دعاوی طاری به چه معنا است و انواع دعاوی طاری در حقوق ایران جه می باشد؟ در این نوشتار از مجله حقوقی سروش نافع دادمان به طور کامل انواع دعاوی طاری را طبق قانون و حقوق مدنی ایران مورد بررسی قرار می دهیم. اما قبل از آن تعریف کلی از دعاوی طاری را می گوییم. با ما همراه باشید.
انواع دعاوی طاری ، دعاوی هستند که در ضمن رسیدگی به دعوای اصلی مطرح می شوند. به دیگر سخن در پاره موارد دیده شده. که دادخواستی به محکمه تقدیم می شود. ولیکن پس از آن بنا به روند رسیدگی ممکن است. از طرف خواهان یا خوانده یا ثالث مطرح می گردد.
برای ایجاد انواع دعاوی طاری طبق قانون حقوقی ایران ۴ شرط لازم می باشد که عبارتند از:
۱-وحدت منشا یا ارتباط کامل بین دعوای اصلی و دعوای طاری وجود داشته باشد.
۲-دادگاهی که به دعوای اصلی رسیدگی میکند. صلاحیت ذاتی در رسیدگی به دعوای طاری داشته باشد.و در خصوص اموال غیر منقول صلاحیت محلی نیز لازم است.
۳-عدم قصد اطاله دادرسی و یا تبانی
۴-در مهلت قانونی مطرح شده باشد.: جلب ثالث و دعوای اضافی و دعوای متقابل تا پایان اولین جلسه دادرسی و ورود ثالث تا قبل از ختم دادرسی است.
انواع دعاوی طاری در حقوق ایران عبارتند از:
در ادامه این نوشتار به بررسی جز به جز هرکدام از انواع دعاوی طاری می پردازیم با ما همراه شوید.
اولین مورد از انواع دعاوی طاری ورود ثالث می باشد که دعوایی است که شخص ثالث در ضمن رسیدگی به دعوای اصلی علیه خواهان و خوانده اصلی مطرح میکند و خود شامل انواع مختلی می باشد که در ادامه به آن اشاره می کنیم.
۱- ورود ثالث اصلی :
در مواردی است که شخص ثالث مستقلا در موضوع دعوا برای خود حقی قائل باشد. به عنوان مثال در دعوای بین الف و ب راجع به ملک خاص مشخص ج (ثالث) خود را مالک ملک مذکور بداند. و ورود ثالث طرح کند.
۲- ورود ثالث تبعی :
در مواردی مصداق دارد که شخص ثالث خود را در ذیحق شدن یکی از طرفین ذینفع بداند. به عنوان مثال چنانچه شخص ب در ملک خود برای الف حق ارتفاق قائل شده باشد. چنانچه متعاقبا در خصوص ملک ب بین شخص ج و ب اختلاف درمالکیت ایجاد شود شخص ثالث (الف) می تواند. دعوای ورود ثالث تبعی مطرح کند و خود را در ذیحق شدن ب ذینفع بداند. زیرا اگر ب مالک شناخته شود حق ارتفاقی که به الف داده بود همچنان مجرا است.
تعریف ذینفع :
کسی که اگر در دعوا حکم به نفع او صادر شود. سودی مستقیم از رای صادره برای وی متصور باشد.
تعریف ذی حق :
آن است که شخص بتواند در دادگاه صحت ادعای خود را با دلایل و مدارک اثبات کند.
نکته ۱) در صورتی که یکی از شرایط ۴ گانه ورود ثالث به شرح چارت ۴۰ وجود نداشته باشد. دادگاه ورود ثالث را از دعوای اصلی تفکیک نموده. و حسب آنکه ورود ثالث اصلی یا تبعی باشد به شرح ذیل اقدام می شود:
الف) اگر ورود ثالث از نوع اصلی بوده از دعوای اصلی تفکیک شود. چنانچه دادگاه صلاحیت ذاتی و محلی داشته باشد به آن نیز جداگانه رسیدگی می کند.ب) اگر ورود ثالث از نوع تبعی بوده و از دعوای اصلی تفکیک شود دادگاه در خصوص ورود ثالث تبعی قرار د دعوا صادر می کند زیرا وارد ثالث تبعی مستقلا ذینفع نمی باشد و لذا به استناد بند ۱۰ م و م ۸۹ قرار رد دعوا صادر می شود.
نکته ۲) استرداد دادخواست یا استرداد دعوای اصلی مانع از رسیدگی به دعوای ورود ثالث اصلی نمی باشد زیرا دعوای مذکور یک دعوای ورود ثالث تبعی می باشد که در این صورت قرار رد دعوا صادر می شود.
نکته ۳ ) برای طرح ورود ثالث اعم از اصلی یا تبعی تنظیم دادخواست نیاز می باشد.
نکته ۴) هزینه دادرسی ورود ثالث علی الاصول به میزان (معادل) دعوای اصلی در همان مرحله ای است که ثالث وارد می ود.
نکته ۵) شخصی که به دادرسی وارد می شود خواهان تلقی شده و از کلیه حقوق خواهان در جلسه اول دادرسی مربوط به خود از جمله افزایش خواسته یا تعرض به اصالت سند طرفین مقابل برخوردار می باشد.
دومین مورد از انواع دعاوی طاری جلب ثالث می باشد که دعوایی است که یکی از اصحاب دعوای اصلی علیه شخص ثالث مطرح می کند.
۱- محکوم نمودن ثالث در دعوا مانند آنکه در دعوای علیه صادر کننده چک ظهر نویس را نیز جلب نماییم تا وی نیز متضامنا محکوم شود.
۲- تقویت وضعیت جالب ثالث به عنوان مثال چنانچه الف که مالک رسمی ملک بوده آن را با سند عادی به شخص ب انتقال دهد و ب نیز آن را به ج انتقال دهد چنانچه ج علیه الف دعوای الزام به تنظیم سند رسمی طرح کند، شخص ج می تواند شخص ب را برای تقویت وضعیت خود و اثبات صحت قرارداد اول (بین الف و ب) به دادرسی جلب کند
۳- جلوگیری از اعتراض ثالث احتمالی ثالث در آینده
مهلت طرح جلب ثالث از انواع دعاوی طاری شامل سه مرحله به شرح زیر می باشد:
مرحله بدوی :
درخواست تا پایان اولین جلسه دادرسی و تقدیم دادخواست ظرف ۳ روز
مرحله دادخواهی :
۱) واخواه : همزمان با دادخواست واخواهی
۲) واخوانده : تقدیم درخواست در اولین جلسه واخواهی و تقدیم دادخواست ظرف ۳ روز
مرحله تجدیدنظر :
۱) تجدیدنظر خواه : همزمان با دادخواست تجدیدنظر
۲) تجدیدنظر خوانده : ضمن پاسخ تبادل لوایح
نکته ۱ – جلب ثالث همانند سایر انواع دعاوی طاری نیازمند دادخواست می باشد و هزینه دادرسی آن علی الاصول معادل هزینه دعوای اصلی در همان مرحله است.
نکته ۲ – شخص ثالث که به دعوا جلب می شود (مجلوب ثالث) خوانده محسوب شده و دارای کلیه حقوق خوانده در جلسه اول مربوط به خود می باشد و لذا مجلوب ثالث می تواند به بهای خواسته اعتراض کند و همچنین مجلوب ثالث حق دارد فقط علیه جالب ثالث (خواهان دعوای جلب ثالث) دعوای متقابل اقامه نماید به شرط آن که جلب وی به قصد تقویت وضعیت جالب نبوده باشد.
سومین مورد از انواع دعاوی طاری دعوای متقابل می باشد که دعوایی است که خوانده اصلی علیه خواهان اصلی اقامه می نماید و شرایط دعوای متقابل همان شرایط ۴ گانه چارت ش ۴۰ می باشد که عبارتند از:
شرط اول) هزینه ی دعوای متقابل براساس خواسته یا بها خواسته دعوای متقابل محاسبه می شود
شرط دوم) امکان طرح دعوای متقابل نسبت به دعوای متقابل وجود ندارد البته خواهان می تواند به همان نتیجه مقصود از طریق دعوای اضافی دست یابد
شرط سوم) موارد مذکور در مواد ۱۸ و ۱۴۲ که به عنوان دفاع مطرح می شوند دعوای متقابل نبوده و نیازی به دادخواست ندارند.
شرط چهارم) اگر دعوای متقابل از مهلت مطرح شود اما با دعوای اصلی ارتباط کامل داشته باشد دادگاه مطابق م ۱۰۳ به هر دو دعوا همزمان رسیدگی می کند حتی اگر صلاحیت محلی برای رسیدگی به دعوای مذکور وجود نداشته باشد به عبارتی برای اعمال م ۱۰ صلاحیت محلی نیاز نیست.
طرح دعوای متقابل از جانب اصحاب دعوا علیه وارد ثالث اصلی امکان پذیر است اما در برابر وارد ثالث تبعی امکان ندارد.
مورد آخر از انواع دعاوی طاری دعاوی اضافی می باشد که دعوایی است که خواهان اصلی علیه خوانده اصلی مطرح می کند. به دیگر سخن زمانی که فردی علیه شخص اقامه دعوا می نماید ممکن است دعوای اضافه مطرح نماید.
