در حوزه املاک، با اصطلاح مال غیر منقول و منقول بسیار برخورد می کنیم . دراین نوشتاراین دو واژه را شرح می هیم :
مال غیرمنقول آنست که از محلی به محل دیگر منتقل نمی شود که یا استقرارآن ذاتی است یا با دخالت انسان انجام می شود بنحوی که انتقال آن به خرابی یا نقص خود مال یا محل آن منجرشود.
?اراضی ، بنا ها و آسیاب و هرچه که در بنا نصب شده و جزء بنا محسوب میشود غیرمنقول است و همچنین است لوله ها که برای جریان‌آب یا مقاصد دیگردر زمین یا بنا کشیده شده باشد.
?آینه و پرده نقاشی ومجسمه و امثال آنها درصورتی که دربنا یا زمین به کاررفته باشد به طوریکه انتقال آن موجب نقص یا خرابی خودشیء یا محل آن بشود غیر منقول است.
?میوه و حاصل باغ و مزرعه مادام که چیده یا درونشده غیرمنقول است اگر قسمتی از آن چیده یا درو شده باشد فقط آن قسمت منقول محسوب می شود.
?درخت ها و شاخه های آن و نهال و قلمه مادام که بریده یا کنده نشده باشد غیرمنقول است.
?حیوانات و اشیائی که مالک ،آن را برای کار زراعت اختصاص داده است از قبیل گاو و گاومیش و ماشین و اسباب و ادوات زراعت و بذرها وغیره و به طور کلی هرمال منقول که برای استفاده درکار زراعت لازم و مالک آنرا به این امر تخصیص داده باشد از نظر صلاحیت محاکم و‌توقیف اموال جزو ملک محسوب و درحکم مال غیر منقول است و همچنین است تلمبه و گاو و یا حیوان دیگری که برای آبیاری زراعت یا خانه و باغ اختصاص داده شده است.
?حق انتفاع ازاشیاء غیرمنقول مثل حق عمری و سکونت وهمچنین حق ارتفاق نسبت به ملک غیراز قبیل حق‌العبور و حق‌المجری و‌دعاوی راجع به اموال غیرمنقول از قبیل تقاضای خلع ید و امثال آن تابع اموال غیر منقول است.
?اشیائی که انتقال آن ازمحلی به محل دیگر امکان داشته باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است.
?کلیه دیون از قبیل قرض و ثمن مبیع و مال‌الاجاره مورد اجاره از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول است مگراینکه مبیع یا مورد اجاره از اموال غیرمنقول باشد.
?انواع کشتیهای کوچک و بزرگ و قایق ها وآسیاها وحمام هایی که روی رودخانه و دریاها ساخته می شود و می توان آنها را حرکت داد و‌کلیه کارخانه هائی که نظربه طرز ساختمان جزو بنای عمارتی نباشد جزء منقولات است ولی توقیف بعضی از اشیاء مزبورممکن است نظربه اهمیت آنها موافق ترتیبات خاص بعمل آید.
?مصالح بنائی از قبیل سنگ و آجر و غیره که برای کار بنائی تهیه شده یا به واسطه خرابی از بنا جدا شده باشد مادام که در بنا بکارنرفته است ،منقول محسوب می شود.
