برای عوض کردن فامیلی، متقاضی این تغییر و همچنین نام خانوادگی او، باید دارای شرایط تغییر نام خانوادگی در شناسنامه و شرایط حذف پیشوند یا پسوند نام خانوادگی، باشند. در ادامه این نوشتار از مجله حقوقی دادمان به بررسی صفر تا صد این موضوع می پردازیم
اولین شرط از شرایط تغییر نام خانوادگی در شناسنامه برای متقاضی، این است که ۱۸ سال به بالا باشد و در صورتی که کمتر از ۱۸ سال است، دارای حکم رشد باشد.
در صورتی که نام خانوادگی پدر شخص زیر ۱۸ سال، تغییر نموده باشد و پدر یا جد پدری، قصد تغییر نام خانوادگی شخص زیر ۱۸ سال را داشته باشند، باید شناسنامه خود را ارایه دهند تا بتوانند با طی کردن نحوه و مراحل تغییر و در صورت وجود شرایط تغییر نام خانوادگی در شناسنامه، اقدام به این امر نمایند.
در صورتی که قیم یا وصی، برای طی کردن مراحل تغییر نام خانوادگی در شناسنامه، جهت اطفال تحت سرپرستی خود، اقدام می نماید، باید مدارک مثبت سمت خود را ارایه دهد.
نکته: تغییر نام خانوادگی، به منظور وحدت با نام خانوادگی مردی که مادر، پس از فوت پدر طفل، طبق مقررات ایران، رسما با وی ازدواج نموده است، با رعایت سایر مقررات مربوطه، بدون شکال است.
نکته:به موجب رای اخیر هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مرجع صالح، جهت انجام مراحل تغییر نام خانوادگی، از دادگاه، به سازمان ثبت احوال محل صدور شناسنامه تغییر یافته است.
نحوه و مراحل تغییر نام خانوادگی در شناسنامه، بدین صورت است که فرد متقاضی، باید پس از پر کردن فرم درخواست تغییر نام خانوادگی، به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود، مراجعه نماید.
اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی، از دارنده حق تقدم نام خانوادگی مورد درخواست، در صورتی که قصد استفاده از نام خانوادگی اشخاصی را دارید که نام خانوادگی آن ها، دارای حق تقدم است.
صادر شدن رای نهایی در ارتباط با این مسئله در دادگاه بدوی معمولا یک تا سه ماه به طول می انجامد. پس از ارائه گواهی قطعیت دادنامه به اداره ثبت احوال مربوطه، طی مدت زمان یک الی دو هفته شناسنامه جدید برای فرد صادر می شود. البته اگر فرد در باره درخواست تجدید نظر داشته باشد این درخواست معمولا یک تا دو ماه این مسئله به طول می انجامد.
دغدغه اصلی که برای افراد خواهان تغییر نام و نام‌خانوادگی وجود دارد مرتبط با مشکلات بعد از آن است. نمی‌توان گفت که این موضوع بی‌اهمیت و بی‌ارزش است. چراکه از اهمیت زیادی برخورد است زیرا اگر مشکلات زیادی داشته باشد تغییر ندادن آن منفعت بیشتری خواهد داشت.
اولین موردی که می‌بایست درباره آن صحبت کنیم درباره مدارک و دیگر اسناد است. احتمالاً با خود فکر کرده اید که با تغییر اسم تکلیف دیگر اسناد و مدارک چه می‌شود. همان طور که حدس می‌زنید مدارک و اسناد با نام قبلی بی‌ارزش می‌شوند و می‌بایست نسبت به تغییر آنها هم اقدام کرد. پس با نشان دادن شناسنامه و توضیحاتی که در آن نوشته شده است تمامی مدارک را برایتان به روز خواهند کرد. تنها باید توجه داشته باشید که این تغییر و به روز کردن اسناد یک بار اتفاق می‌افتد. از این رو شما قادر به تغییر آن به صورت مجدد نخواهید بود بنابراین توصیه می‌شود دقت به خرج دهید.
یک دیگر از دغدغه‌هایی که ممکن است برای افراد وجود داشته باشد مربوط به محرومیت از ارث است. شاید گمان کنید با تغییر نام و نام‌خانوادگی به دلیل نداشتن شباهت به نام پدر از ارث محروم خواهید شد. خوشبختانه این معضل به هیچ عنوان وجود نخواهد داشت زیرا در قسمت توضیحات شناسنامه به تغییر نام و نام‌خانوادگی اشاره می‌شود. از این رو هیچ شخصی نمی‌تواند نسبت به ارث و میراث حقی را از شما ضایع گرداند. چراکه به صورت قانونی این مورد در شناسنامه ذکر شده و جای نگرانی وجود نخواهد داشت.
