عنصر قلع با نام اختصاری Sn در گروه 14 جدول تناوبی مندلیف است. این فلز نرم، به رنگ سفید نقره ای بوده، چکش خوار است و مقاومت بالایی در برابر خوردگی توسط آب دارد. به سبب همین ویژگیها از این فلز در پوشش دهی ورق های فولادی استفاده میشود. در مقاله پیش رو، با روشهای تولید این نوع ورق و انواع و کاربردهای آن بیشتر آشنا میشویم.
ورق قلع اندود که با نام های ورق قلع یا تین پلیت نیز شناخته میشود، ورقی فولادی کم کربنی است که هر دو طرف آن با عنصر قلع آبکاری شده و عموما ظاهری درخشان دارد. این عملیات به هدف افزایش مقاومت ورق فولادی در برابر خوردگی به ویژه در محیط های مرطوب انجام میگیرد.
در تولید این ورق از دو روش متفاوت بهره گرفته میشود:
· روش الکترولیت
· روش غوطه وری
مزیت روش الکترولیت در مقایسه با غوطه وری، کنترل میزان قلع پوششی روی ورق فولادی است.
ورق های قلع اندود بر اساس میزان سختی به 3 تمپر (معیاری برای نشان دادن درجه سختی) زیر تقسیم بندی میشوند:
· ورق قلع اندود تمپر 2 (درجه سختی نرم)
· ورق قلع اندود تمپر 3 (درجه سختی متوسط)
· ورق قلع اندود تمپر 4 (درجه سختی سخت)
همچنین این ورق ها بر اساس شکل ظاهری به تقسیم بندی زیر شرح داده میشوند:
· مات
· سنگ زنی
· سنگ زنی در سایز بزرگ
· نقره ای
· براق
علاوه بر بالا بردن مقاومت ورق فولادی به خوردگی و زنگ زدگی توسط آب و در نتیجه جلوگیری از فرسایش و افزایش دوام، ورق های قلع اندود از مزیتهای دیگری نیز برخوردارند که عبارتند از:
· برخورداری از قابلیت بازیافت و در نتیجه کاهش آلودگی محیط زیست
· افزایش خم کاری ورق فولادی
· افزایش جوش پذیری و ایجاد قابلیت لحیم کاری
این ورق ها در صنایع و مصارف مختلفی کاربرد دارند که عمده آن به شرح زیر است:
· بسته بندی مواد غذایی همچون قوطی کنسرو
· ساخت انواع تجهیزات خانه و آشپزخانه همچون انواع ظروف قابلمه
· استفاده در صنعت خودروسازی همچون ساخت قطعات خاص ماشین آلات
· استفاده در صنعت ساختمان سازی همچون پوشش نمای ساختمان و نرده های سقف کاذب
جمع بندی
ورق های فولادی به هدف بالا بردن مقاومت به خوردگی و زنگ زدگی با استفاده از دو روش الکترولیت و غوطه‌وری به وسیله قلع پوشش دهی میشوند. این ورق ها در صنایع مختلفی همچون ساخت و ساز، صنایع بسته بندی مواد غذایی و لوازم خانگی کاربرد فراوان دارند.
