عقیقه عبارت است از قربانی کردن گوسفند یا هر حیوان دیگری که امکان قربانی شدن آن وجود دارد, در روز هفتم تولد فرزند , برخی بر این باورند که عقیقه همان گوسفندی است که قربانی می شود. در این مقاله موضوع عقیقه چیست را به طور کامل مورد بررسی قرار میدیم و احکام و شرایط عقیقه از نظر اسلام و انبیاء رو بیان می کنیم.
هدف از انجام عمل عقیقه کردن فرزند برای حفظ او از هر نوع بلا می باشد که بر پدر فرزند واجب است در روز هفتم تولد فرزندش گوسفندی را به عنوان عقیقه برای او قربانی کند. در برخی روایات آمده است که بهتر است قربانی گوسفند باشد , اما اگر دام گوسفند زنده در دسترس نبود امکان قربانی کردن گاو , شتر و هر حیوان دیگری که امکان قربانی شدن را دارد می تواند برای عقیقه کردن در نظر گرفت.
پاسخ این سوال توسط امامان مختلف و انبیاء نه می باشد. یعنی پدر نمی تواند به جای قربانی کردن , مبلغ و هزینه حیوان قربانی را به صورت صدقه پرداخت کند. و حتما باید حیوانی را در روز هفتم تولد فرزند خودش قربانی کند.
عقیقه
در برخی روایات آمده است که بهتر است جنسیت گوسفند یا هر حیوان دیگری که برای قربانی شدن آماده شده است با جنسیت فرزند یکی باشد. یعنی اگر فرزند پسر است یک گوسفند زنده نر و اگر فرزند دختر است یک گوسفند ماده برای عقیقه شدن انتخاب شود. اما اجباری نیست و اگر حیوان عقیقه از نظر حیث جنسیت با فرزند متفاوت باشد برای عقیقه کفایت می کند.
مستحب است بعد از قربانی کردن و بریدن سر عقیقه، استخوان‌های آن را نشکنند و فقط استخوان ها را از بند مفصل ها جدا کنند و بعد از آن استخوان های عقیقه را زیر خاک بگذارند. ولی استحباب دفن کردن و زیر خاک گذاشتن استخوان‌هاى عقیقه و همچنین برخی از آداب و رسوم های متفاوت در اینباره که در جای مختلف دنیا معروف است، دارای مدرک خاصی نمی باشد و این مورد تا به حال ثابت نشده است.
در رابطه با شرایط استفاده و تقسیم کردن عقیقه , مستحب است که یک ران , یک سوم و یا یک چهارم از گوشت عقیقه را به قابله (کسی که فرزند را به دنیا می آورد می تواند دکتر , مادر بزرگ , یا حتی خود مادر فرزند باشد) بدهند و بقیه را بین مردم و مؤمنان تقسیم کنند، اما گفته شده که بهتر است گوشت عقیقه را در آب و نمک پخته و حداقل به 10 نفر غذا داده شود. نکته مهمی که در رابطه با خودش گوشت عقیقه وجود دارد :
فرزند , مادر و پدر فرزند , سایر فرزندان و هر کسی که خرج اون بر عهده پدر فرزند است نباید از گوشت عقیقه بخورند.
در لغت عقیقه از مادّه “عقّ” که معنای اصلی اون موی سر هر فرزندی می باشد که در بدو تولد با آن مو متولد می شود. اکنون در جای های مختلفی در جهان رسم است که در روز هفتم تولد فرزند , گوسفند یا یک حیوان قابل قربانی شدن را برای فرزند سر ببرند تا از بلا و خطر در امان باشد.
عقیقه از نظر فقه به این شکل تعریف شده است. عقیقه یعنی گشتن گوسفند هنگام تولد فرزند. برخی دیگر از فقه ها گفته‌اند: عقیقه، همان حیوانی است که برای فرزند قربانی کرده و آن را می‌کشند، فرقی نمی کند فرزند دختر یا پسر باشد.
همچنین لازم به ذکر است که , کسی که ( پدر ) خداوند فرزندی به او بخشیده و عنایت کرده، از نظر برخی فقه ها واجب می باشد. و بر اساس نظر عده ای دیگر از فقه ها مستحب می باشد , که یک حیوان (گوسفند) را به عنوان قربانی عقیقه کنند تا فرزند متولد شده از بلا و حوادث در امان باشد. در ادامه باید بگوییم که از نظر فقه گوشت عقیقه باید پخته شود و از گوشت آن به حداقل 10 نفر غذا داده شود.
سوالی از امام صادق(ع) پرسیدند: آیا قیمت عقیقه را به عنوان صدقه عقیقه پرداخت کنیم کفایت می کنذ؟ امام صادق(ع) فرمود: صدقه دادن قیمت عقیقه کفایت نمی کند. و خداوند دوس دارد خون گوسفند (یا هر حیوان قابل قربانی شدن) ریخته شود و از آن به مرد غذا داده شود.
خرید گوسفند زنده با قیمت مناسب: جهت اطلاع از قیمت گوسفنده زنده روز به این منبع مراجعه کنید.
بر پدر واجب است, یا طبق گفته فقه مستحب است برای فرزند متولد شده خود در روز هفتم تولد گوسفندی را به عنوان عقیقه قربانی کند. پدر می تواند تا قبل از 18 سالگی عقیقه را برای فرزند خود قربانی کند. اما بعد از 18 سالگی فرد باید خودش برای خودش قربانی کند. یعنی بعد از 18 سالگی پدر دیگر نمی تواند عقیقه کند بلکه باید خود فرزند که دارای سن بیشتر از 18 سال می باشد برای خودش گوسفندی را به عنوان عقیقه قربانی کرده و بکشد.
امام صادق فرموده اند هنگام بریدن سر عقیقه این دعا را بخوانید: (دعای زمان بریدن سر گوسفند عقیقه)
«یٰا قَوْمِ إِنِّی بَرِی‌ءٌ مِمّٰا تُشْرِکُونَ إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ مٰا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ إِنَّ صَلٰاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیٰایَ وَ مَمٰاتِی لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ لٰا شَرِیکَ لَهُ وَ بِذٰلِکَ أُمِرْتُ وَ أَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ اللَّهُمَّ مِنْکَ وَ لَکَ بِسْمِ اللهِ وَ اللهُ أَکْبَرُ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ مِنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ».
امام صادق علیه السلام فرموده اند بعد از بریدن سر عقیقه این دعا را بخوانید. (دعای بعد از بریدن سر گوسفند عقیقه)
«وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَ مٰا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکِینَ إِنَّ صَلٰاتِی وَ نُسُکِی وَ مَحْیٰایَ وَ مَمٰاتِی لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ لٰا شَرِیکَ لَهُ اللَّهُمَّ مِنْکَ وَ لَکَ اللَّهُمَّ هَذَا عَنْ فُلَانِ بْنِ فُلَانٍ».
همچنین اما صادق گفته است بعد از قربانی کردن گوسفند بگویید: «بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ ص».
«بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ اللهُ أَکْبَرُ إِیمَاناً باللهِ وَ ثَنَاءً عَلَى رَسُولِ الله وَ الْعِصْمَةَ لِأَمْرِهِ وَ الشُّکْرَ لِرِزْقِهِ وَ الْمَعْرِفَةَ بِفَضْلِهِ عَلَیْنَا أَهْلَ الْبَیْتِ فَإِنْ کَانَ ذَکَراً فَقُلِ- اللَّهُمَّ إِنَّکَ وَهَبْتَ لَنَا ذَکَراً وَ أَنْتَ أَعْلَمُ بِمَا وَهَبْتَ وَ مِنْکَ مَا أَعْطَیْتَ وَ کُلُّ مَا صَنَعْنَا فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا عَلَى سُنَّتِکَ وَ سُنَّةِ نَبِیِّکَ وَ رَسُولِکَ وَ اخْسَأْ عَنَّا الشَّیْطَانَ الرَّجِیمَ لَکَ سُفِکَتِ الدِّمَاءُ لَا شَرِیکَ لَکَ وَ الْحَمْدُ لِلّٰهِ رَبِّ الْعٰالَمِینَ».
همچنین همان طور که بالا تر هم گفته شد , سنّت است که پدر و مادر و هر کسی که خرجش به عهده پدر فرزند متولد شده است , همسر و سایر فرزندان از گوشت عقیقه شده نخورند، حتی از غذایی که داخلش گوشت عقیقه بوده نباید بخورند. در بخشی دیگر گفته شده که اگر مادر از گوشت گوسفند عقیقه شده بخورد کراهت بیشتری دارد. ولی مادر فرزند می تواند از گوشت عقیقه به همسایه های فقیر خود بدهد.
مستحب اعلام کرده اند که یک ران گوسفند و یا یک سوم و یا یک چهارم گوسفند عقیقه و قربانی شده را به قابله (کسی که فرزند را به دنیا آورده است) بدهند، اما لازم به ذکر است که اگر قابله مادر بزرگ و فرد تحت تکفل وی باشد، هیچ قسمتی از گوشت عقیقه را به فرد قابله نمیدهند. در صورتی که فرزند متولد شده بدون شخص دیگری یعنی بدون قابله به دنیا آمده باشد سهم مربوط به فرد قابله که یک ران یا یک سوم و یا یک چهارم عقیقه است را به مادر فرزند میدهند که مادر می تواند آن را به هر کسی که تمایل داشت بدهد . بجز سهم فرد قابله باقی مانده گوسفند عقیقه شده باید پخته شود و حداقل از آن به ده نفر غذا داده شده. همچنین گفته شده است که اگر تعداد افرادی که از گوشت عقیقه شده غذا میخورند تعدادشان زیاد باشد فضیلت آن بیشتر خواهد شد.
منبع: عقیقه چیست
شما می توانید برای کسب اطلاعات در رابطه با قیمت خرید گوسفند زنده برای عید قربان از مقاله منتظر شده در وب سایت خبرگزاری اقتصاد نیوز استفاده کنید.
در صورتی که در شهر و محله شما شرایط خاصی برای عقیقه کردن گوسفند وجود دارد می توانید در بخش نظرات همین مقاله در ویرگول با سایر دوستان خود به اشتراک بگذارید.
