با اینکه خرید و فروش در زندگی روزمره انسان‌ها، جایگاه ویژه‌ای دارد، بسیاری از خریداران به علت آگاه نبودن از حقوق خود دچار مشکل شده و به قولی سرشان کلاه می‌رود. بسیاری تصور می‌کنند که وقتی کالایی را خریده‌اند و بعد متوجه عیب آن شده‌اند، دیگر کاری از دستشان برنمی‌آید و امکان پس دادن جنس فروخته شده نیست؛ اما این تصور اشتباه است، زیرا در چنین مواردی، شما با پشتیبانی قانون مدنی کشور می‌توانید به اختیار خود، قرارداد را فسخ کرده یا مابه‌التفاوت آن را از فروشنده بخواهید. البته توجه داشته باشید که این اختیارات تنها برای شما در نظر گرفته نشده و به فروشنده نیز مربوط می‌شود. در این مطلب از مجله حقوقی دادمان به موضوع پس دادن جنس فروخته شده می‌پردازیم.
بنابراین، خیار مجلس، اختیاری است که به هر یک از خریدار و فروشنده داده می‌شود تا زمانی که متفرق نشده‌اند و در محل حضور دارند، بتوانند معامله را فسخ کنند و در این حالت امکان پس دادن جنس وجود دارد.
خیار تاخیر از ثمن زمانی کاربرد دارد که فروشنده صبر ایوب ندارد و خریدار در پرداخت ثمن یا همان پول تعلل می‌کند.
در این شرایط است که ماده ۴۰۲ قانون مدنی به کار می‌آید، این ماده می‌گوید هرگاه فروشنده و خریدار زمانی را برای پرداخت پول مشخص نکرده باشند و سه روز از تاریخ معامله بگذرد و فروشنده کالا را در اختیار مشتری نگذارد و مشتری هم قیمت جنس را نپردازد، فروشنده حق دارد معامله را فسخ کند.
شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که کالایی را خریداری کردید و بعد از اینکه آن را به خانه آوردید، متوجه شدید با کالایی که در فروشگاه دیده‌اید متفاوت است، در چنین شرایطی به علت داشتن خیار شرط که در قرارداد امضا کرده‌اید، می‌توانید قرارداد را فسخ کنید و اقدام به پس دادن جنس فروخته شده کنید.
ممکن است شخصی کالایی را خریداری کند و وقتی قصد دارد از آن استفاده کند، متوجه شود که دارای عیبی پوشیده است. برای مثال ممکن است فردی خودرویی خریداری کند که در هنگام عقد قرارداد بدنه آن پوشیده باشد و بعدها متوجه این عیب شود.
در چنین شرایطی باید از خیار عیب استفاده شود. این خیار به شما این اختیار را می‌دهد که به موجب عیبی که در مبیع یا همان مورد معامله وجود دارد و شما در هنگام انعقاد مبایعه‌نامه اطلاعی از آن نداشته‌اید، می‌توانید علیه فروشنده اقامه دعوا کنید.
در چنین شرایطی یا می‌توانید کالا را نزد خود نگه داشته و مابه‌التفاوت جنس معیوب نسبت به جنس سالم و با نظر کارشناس رسمی دادگستری دریافت کنید، یا اینکه می‌توانید بعد از پس دادن جنس فروخته شده همه پولی که پرداخت کرده‌اید را از او پس بگیرید.
اما توجه داشته باشید که اگر خریدار در هنگام انعقاد مبایعه‌نامه از عیب موجود در کالا مطلع باشد، بعد از انعقاد دیگر نمی‌تواند ادعایی داشته باشد و مجبور است جنس معیوب را برای خود نگه دارد.
