حمل و نقل بین الملل

حمل و نقل بین الملل

حمل و نقل همیشه یکی از مهمترین و در عین حال پر ریسک ترین موضوعاتی بوده که بازرگانان در مبحث حمل و نقل بین الملل با آن رو به رو بوده اند البته انجام این امر با تکامل فرایند های بازرگانی بین الملل، تخصصی شدن امور و پیدایش شرکت های حمل و نقل مطمئن تر شده، گاهی پیش آمده که شرکت ها، سازمانها و تجار با تمام پیش بینی هایی که در نظر می‌گیرند و بررسی هایی که انجام می‌دهند تا پیش از حمل در پروسه ی خرید، صادرات یا واردات کالا دچار مشکل نمی‌شوند ولی در مواقعی به دلایلی مانند عدم حرفه ای بودن شرکت حمل در نحوه ی انجام امور مرتبط با حمل کالا یا تنظیم اسناد، موجب تاخیر در دریافت یا صدور کالا می‌گردند لذا انتخاب یک شرکت حمل و نقل مناسب با قیمت های مقرون به صرفه و مطمئن به همراه رزومه و تجربه ی کاری مرتبط در زمینه ی حمل و نقل بین الملل امری بسیار مهم و ضروری است، همچنین انتخاب نوع حمل اعم از هوایی، دریایی یا زمینی با توجه به نوع کالا و مقصد و مبدا مورد نظربرای حمل مرسوله بسیار تاثیر گذار است.

روش های حمل و نقل بین الملل:

برای انتخاب نوع حمل و نقل کالا باید به موارد متعددی توجه داشت از جمله این موارد، شرایط جغرافیایی، شرایط آب و هواییکشور مبدا و مقصد مورد نظر، مسافت بین خریدار و فروشنده، زمان، هزینه، نوع ، وزن، ابعاد کالا و... است که بازرگانان با توجه به این شرایط باید روی یکی از این مدل های حمل به توافق برسند.

به طور کلی روش های حمل و نقل بین الملل شامل موارد زیر است:

1) حمل و نقل هوایی:

حمل و نقل هوایی گران ترین و در عین حال سریع ترین نوع حمل بین الملل است که معمولا برای حمل کالاهای گران قیمت، سبک، کم حجم و کالاهایی که تجار، شرکت ها و کارخانه جات نیاز ضروری و فوری به آنها دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2) حمل و نقل دریایی:

اصلی ترین روش حمل در بازرگانی بین الملل حمل نقل دریایی است و تقریبا میتوان گفت بیش از هفتاد درصد حمل و نقل کالا ها با کشتی و از راه دریا انجام می‌شود ولی برخی از کشور ها به دلیل شرایط جغرافیایی و عدم دسترسی به دریاها نمیتوانند از این روش به صورت مستقیم استفاده کنند.

باتوجه به کاربرد بالای حمل دریایی، در سالیان اخیر نیز زیر ساخت های مربوط به آن به شکل  گسترده ای توسعه یافته و کشورها نیز با گسترش زیر ساخت هایی مانند بنادر، تجهیزات مربوط به بارگیری و تخلیه ی کالا، ایجاد ارگان هایی مثل گمرک و نمایندگان سایر نهادهای مرتبط با امور صادرات و واردات در بنادر این امکان را به وجود آورده اند تا انجام امور مرتبط با حمل دریایی با اطمینان و سهولت بیشتری انجام گیرد.

انواع کشتی های مناسب برای حمل دریایی:

• کشتی های حمل فله بر:

کشتی های فله بر از اواسط قرن نوزدهم برای حمل و نقل دریایی بکار گرفته شد و در حال حاظر حدود یک سوم ناوگان دریایی جهان را تشکیل میدهد، از این نوع کشتی ها برای حمل کالاهای فاقد بسته بندی مانند غلات، زغال سنگ، سنگ معد، سیمان و ... استفاده می‌شوند.

• کشتی های حمل عمومی یا جنرال کارگو:

این نوع کشتی ها قابلیت حمل انواع گوناگون کالاها را دارد و میتواند همزمان چند نوع کالا با بسته بندی های مختلف را حمل کند هرچند معمولا ظرفیت محدود حمل تا پانزده هزار تن کالا را دارند ولی برخی از آنها نیز دارای تجهیزات خاص برای بارگیری و تخلیه هستند تا بتوانند انواع کالاها را حمل کنند.

• کشتی های حمل O_B_O:

این نوع کشتی ها می‌توانند در عین حال چند نوع محموله ی متفاوت را حمل کنند و به این دلیل ساخته شده اند که در مسیر بازگشت خالی نباشند و ضمن اینکه کالاهایی مثل نفت و سنگ معدن حمل می‌کنند، می‌توانند انواع مختلف محصولات فله را نیز حمل کنند.

ORE سنگ معدنی

BULK فله

OIL نفت

• کشتی های کانتینر بر:

اولین کشتی کانتینر بر از سال 1699 شروع به فعالیت کرد و به طور مداوم بر اهمیت این نوع کشتی ها افزوده شد، ظرفیت کشتی های کانتینر بر با TEU اندازه گیری می‌شود که معادل یک کانتینر 20 فوت است.

کانتینر محفظه ای است از جنس فولاد یا آلومینیوم که جهت حمل محصولات مختلف به شکل استاندارد شده به کار گرفته می‌شود.

امروزه کانتینرها توانسته اند هم به جهت سهولت حمل و نقل، محافظت از کالا و هم به جهت اقتصادی انقلابی در روش های حمل و نقل کالا ایجاد کنند که این مزایا به ویژه در حمل کالا به صورت یکسره چشمگیر تر است.

در حمل یکسره شرکت حمل کننده محموله را از فرستنده در مبدا تحویل گرفته و در مقصد به تحویل گیرنده ی کالا واگذار میکند، این روش حمل اصطلاحا DOOR TO DOOR نام گذاری می‌شود.

کانتینر ها از لحاظ کاربرد انواع مختلفی دارند مه اهم آنها عبارت اند از:

1) کانتینرهای مخصوص حمل کالای بسته بندی شده سبک و سنگین

2) کانتینرهای یخچالی جهت محصولات فاسد شدنی

3) کانتینرهای رو  باز که از سقف نیز قابلیت بارگیری و تخلیه دارند

4) کانتینر های ویژه کالاهای فله

معمولا کانتینر ها پس از تخلیه مجدد می‌توانند بارگیری انجام دهند ولی در صورت عدم استفاده خالی به مبدا برگشت داده می‌شوند.

در حمل بار به صورت سنتی کالا به دفعات دست به دست می‌شود و امکان معطلی، تاخیر و صدمه دیدن کالا اجناب ناپذیر است در حالی که در حمل یکسره با کانتینر این موارد بسیار کم تر پیش می‌آید، سازمان جهانی استاندارد ISO برای کمک به استفاده از کانتینرها ابعاد آنها را 8*8*20، 8*8*30 و 8*8*40 تعیین کرده که می‌توانند به ترتیب 20، 30 و 40 تن کالا را در خود جای دهند.

• کشتی های رو _ رو RO/RO VASSEL:

کشتی رو _ رو مجهز به سکوی مخصوصو در یک از قسمت های پهلو، جلو یا عقب است، این نوع کشتی برای حمل خودرو، وسایل چرخ دار و برخی از کانتینرها که  مستقر بر روی تریلی، اتوبوس، کامیون، وانت و ...است استفاده می‌شوند.

کشتی های رو _ رو معمولا دارای طبقات مختلف و متحرکی هستند تا حداکثر استفاده از فضای درون آن به عمل آید و ارتباط این طبقات با آسانسورهای مخصوص یا سطوح شیب دار انجام می‌شود .

نام دقیق این کشتی ها ROLL OFF VASSEL / ROLL ON VASSEL است.

• کشتی های تانکری:

کشتی های تانکری مانند نفت کش ها برای حمل محصولات نفتی، مایعات پتروشیمی و ... استفاده می‌شوند، این کشتی ها اغلب به دلیل داشتن پمپ هالی مخصوص سرعت بارگیری و تخلیه ی بالایی دارند.

امروزه حجم بسیار زیادی از ظرفیت کشتی های جهان را این تانکرها تشکیل می‌دهند.

• کشتی های حمل احشام:

این نوع کشتی ها مخصوص حمل و جا به جایی احشام و حیوانات زنده هستند، که به صورت طبقه بندی شده طراحی شده اند و برای سهولت در ورود و خروج حیوانات در طبقات از سطوح شیب دار استفاده شده.

3) حمل و نقل ریلی:

حمل و نقل کالا به صورت ریلی بسیار ارزن، مطمئن و کم خطر است، این روش ابتدا در اروپا و آمریکا رواج یافت و سپس در سطح جهان گسترش پیدا کرد.

حمل و نقل کالا از طریق راه آهن و با مفرار متحدالشکل انجام می‌شود.

4) حمل و نقل مرکب:

در بعضی مواقع استفاده از یک روش برای حمل کالا به صورت بین الملل صرف نمی‌کند و لازم است همزمان از چند روش استفاده شود و از آنجا که معمولا انبار خریدار و فروشنده ی کالا با بندر، فرودگاه یا ایستگاه راه آهن فاصله دارد ناچار به استفاده از کامیون در کنار دیگر روش های حمل ذکر شده می‌شویم.

پس از ورود کالا به داخل کشور فرایند ترخیص کالا باید انجام شود، فرایند ترخیص کالا چند مرحله ای می‌باشد که توسط شرکت ترخیص کالا یا ترخیص کار گمرک که نماینده ی صاحب کالا می‌باشد انجام می‌شود، به طور معمول برای ترخیص یک کالا از گمرک باید یکسری فرایند ها مانند پرداخت مالیات، حقوق گمرکی، اخذ مدارک لازم جهت واردات کالا و... انجام شود.

ترخیص کالا توسط افرادی غیر از صاحب کالا انجام می‌شود زیرا ترخیص کالا نیاز به تجربه ی قبلی  و آشنایی با فرایند های ترخیص کالا در گمرک و تشریفات امور گمرکی دارد که به این افراد اصطلاحا ترخیص کار یا حق العمل کار گفته می‌شود.

در مقاله های بعدی شما را با معقوله ی گمرک و فرایندهای آن بیشتر آشنا خواهم کرد.

آشنایی با قوانین حمل بین الملل کالا:

به طورر کلی حمل و نقل بین الملل کالا عبارت است از جا به جایی یک کالا از کشوری به کشور دیگر با رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن که افراد انجام این کار را به شرکت های حمل و نقل می‌سپارند.

شرکت حمل و نقل بین الملل چیست؟

شرکت حمل و نقل بین الملل از یک شخصیت حقوقی که به منظور انجام عملیات حمل و نقل بین المللی شامل فعالیت های فرواردری، کریری و یا تواما است تشکیل شده.

فعالیت فرواردری چیست؟

عبارت است از عمل هماهنگی و ترتیب حمل کالا به طریق یکی از روش های حمل زمینی، هوایی، دریایی یا ترکیبی از آنها و قبول مسئولیت به موجب بارنامه صادره و قراردار های منعقده و شرکتی که در این زمینه فعال است را فرواردر می‌نامند.

وظایف فرواردر چیست؟

1) صدرو پروفورمای حمل

2) صدور بارنامه

3) انعقاد قرارداد با صاحب کالا

4) جمع آوری بر اساس قرارداد حمل و درخواست صاحب کالا

5) انبار کردن کالا به درخواست صاحب کالا

6) بیمه کردن کالا به درخواست صاحب کالا

7) بسته بندی کالا به درخواست صاحب کالا

8) ایجاد قرارداد با موسسات مختلف حمل کننده و اخذ راه نامه یا بارنامه ی دریایی، هوایی و زمینی

9) انجام تشریفات گمرکی در مبدا و بر حسب کار

10) کسب اطلاعات لازم از جریان حمل و ارائه ی اطلاعات کسب شده به صاحب کالا براساس قرارداد بین صاحب کالا و شرکت حمل و نقل

11) تحویل کالا به گمرک مقصد و امضای صورت جلسه کسر و اضافه تخلیه در حمل و نقل زمینی

12) اخذ صورت جلسه کسر و اضافه و آسیب دیدگی، دست خوردگی و ترخیصیه از نماینده ی حمل خط دریایی و هوایی و انجام سایر وظایف در ارتباط با سایر مسئولیت ها

13) اعلام ورود کالا به کشور به صاحب کالا

14) انجام تسویه حساب با طرف حساب های زیربط

فعالیت کرییری چیست؟

فعالیت کریری در فرهنگ لغت بازرگانی بین الملل به دو صورت معنا شده:

1) تصدی بلافصل جابه جایی کالا ا زکشوری به کشور دیگر با بهره گیری از وسایل حمل بر اساس قرارداد حمل.

2) به عبارت دیگر فعالیت کریری یعنی کالا را از کشور مبدا به کشور دیگری مطابق قرارداد حمل و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر آن از طریق یکی از روش های حمل جا به جا کنند.

وظایف و مسئولیت های کریر چیست؟

1) انعقاد قرارداد حمل و صدور بارنامه

2) تهیه ی اسناد مورد نیاز برای حمل کالا شامل: ویزا، بیمه نامه، گواهی قبولی، کارنه تیر، اجازه تردد در خاک کشورهای مسیر و مقصد، روادید و...

3) تحویل و بارگیری کالا در مبدا

4) ارائه ی ضمانت های مورد نیاز به ارگان های ذی ربط جهت اخذ اسناد و مدارک ضروری

5) تامین وسیله ی حمل و نقل مناسب برای حمل کالا در زمان تایین شده طبق قرارداد

6) نظارت بر مراحل بارگیری کالا تا رسیرن به مقصد

7) مراقبت از کالا و پلمپ محفظه بار از مبداء تا مقصد و اهتمام در صحیح و سالم رساندن کالا براساس مندرجات سند حمل صادر شده توسط کریر و اخذ رسید تحویل کالا

8) آموزش رانندگان تحت پوشش برای اطلاع از مقررات مرتبط بین المللی و طریقه ی صحیح حمل و نقل کالا، رعایت شئوناتحرفه ای و اخلاقی و ضوابط راهنمایی و رانندگی در داخل و خارج از کشور

9) ابلاغ دستورالعمل های مرتبط با حمل و نقل کالا و تردد وسایل نقلیه ی باری در خطوط بین المللی به رانندگان تحت پوشش

10) رعایت مفاد و قبول کلیه ی مسئولیتها و سایر وظایف پیش بینی شده برای حمل کننده ی کالا در کنوانسیون CMR

11) رعایت مفاد و قبول کلیه ی مسئولیتها و شرایط کنوانسیون تیر TIRدر جهت انجام تشریفات کارنه تیر در کشورهای مسیر و مقصد و حصول اطمینان از تسویه کارنه تیر

12) پرداخت کرایه و هزینه های حمل به رانندگان ذی ربط

13) پرداخت بیمه رانندگان تحت پوشش نزد سازمان تامین اجتماعی براساس قرارداد منعقده با راننده

14) تهیه بیمه های لازم برای رانندگان درمدت اشتغال بابت هزینه های وسیله نقلیه

15) بیمه ی مسئولیت های مدنی کریر طبق مفاد کنوانسیونCMR

16) کریر مسئولیتی در قبال کالاهای گران قیمت نداشته مگر اینکه صراحتا در این مورد توافق شده است

احتمالا تا کنون چندین بار اصطلاحات رایج در مباحث حمل و نقل و بازرگانی بین الملل را شنیده اید ولی شاید مفهوم آنها را به خوبی درک نکرده باشید برای حمل کالا به صورت بین الملل لازم است با اصطلاحات و مدارک مورد نیاز آن به خوبی آشنا باشید، ما در مجموعه ی شرکت حمل و نقل بین الملل psp در تلاش هستیم تا اطلااعات جامع و کاملی از این مباحث را تا انتهای مقاله در اختیار شما عزیزان قرار دهیم با ما همراه باشید...

اولین و رایج ترین سند موردنیاز در حمل و نقل بین الملل بارنامه است که لازم است بیشتر با آن اشنا شویم

بارنامه چیست؟

بارنامه سندی است که پس از وصول کالا از طریق حمل کننده ی کالا یا نماینده ی او صادر میشود، در واقع بارنامه رسید کالا است و بیانگر شرایط و مفادی است که تحت آن کالا حمل میشود.

انواع بارنامه های رایج در حمل و نقل بین الملل:

• بارنامه هوایی:

این بارنامه برای زمانی صادر میشود که افراد یا بازرکانان کالایی را به صورت هوایی حمل کرده باشند و به اصطلاح به آن Airway bill گفته میشود.

• بارنامه دریایی:

این بارنامه زمانی صادر میشود که افراد حمل کالا را با کشتی انجام داده باشند و اصطلاح رایج و تخصصی آن Ocean/Marin bill of lading میباشد.

• بارنامه ریلی:

این بارنامه مخصوص زمانی است که کالا از طریق ریل راه آهن و با قطار حمل شده باشد و اصطلاح رایج آن Railway bill است.

• بارنامه حمل با کامیون:

این بارنامه همانطور که از اسمش هم پیداست زمانهایی صادر میشود که حمل کالا به صورت زمینی و از طریق کامیون انجام شده باشد که اصطلاحا به آن CMR/Truck way bill گفته میشود.

• بارنامه سراسری:

این بارنامه مخصوص زمان هایی است که کالا از طریق سه روش دریایی، زمینی و ریلی انجام شده باشد و به Trough bill of lading معروف است.

• بارنامه حمل مرکب فیاتا:

این نوع بارنامه مخصوص زمانهایی است که کالا به صورت مرکب(این نوع حمل در بالای مقاله توضیح داده شده) حمل شده باشد و اصطلاحا آن را Combined transport bill of lading خوانده میشود.

همانطور ملاحظه میکنید برای حمل بار صدور بارنامه الزامیست و لازم است موقع حمل کالا از طریق تمامی مسیرها بارنامه مخصوص به خودش صادر شود.

کارکرد های بارنامه (B/L):

بارنامه به عنوان یک سند کلیدی در کشتیرانی و حمل و نقل بین الملل چندن کاربرد دارد که از جمله این کاربرد ها را ذکر میکنیم:

1) بارنامه رسید کالا است در اصطلاح لاتین به آن The receipt of good می گویند.

2) بارنامه سند مالکیت کالا است اصطلاح آن Document of title to the goods گفته میشود

3) نشان دهنده ی قرارداد حمل است و اصطلاحا آن را Evidence of contract of carriage میخوانند.

در این بین توجه به نکات زیر در خصوص بارنامه بسیار حائزاهمیت است:

• بارنامه نشان دهنده ی این است که کالا برای حمل در مقصد تعیین شده به حمل کننده ی کالا تحویل شده باشد و ضوابطی که حمل و نقل طبق آن باید انجام شود را با جزئیات و یا اشاره به مرجع آن نام ببرد.

• یکی دیگر از مواد مهمی که باید به آن توجه داشت سند مالکیت کالا است، سندی است که طبق آن به دارنده ی کالا اجازه داده میشود که بعد از رسیدن کشتی به مقصد کالا را از حمل کننده تحویل بگیرو و همچنین بارنامه به دارنده ی آن این اجازه را میدهد تا تحت ضوابط قررداد حمل در صورت فقدان کالا یا اسیب دیدن آن، فرد ادعای خسارت کند و طبق قانون مالکیت بارنامه برابر است با مالکیت کالا و دارنده مالک کال شناخته میشود.

نوعی دیگر از بارنامه نیز به نام Navigation وجود دارد که قابل معامله و انتقال میباشد و شخصی آن را داشته باشد مالک کالا شناخته میشود و اگر بارنامه از نوع Non Navigation باشد یعنی غیر قابل معامله و انتقال به فرد دیگری است که معمولا به صورت پشت نویسی شده است و تنها یک مالک دارد که نام او ذکر شده است.