یکی از مواردی که در تصادفات گاها رخ داده و آثار سو آن را بیشتر می کند فرار راننده مقصر از صحنه تصادف است.این مورد که گاها آثار زیانباری داشته و بعضا به فوت مجروح حادثه ی رانندگی منجر می شود،متاسفانه موردی است که وقوع آن خصوصا در تصادفات جرحی چندان بعید است.اما چیزی که در اینجا به آن می پر دازیم بررسی این مساله است که درهنگام روبرو شدن با فرار راننده از صحنه تصادف باید چه کنیم و در صورت فرار راننده از صحنه جرم، خسارت زیان دیده چگونه پرداخت می شود و قوانین و بیمه چه برخوردی با این مساله دارند؟
ابتدایی ترین کار در برخورد با فرار راننده از صحنه تصادف اینست که مانند همه ی تصادفات با پلیس ۱۱۰ تماس بگیریم .در این مورد چون راننده از صحنه جرم متواری شده است چه تصادف جرحی باشد و چه خسارتی نیاز به حضور مامور کلانتری حوزه و تنظیم صورت جلسه است.
تنظیم کروکی توسط عوامل راهور نیز لازمه ی هر تصادف رانندگی است.سپس فرد زیان دیده یا بستگان در یک او باید به کلانتری محل وقوع تصادف مراجعه نموده و علیه راننده متواری شکایت تنظیم کنند.
بعد از تنظیم شکایت،کلانتری زیان دیده را برای بررسی های پزشکی به پزشک قانونی معرفی می نماید.در صورتی که خسارت مالی باشد اصل کروکی به همراه مدارک بیمه بدنه و بیمه شخص ثالت به شرکت بیمه ارائه می گردد.
باید خاطر نشان کرد در صورتی هم که صحنه بهم خورده و در زمان حادثه عامل راهور حضور نداشته باشد،کارشناسان راهور یا کارشناس رسمی دادگستری برای ترسیم صحنه معرفی شده و با حضور در محل کروکی صحنه بهم خورده را ترسیم می نمایند.پس از تکمیل پرونده از سوی کلانتری پرونده به دادسرای منطقه ارسال می گردد.
در دادسرا علیه راننده ی متواری یک درخواست تنظیم شده و به انضمام برگه بازجویی از مصدوم احتمالی،پرونده برای تنظیم آخرین صورت جلسه توسط قاضی به دادگاه ارسال می گردد.در صورتی که مقصر شناسایی شود شرکت بیمه گر خسارت را به زیان دیده پرداخت می کند.
در صورت عدم شناسایی نیز زیان دیده متضرر نمی شود. طبق ماده ۱۰ قانون بیمه، نظر به اینکه جبران خسارات جانی و مالی وارده به خسارت دیدگان از حوادثی که به علت متواری شدن وسیله نقلیه خاطی از محل و یا شناخته نشدن مسئول حادثه و اثبات فرار راننده از صحنه تصادف ، از صندوق مستقلی به نام صندوق خسارات تأمین می گردد .
برای پیگیری دریافت خسارت، شخص متضرر در صحنه تصادف ملزم است تا مراحل فوق الذکر را به انجام رسانده تا کلیه مستندات صحنه تصادف را برای اثبات وقوع تصادف در دست داشته باشد.پس در صورت متواری شدن شخص مقصر نباید چندان نگران بود و توجه داشت که جبران خسارت از دو راه تنظیم شکایت و شناسایی فرد مقصر و در صورت عدم امکان این امر،از طریق صندوق خسارات قابل انجام است.
شاید یکی از مهمترین سوال ها در مورد تصادفات این باشد که اگر کسی از صحنه تصادف فرار کند ضمانت اجرای آن چیست؟ متاسفانه همه ما به کرات دیده و شنیده ایم که راننده ای بی مسئولیت در اقدامی خلاف اخلاق و قانون مصدوم را رها کرده است.
برای جواب دادن به این سوال باید قائل به تفکیک شد بدین صورت که اگر تصادفی غیر جرحی اتفاق بیافتد مثل این که دو وسیله نقلیه با هم تصادف کنند ولی کسی آسیبی نبیند و فقط خسارتی به خودرو وارد آید، در این موارد فرار از صحنه تصادف جرم نیست اما بدیهی است که مالک خودرو متضرر و آسیب دیده با برداشتن شماره پلاک خودرو متخلف (مقصر) می تواند در مراجع قضایی برای جبران خسارت اقامه دعوی کند.
اما اگر تصادف منجر به جراحت یا فوت شخصی شود فرار از صحنه تصادف و عدم کمک به مصدوم جرم است و قانونگذار در این خصوص به درستی سخت گیری کرده است.
در صورت فرار راننده از صحنه تصادف اولا قاضی بر طبق قانون حق دادن تخفیف در خصوص مجازات حبس را ندارد. ثانیا قاضی دادگاه مکلف است که شخص خاطی را به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مندرج در قانون محکوم نماید به عنوان مثال اگر در تصادف – با فرض وجود تقصیر راننده یا عابر فوت کند بر طبق ماده ۷۱۴ قانون مذکور، مرتکب به ۶ ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهد شد و اگر در این جا مرتکب فرار کند قاضی مکلف است که حداقل به ۲ سال حبس تعزیری علاوه بر پرداخت دیه حکم صادر کند و امکان وجود تخفیف نیز وجود ندارد.
در قانون برای فرار از صحنه ی جرم آمده است که طبق ماده ۷۱۹:
«هرگاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از مأمورین انتظامی از این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد (۷۱۴) و (۷۱۵) و (۷۱۶) محکوم خواهد شد. دادگاه نمی‌تواند در مورداین ماده اعمال کیفیت مخففه نماید.»
برای کمک به روشن تر شدن این ماده،در ذیل به مواد مذکور در ماده فوق اشاره می کنیم.
ماده ۷۱۴:
«هرگاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (اعم از وسایط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه ازناحیه اولیای دم محکوم می‌شود.»
ماده ۷۱۵:
«هرگاه یکی از جهات مذکور در ماده (۷۱۴) موجب مرض جسمی یا دماغی که غیرقابل علاج باشد و یا از بین رفتن یکی از حواس یا از کار افتادن عضوی از اعضای بدن که یکی‌از وظایف ضروری زندگی انسان را انجام می‌دهد یا تغییر شکل دایمی عضو یا صورت شخص یا سقط جنینی شود مرتکب به حبس از دو ماه تا یک سال و به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم می‌شود.»
ماده ۷۱۶:
«هرگاه یکی از جهات مذکور در ماده (۷۱۴) موجب صدمه بدنی شود که باعث نقصان یا ضعف دایم یکی از منافع یا یکی از اعضای بدن شود و یا باعث از بین رفتن قسمتی از عضو مصدوم گردد، بدون آنکه عضو از کار بیافتد یا باعث وضع حمل زن قبل از موعد طبیعی شود مرتکب به حبس از دو ماه تا شش ماه و پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه مصدوم محکوم خواهد شد.»
