دیه چشم و بینایی در قانون مجازات اسلامی

در این نوشتار از مجموعه نکات حقوقی دیه دادمان به بررسی دیه چشم و بینایی در قانون مجازات اسلامی میپردازیم. کسی که بینایی دیگری را از او سلب کند مرتکب جرم شده است و باید طبق قانون مجازات شود .معمولا جنایاتی که بر چشم وارد می شود عبارت اند از: از بین بردن بینایی یک یا هردو چشم، کاهش بینایی یک یا هردو چشم، آسیب به پلک ها، از حدقه در آوردن چشم و…

انواع مجازات دیه از بین بردن چشم و بینایی

دیه از بین بردن بینایی هر دو چشم سالم :

طبق ماده ۵۷۸ قانون مجازات اسلامی، از بین بردن یا درآوردن دو چشم بینا یک دیه کامل انسان میباشد .

میزان بینایی در این حکم تأثیری ندارد و چشم هایی که میزان بینایی آن ها متفاوت است و یا به موجبات دیگر مانند شب کوری یا انحراف چشم، با هم متفاوتند، تأثیری در این حکم ندارند. ولی اگر لکه دایمی در چشم وجود داشته باشد که مانع بینایی قسمتی از چشم شود، اگر تعیین مقدار آن ممکن باشد، به همان میزان از دیه کسر می شود ولی چنانچه تعیین آن مقدار امکان پذیر نباشد، به جای دیه ارش پرداخت می شود.

لازم به ذکر است که مبلغ دیه کامل انسان دیه ای است که همه ساله قوه قضاییه مشخص می شود و در مورد پرداخت دیه مورد توجه قرار می گرد . از آن جهت که نرخ دیه در هر سال با سال دیگر تفاوت دارد ، برای اطلاع از دیه از بین بردن بینایی و کور کردن چشم سالم ، باید به سالی که قرار است دیه کوری چشم در آن پرداخت شود توجه نمود . به عنوان مثال دیه کامل انسان در سال ۱۳۹۹ ، به میزان سیصد و سی میلیون تومان تعیین شده است که برای دیه از بین بردن هر دو چشم ، مرتکب باید سیصد و سی میلیون تومان دیه بدهد .

دیه از بین بردن بینایی یک چشم :

در این مورد طبق ماده ۵۸۸ قانون مجازات اسلامی دوحالت وجود دارد:

• اگر شخص بصورت مادرزادی، یک چشمش نابیناست و یا به عللی غیر از جنایی، مثلا حوادث طبیعی یا جنگ و … یک چشمش را از دست داده است، دیه از بین بردن تنها چشم بینای او همان دیه کامل می باشد.
• فرضی است که فرد، چشمش را در اثر علل جنایی، یعنی مجازات قصاص که سزاوار آن بوده یا جنایتی که استحقاق دیه آنرا داشته است، از دست داده است؛ در این مورد نصف دیه کامل به او تعلق میگیرد.

درباره دیه کور کردن چشم باید این نکته را در نظر داشت که در این باره آنچه مد نظر است چشمی است که بینایی دارد ؛ هرچند میزان بینایی آن متفاوت باشد ( چشم ضعیف بوده ) یا اینکه چشم دارای شب کوری یا انحراف باشد .

دیه از بین بردن چشمی که بینایی ندارد:

طبق ماده ۵۸۹ قانون مجازات اسلامی، دیه درآوردن و یا از بین بردن هر چشمی که بینایی ندارد، یک ششم دیه انسان کامل می باشد.

دیه پلک ها:

طبق ماده ۵۹۰ قانون مجازات اسلامی، از بین بردن هر چهار پلک، دیه یک انسان کامل را دارد، در صورت از بین بردن هر کدام از پلک های بالا، یک ششم دیه کامل و هر کدام از پلک های پایین، یک چهارم دیه کامل است.

نکاتی در خصوص مطالب بالا:

اگر شخصی، چشم و پلک را با هم از بین ببرد، دیه چشم جداگانه و دیه پلک نیز بطور مجزا محاسبه می شود.
دیه شکافتن هر کدام از پلک های بالا، یک ششم دیه کامل و هر کدام از پلک های پایین یک چهارم دیه کامل می باشد.
طبق ماده ۶۹۲ قانون مجازات اسلامی، از بین بردن یا بیرون آوردن چشم از حدقه که موجب از بین رفتن بینایی نیز می شود، فقط یک دیه دارد و از بین رفتن بینایی، دیه دیگری ندارد اما اگر در اثر صدمات دیگر مانند آسیب به سر، بینایی از بین برود یا کاهش یابد، هرکدامشان دیه یا ارش مجزا در پی دارند.

دیه کاهش بینایی:

گاهی عملی باعث کاهش بینایی می شود و موجب می شود لکه دائمی ای در چشم به وجود بیاید که مانع بینایی قسمتی از چشم شود. دیه کاهش بینایی به دو حالت تعیین شده است:

۱ ) در صورتی که تعیین میزان مقداری از چشم که نابینا شده است ممکن باشد، به همان نسبت دیه دارد.
۲ ) در صورتی که تعیین میزان مقداری از چشم که بینایی خود را از دست داده است ممکن نباشد، ارش در نظر گرفته خواهد شد.

نکته:

اگر از بین رفتن بینایی بخاطر از حدقه در آوردن چشم باشد، تنها دیه بیرون آوردن چشم برای آن خواهد بود ولی اگر دیه نابینایی بخاطر صدمه ی دیگری مثل ضربه زدن به سر باشد که باعث شود بینایی نیز از بین برود یا کاهش یابد، برای هر کدام از اعمال ضربه زدن به سر و نابینایی یا کاهش بینایی به طور جداگانه دیه محاسبه می شود.

دیه چشم در قانون مجازات اسلامی

مواد قانونی دیه چشم و بینایی در قانون مجازات اسلامی عبارتست از :

ماده ۵۸۷

درآوردن و یا از بین بردن دو چشم بینا دیه کامل و هریک از آنها نصف دیه دارد. چشمهایی که بینایی دارند در این حکم یکسانند هرچند میزان بینایی آنها متفاوت باشد یا از جهات دیگر مانند شب کوری و منحرف بودن با هم فرق داشته باشند.تبصره :هرگاه لکه دائمی موجود در چشم مانع بینایی قسمتی از چشم گردد، درصورتی که تعیین مقدار آن ممکن باشد به همان نسبت از دیه کسر و در غیر این صورت، ارش پرداخت می شود.

ماده ۵۸۸

درآوردن و یا از بین بردن چشم بینای کسی که فقط یک چشم بینا دارد و چشم دیگرش نابینای مادرزادی و یا به علل غیرجنایی از بین رفته باشد موجب دیه کامل است لکن اگر چشم دیگرش را در اثر قصاص یا جنایتی که استحقاق دیه آن را داشته است از دست داده باشد دیه چشم بینا، نصف دیه کامل می باشد.

ماده ۵۸۹

دیه درآوردن و یا از بین بردن هر چشمی که بینایی ندارد یک ششم دیه کامل است.

ماده ۵۹۰

دیه مجموع چهارپلک دوچشم، دیه کامل، دیه هریک از پلکهای بالا، یک ششم دیه کامل و دیه هر یک از پلکهای پایین، یک چهارم دیه کامل است.تبصره :هرگاه کسی چشم و پلک را یکجا از بین ببرد، هریک دیه جداگانه دارد.

ماده ۵۹۱

شکافتن هریک از پلکهای بالا، موجب یک ششم دیه و شکافتن هریک از پلکهای پایین، موجب یک چهارم دیه است.