پروسه های اداری تا به نتیجه رساندن پرونده می باشند:
