در این نوشتار از مجموعه نکات حقوقی دادمان به بررسی مجازات مربوط به شروع جرم و همچنین شرکت در جرم میپردازیم. هر کس قصد ارتکاب جرمی کرده و شروع به اجرای آن نماید، لکن به واسطه عامل خارج از اراده او قصدش معلق بماند، به شرح زیر مجازات می شود:
الف- در جرائمی که مجازات قانونی آنها اعدام، حبس ابد یا زندان درجه یک تا سه است، به زندان درجه چهارب – در جرائمی که مجازات قانونی آنها قطع عضو یا حبس درجه چهار است به حبس درجه پنجپ – در جرائمی که مجازات قانونی آنها شلاق حدی یا حبس درجه پنج است به حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه شش
هرگاه رفتار شخص، درجهت ارتکاب جرم باشد، لکن به جهات مادی که شخص از آنها بی اطلاع بوده وقوع جرم غیرممکن باشد، اقدام انجام شده در حکم شروع به جرم است.
تنها فکر ونقشه ی انجام جرم و یا عملیات و اقداماتی که فقط مقدمه جرم است و ارتباط مستقیم با وقوع جرم ندارد، شروع به جرم نیست و از این حیث قابل مجازات نمی باشد.
هرگاه کسی شروع به جرمی نماید و به اراده خود آن را ترک کند به اتهام شروع به آن جرم، تعقیب نمی شود. لکن اگر همان مقدار رفتاری که مرتکب شده است جرم باشد به مجازات آن محکوم می شود.
هر کس با شخص یا اشخاص دیگر در عملیات اجرائی جرمی مشارکت کند و جرم، مستند به رفتار همه آنها باشد خواه رفتار هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت، شریک در جرم محسوب و مجازات شرکت در جرم مجازات فاعل مستقل آن جرم است.
در مورد جرائم غیرعمدی نیز چنانچه جرم، مستند به تقصیر دو یا چند نفر باشد مقصران، شریک در جرم محسوب می شوند و مجازات هر یک از آنان، مجازات فاعل مستقل آن جرم است. اعمال مجازات حدود، قصاص و دیات در مورد شرکت در جنایت با رعایت مواد کتابهای دوم، سوم و چهارم این قانون انجام میگیرد.
