در ادامه مجموعه نوشتارهای نکات حقوقی دیه از مجموعه نکات حقوقی موسسه حقوقی دادمان به بررسی دیه بینی در قانون مجازات اسلامی میپردازیم. انواع دیه بینی در قانون مجازات اسلامی بسته به نوع صدمه وارد شده عبارتند از : قطع کردن یا از بین بردن تمام یا بخشی از بینی ، شکستگی بینی ، سوراخ کردن بینی ، پاره کردن بینی و فلج کردن بینی .
دیه شکستن بینی و فلج کردن آن با قطع کردن و اتلاف بینی متفاوت است که در ادامه حالات مختلف را برایتان توضیح میدهیم؛
طبق ماده ۵۶۴ قانون مجازات اسلامی (فلج کردن عضو دارای دیه معین، دو سوم دیه آن عضو و از بین بردن عضو فلج، یک سوم دیه همان عضو را دارد. در فلج کردن نسبی عضو که درصدی از کارایی آن از بین میرود، با توجه به کارایی از دست رفته، ارش تعیین می گردد) میتوان گفت دیه هر جنایت که موجب فلج شدن عضوی می شود دو ثلث دیه قطع نمودن همان عضو است و دیه قطع نمودن عضو فلج، موجب ثبوت ثلث دیه قطع همان عضو به فرض سالم بودن است.
در شکستگی بینی زن توسط شوهر نیز حکم دیه ثابت است و زن طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی که در آن ضرب و شتم را از مصادیق عسر و حرج زن دانسته و زن میتواند درخواست طلاق را مطرح کند.
نکته:
هر درد و مشقتی نمیتواند موجب عسر و حرج تشخیص داده شود و باید رنجی باشد که عرفا غیرقابل تحمل باشد.
طبق ماده ۵۳۸ قانون مجازات اسلامی، در تعدد جنایات، اصل بر تعدد دیات و عدم تداخل آن است مگر در موارد خلاف قانون. همچنین طبق ماده ۵۴۱ نیز هنگامیکه در اثر یک ضربه یا هر رفتار دیگر، آسیب های متعدد در اعضای بدن به وجود می آید چنانچه هر یک از آنها در اعضای مختلف باشد یا همه در یک عضو بوده ولی نوع هر آسیبی غیر از نوع دیگری باشد و یا از یک نوع بوده ولکن در دو یا چند محل جداگانه از یک عضو باشد، هر آسیب دیه جداگانه دارد.در اینجا نیز علاوه بر دیه شکستگی، دیه کبودی نیز که طبق ماده ۷۱۴ قانون مجازات، سه هزارم دیه کامل است نیز اخذ می گردد.
از بین بردن حواس، همراه با عضو اصلی نیز دیه جداگانه دارد. البته این مبحث دیه چشایی می باشد که هرگاه با قطع تمام زبان، حس چشایی از بین رود، فقط دیه قطع زبان پرداخت می شود. اما سایر حواس اینگونه نمی باشند و درآوردن چشم و از بین رفتن بینایی، کندن گوش و از بین رفتن شنوایی، و بریدن بینی و از بین رفتن حس بویایی هر کدام دیه جداگانه دارد. ماده ۶۹۴ نیز این موضوع را اثبات میکند: هرگاه در اثر بریدن یا از بین بردن بینی یا جنایت دیگری بویایی نیز از بین برود یا نقصان یابد هر جنایت، دیه یا ارش جداگانه خواهد داشت.
در صورتی که افراد در یک منازعه که وجود حداقل سه نفر در آن لازم است بر دیگری جراحتی وارد آورد که موجب شکستن بینی فردی شود علاوه بر دیه شکستگی بینی که بر عهده فرد وارد کننده جراحت ثابت است همه ی افراد شرکت کننده در آن دعوا طبق قسمت سوم ماده ۶۱۵ بخش تعزیرات، به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم می گردند.
تعیین مسئول جبران خسارت در منازعاتی که مرتکب اصلی صدمات در آنها مشخص نیست، از مباحث گنگ قانون مجازات اسلامی است.
در مورد وجود لوث طبق ماده ۳۳۳ قانون مجازات رفتار میکنیم تا به هنگامیکه لوث علیه دو یا چند نفر، به شکل مردد ثابت است قسامه همینگونه علیه آنان اقامه گردد و جنایت بر عهده یکی از این چند نفر به شکل مردد اثبات گردد و قاضی از آنان می خواهد که بر برائت خود سوگند یاد کنند اگر همگی از سوگند خوردن خودداری ورزند یا برخی از آنان سوگند یاد کنند و برخی نکنند، دیه بر ممتنعان ثابت می شود.
اگر ممتنعان متعدد باشند، پرداخت دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می شود. اگر همه آنان بر برائت خود سوگند یاد کنند، در خصوص قتل، دیه از بیت المال پرداخت می شود و در غیر قتل، دیه به نسبت مساوی میان آنان تقسیم می گردد.
