اعتراض واخواهی ، اعتراض به حکم غیابی صادر شده از سوی دادگاه است. برای طرح واخواهی، باید شخص معترض، یک دادخواست مبنی بر اعتراض به حکم غیابی صادر شده، تنظیم کرده و در دادگاه صادر کننده رای، بررسی شود. در خصوص آثار واخواهی می توان گفت، در صورت پذیرش واخواهی، نقض رای، اولین اثر آن خواهد بود. همچنین، خواهان رای اول، باید خسارات واخواه را جبران کند.
بر اساس ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی مدنی:
محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می شود. لازم به ذکر است که این دادخواست فقط در دادگاهی که حکم غیابی را صادر کرده است قابل بررسی می باشد.
بر اساس ماده ۳۰۳ قانون آیین دادرسی مدنی:
حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیز دفاع نکرده باشند و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد. از این ماده قانون می توان نتیجه گرفت که نحوه ی تشخیص حکم حضوری و حکم غیابی در چیست. چنانچه خوانده، وکیل یا قائم مقام او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نباشند و چنانچه هیچ کس لایحه ای را از طرف خوانده به دادگاه ارسال نکرده باشد و همچنین چنانچه برگه اخطاریه به فرد خوانده تحویل نشده باشد آن حکم به صورت غیابی صادر خواهد شد و امکان واخواهی برای آن منظور خواهد گشت.
به منظور واخواهی از حکمی که بصورت غیر حضوری یا اصطلاحا غیابی صادر شده است لازم است تا دادخواست واخواهی نوشته شود. این دادخواست بایستی به دادگاهی که حکم غیابی را صادر کرده است تحویل داده شود.
در صورت پذیرش اعتراض واخواهی ، نقض رای، اولین اثر آن خواهد بود. همچنین، خواهان رای اول، باید خسارات واخواه را جبران کند.
چنانچه دادخواست برای صدور حکم واخواهی تکمیل نباشد مدیر دفتر دادگاه مربوطه ملزم خواهد بود تا به منظور رفع نقص های موجود اخطار نامه ای را تنظیم نماید. سپس و بعد از تکمیل دادخواست واخواهی، زمانی برای رسیدگی تعیین شده و این زمان به طرفین ابلاغ میشود تا آنها در زمان مقرر روند جریان واخواهی را بررسی و برای صدور حکم مجدد آماده باشند.
بله. زمانی که واخواه اعتراضش را بیان میکند. دادگاه این اعتراض را بررسی کرده و نسبت به قبول و یا رد آن تصمیم گیری میکند. چنانچه اعتراض وارد باشد دادگاه برای صدور حکم مجدد و انجام بررسی های لازم زمانی را مقرر می دارد. اما در صورتی که اعتراض واخواه وارد نباشد دادگاه مربوطه آن را به کل رد و حکم صادر شده را حکم قطعی در نظر خواهد گرفت و آن حکم را تایید خواهد کرد.
مهلت و مدت زمان درخواست واخواهی محدود بوده و افراد بایستی بعد از صدور حکم در یک پنجره ی زمانی مشخص برای واخواهی اقدام نمایند. از اینرو درخواست واخواهی برای افرادی که در داخل کشور زندگی میکنند تا بیست روز از زمان صدور حکم قطعی و برای افرادی که داخل کشور نیستند و خارج از کشور زندگی میکنند تا دو ماه بعد از صدور حکم قطعی خواهد بود. و این یک فرجه ی زمانی مشخص و غیر قابل تغییر برای تمام افراد خواهد بود. البته در موارد خاص نیز امکان دارد که درخواست اعتراض واخواهی بعد از این زمان نیز امکان پذیر باشد. اما صدور چنین درخواستی بعد از این زمان تنها برای افرادی با شرایط خاص و منحصر بفرد امکان پذیر می باشد.
ابتلا به بیماری در صورتی که آن بیماری مانع از حرکت باشد. فوت یکی از افراد در خانواده ی درجه یک فرد از قبیل یکی از والدین یا همسر و یا فرزندان. حوادثی که افراد در ایجاد آنها نقشی نداشته باشند از جمله آتش سوزی، سیل، زلزله و حبس بودن فرد به شرطی که در زمان مقرر به هیچ عنوان امکان خروج از زندان برای وی فراهم نبوده باشد از جمله مواردی هستند که میتوانند توجیهی موجه به منظور درخواست واخواهی از سوی افراد بعد از مدت مقرر در نظر گرفته شوند.
در خصوص واخواهی کیفری، باید به ماده ۴۰۷ قانون آیین دادرسی کیفری اشاره کرد. به موجب این ماده:
دادگاه پس از اعتراض واخواهی ، با تعیین وقت رسیدگی طرفین را دعوت می کند و پس از بررسی ادله و دفاعیات واخواه، تصمیم مقتضی اتخاذ می نماید. عدم حضور طرفین یا هر یک از آنان مانع رسیدگی نیست.
بر اساس ماده ۳۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی:
رایی که پس از رسیدگی واخواهی، صادر می شود، فقط نسبت به واخواه و واخوانده، موثر است و شامل کسی که واخواهی نکرده است، نخواهد شد، مگر این که رای صادره، قابل تجزیه و تفکیک نباشد؛ که در این صورت، نسبت به کسانی که مشمول حکم غیابی بوده، ولی واخواهی نکرده اند، نیز تسری خواهد داشت. به موجب این ماده، رای صادره از واخواهی، اثر نسبی داشته و فقط نسبت به واخوانده و واخواه، موثر است، اما اگر رای صادره به اشخاص دیگری اثر داشته باشد و این موضوع، قابل تفکیک نباشد، به اشخاص دیگر ( سایر محکوم علیهم) نیز اثر این رای، تسری پیدا خواهد کرد.
به موجب ماده ۳۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی:
چنانچه محکوم علیه غایب، پس از اجرای حکم، واخواهی نماید و در رسیدگی بعدی، حکم به نفع او صادر شود، خواهان، ملزم به جبران‌خسارت ناشی از اجرای حکم اولی به واخواه می باشد. براساس این ماده، اگر در نتیجه اعتراض واخواهی ، رای صادر شده به نفع محکوم علیه رای نخستین باشد، در این حالت، خواهان باید خسارات حاصله از رای نخستین، مانند هزینه وکیل و دفاع را به نفع محکوم علیه، جبران کند.
