اینکوترمز (Incoterms)

با توجه به توسعه روزافزون تجارت بین الملل و بهره‌گیری از خدمات حمل و نقل بین المللی و بروز اختلاف در شیوه‌های تجارت و تفسیر حقوقی بین تجار کشورهای مختلف، نیاز مبرم به مجموعه مشترک قوانین تحت عنوان اصطلاحات اینکوترمز جهت تسهیل تجارت و انتقالات بین المللی شکل گرفت.برای جلوگیری از هرگونه سوء تفاهم و اختلاف در حمل و نقل بین المللی قوانین مشترکی باید توسط طرفین یک معامله رعایت شود.برای تسهیل تجارت بین المللی، اتاق بازرگانی بین المللی(ICC) مجموعه‌ای از اصطلاحات اینکوترمز را منتشر کرد،که به طور رسمی با اصطلاحات بین المللی بازرگانی شناخته می شود.

اینکوترمز که در سطح جهانی به رسمیت شناخته شده است، تعهدات خریداران و فروشندگان را روشن می‌کند و از سردرگمی در قراردادهای بازرگانی بین المللی جلوگیری می کند.

اینکوترمز چیست؟

اینکوترمز یک کلمه مرکب است که از ترکیب سه کلمه انگلیسی International Commercial Terms به معنی اصطلاحات بین‌المللی بازرگانی تشکیل شده است.این اصطلاحات برای تفکیک هزینه‌ها و مسئولیت‌ها بین فروشنده و خریدار استفاده می‌شوند. به بیانی ساده‌تر اینکوترمز(Incoterms) مجموعه ای از قوانین و شرایط تجاری است که توسط اتاق بازرگانی بین المللی(ICC) ایجاد شده است و برای تعیین مسئولیت ها و تقسیم بار در حمل و نقل بین المللی استفاده می شود.این قوانین شامل شرایط مربوط به تحمل هزینه ها،بارگیری و تخلیه،بیمه،مسئولیت خسارت و سایر جزئیات حمل و نقل است.با استفاده از اینکوترمز، شرکت ها می توانند به صورت دقیق قوانین و شرایط مربوط به حمل و نقل را تعیین کرده و از ابهامات در تجارت بین المللی جلوگیری کنند.اینکوترمز به مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار پاسخ می‌دهد.مسائلی شامل حمل کالاها،ترخیص کالاها،واردات و صادرات کالاها،اینکه چه کسی مسئول پرداخت می‌باشد و اینکه ریسک جابجایی و انتقال کالا در مراحل مختلف حمل بر عهده چه کسی می‌باشد. اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی International Chamber Of Commerce تهیه و تدوین شده است.

شفافیت،حمایت قانونی،کاهش خطرات مربوط به تحویل کالا،تسهیل تجارت بین المللی و تضمین کیفیت کالا از مزایای مهم اینکوترمز می باشند.

اصطلاحات اینکوترمز

اصطلاحات اینکوترمز(Incoterms) اصطلاحات استانداردی هستند که برای تعیین مسئولیت‌ها و هزینه‌های مربوط به حمل و نقل کالاها در قراردادهای تجاری استفاده می‌شوند. این اصطلاحات توسط بین‌المللی تجارت(ICC) تعیین شده است و در قراردادهای بین المللی بسیار استفاده می‌شوند.برخی از اصطلاحات اینکوترمز عبارتند از:

1. EXW (Ex Works): فروش از محل تولید
2. FCA (Free Carrier): آزاد حامل
3. FOB (Free on Board): آزاد بر روی کشتی
4. CIF (Cost, Insurance and Freight): هزینه، بیمه و حمل
5. DAP (Delivered at Place): تحویل در محل
6. DDP (Delivered Duty Paid): تحویل با گمرکی پرداخت شده

این اصطلاحات مشخص می‌کنند که هزینه حمل و نقل، بیمه، مالیات و گمرک کالاها در هر مرحله از حمل و نقل که توسط فروشنده یا خریدار پرداخت می‌شود.

انواع اینکوترمز

تعداد ترم‌های اینکوترمز بیش از 10 ترم می‌باشد که در این مطلب انواع اینکوترمز به چهارگروه با اصطلاحات وابسته به هر گروه تقسیم می‌شود:

گروه(E) ترم های اینکوترمز تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدا

این دسته بندی برای فروش کالاهایی است که صادرات آنها از کشور صادرکننده آغاز می‌شود.

تحویل در محل کار (محل تعیین شده)

Ex Works (named place)

تحویل در محل کار به معنای آن است که فروشنده کالا را در محل خود(کارخانه،انبار و...)در اختیار خریدار قرار می‌دهد و وظیفه‌اش در همین نقطه به پایان می‌رسد.

به خصوص وی مسئولیتی در مورد بارگیری کالا بر روی وسیله نقلیه‌ای که خریدار فراهم کرده یا ترخیص کالا برای صادرات ندارد مگر آن که جز این توافق شده باشد. خریدار کلیه هزینه‌ها و خطرات ناشی از بردن کالا از محل کار فروشنده به مقصد مورد نظر را متحمل می‌شود لذا این اصطلاح بیانگر حداقل تعهد برای فروشنده است.

این اصطلاح نباید هنگامی که خریدار قادر نیست به طور مستقیم یا غیرمستقیم تشریفات صادرات را انجام دهد مورد استفاده قرار گیرد.در چنین شرایطی باید از تحویل به حمل کننده (FCA) استفاده شود.

گروه (F) تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدا

این دسته بندی برای فروش کالاهایی است که تحویل آنها در بندر یا فرودگاه صادرکننده صورت می‌گیرد و مسئولیت حمل و نقل تا مقصد بر عهده خریدار است.

تحویل به حمل کننده (محل تعیین شده)

FCA (Free Carrier)

تحویل به حمل کننده به معنای آن است که تعهد فروشنده به تحویل، هنگامی که وی کالا را برای صدور از گمرک ترخیص و در محل یا نقطه تعیین شده در اختیار حمل کننده‌ای می‌گذارد که خریدار تعیین کرده است به اتمام می‌رسد.

اگر نقطه دقیقی از سوی خریدار مشخص نشده باشد، فروشنده می‌تواند نقطه‌ای را در محل یا محدوده‌ای که کالا در اختیار حمل کننده قرار خواهد گرفت انتخاب کند.

تحویل در کنار کشتی (بندر بارگیری تعیین شده)

FAS (Free Alongside Ship)

تحویل در کنار کشتی به معنای آن است که وظایف فروشنده در مورد تحویل هنگامی به پایان می‌رسد که کالا در بندر بارگیری تعیین شده روی اسلکه قرار گیرد. یعنی آن که از این لحظه به بعد خریدار باید کلیه هزینه‌ها و مسئولیت فقدان یا خسارت وارده به کالا را تقبل کند.

در اصطلاح FAS خریدار ملزم به ترخیص کالای صادارتی است.هنگامی که خریدار نمی‌تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم تشریفات صدور را انجام دهد این اصطلاح را نباید به کار برد.

تحویل روی عرشه ( بندر بارگیری تعیین شده)

FOB (Free On Board)

تحویل روی عرشه به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان می‌رسد که کالا در بندر حمل تعیین شده از نرده کشتی گذشته باشد.یعنی این که از این نقطه به بعد خریدار باید کلیه هزینه‌ها و مسئولیت فقدان یا خسارت وارده به کالا را تقبل کند.

اصطلاح FOB فروشنده را به ترخیص کالای صادراتی ملزم می‌کند. این اصطلاح را فقط می‌توان برای حمل دریایی یا آب راه داخلی به کار برد.

گروه (C) تحویل کالا در مبدا به خریدار با پرداخت کرایه حمل

هزینه و کرایه حمل (بندر و مقصد تعیین شده)

CFR (Cost and Freight)

ترم CFR چست؟ هزینه و کرایه حمل به معنای آن است که فروشنده باید هزینه‌ها و کرایه حمل مورد نیاز برای آوردن کالا به بندر مقصد تعیین شده را بپردازد، ولی مسئولیت فقدان یا خسارت وارده به کالا همچنین هر گونه مخارج اضافی ناشی از حوادث بعد از تحویل روی عرشه، از زمانی که کالا از نرده کشتی در بندر بارگیری می‌گذرد از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.

ترم CFR فروشنده را ملزم می سازد که کالا را برای صدور ترخیص کند این اصطلاح را فقط برای حمل دریایی و آب راه داخلی می‌توان به کار برد.

هزینه، بیمه و کرایه حمل (بندر مقصد تعیین شده)

CIF (Cost, Insurance and Freight)

هزینه، بیمه و کرایه حمل به معنای آن است که فروشنده وظایفی شبیه به CFR (هزینه و کرایه حمل) دارد، مضاف بر این که باید برای خطراتی که خریدار را در مورد فقدان یا خسارت وارده بر کالا در خلال حمل تهدید می‌کند بیمه دریایی تهیه کند فروشنده قرارداد بیمه را منعقد می‌کند و حق بیمه را می‌پردازد.

خریدار باید توجه داشته باشد که تحت اصطلاح CIF فروشنده فقط ملزم به گرفتن حداقل پوشش بیمه‌ای است. اصطلاح CIF فروشنده را ملزم به ترخیص کالا برای صدور می‌کند. این اصطلاح را فقط می‌توان برای حمل دریایی و آب‌راه داخلی به کار برد.

کرایه حمل پرداخت شده تا (مقصد تعیین شده)

CPT (Carriage Paid To)

کرایه حمل پرداخت شده تا مقصد تعیین شده به معنای آن است که فروشنده کرایه حمل کالا تا مقصد تعیین شده را می‌پردازد. مسئولیت فقدان یا خسارت وارده بر کالا، همچنین هر گونه هزینه‌های اضافی ناشی از حوادثی که برای حمل کننده رخ می‌دهند از زمانی که کالا تحت نظارت حمل کننده در آمد از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.

«حمل کننده» یعنی هر شخصی که اجرا یا فراهم کردن مقدمات اجرای حمل از نوع راه آهن، جاده‌ای، دریایی، هوایی، آب‌راه داخلی، با حمل مرکب را در یک قرارداد حمل تعهد می‌کند.

در صورتی که از حمل کنندگان دیگری هم برای حمل کالا به مقصد توافق شده استفاده شود، با تحویل کالا به اولین حمل کننده مسئولیت از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود این اصطلاح را می‌توان برای هر نوع حملی از جمله حمل مرکب به کار برد.

کرایه حمل و بیمه پرداخت شده تا (محل تعیین شده در مقصد)

CIP (Carriage and Insurance Paid to)

کرایه حمل و بیمه پرداخت شده تا محل تعیین شده در مقصد به معنای آن است که فروشنده وظایفی شبیه به مورد اصطلاح کرایه حمل پرداخت شده تا (CPT) را دارد به اضافه این که باید برای خطراتی که طی مدت حمل خریدار را از حیث فقدان یا ورود خسارت به کالا تهدید می‌کند نیز بیمه محموله تهیه کند.فروشنده قرارداد بیمه را منعقد می کند و حق بیمه را می پردازد.

خریدار باید توجه داشته باشد که تحت اصطلاح CIP فروشنده فقط ملزم به گرفتن حداقل پوشش بیمه‌ای است. اصطلاح CIP فروشنده را ملزم به ترخیص کالا برای صدور می‌کند، این اصطلاح را می‌توان برای هر نوع حمل از جمله حمل مرکب به کار برد.

گروه (D) تحویل کالا در مقصد

گروه D  که مشمول قوانین مربوط به تحویل کالا در مقصد می‌باشد، در 5 گروه طبقه‌بندی شده است.

تحویل در مرز (محل تعیین شده)

DAF (Delivered At Frontier)

تحویل در مرز به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان می‌رسد که کالا را برای صدور ترخیص کند و در نقطه یا محل تعیین شده در مرز، اما قبل از مرز گمرکی کشور هم‌جوار در اختیار بگذارد.

اصطلاح «مرز» را می‌توان برای هر مرزی از جمله مرز کشور محل صدور به کار برد. بنابراین اهمیت حیاتی دارد که مرز مورد نظر همواره با ذکر نقطه و محل دقیقاً در اصطلاح تعریف می‌شود.

این اصطلاح عمدتاً در حمل نوع راه آهن یا جاده‌ای استفاده می‌شود، ولی برای هر نوع حملی می‌توان آن را به کار برد.

تحویل از کشتی (بندر مقصد تعیین شده)

DES (Delivered Ex Ship)

تحویل از کشتی  به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل هنگامی به پایان می‌رسد که کالا را قبل از ترخیص برای ورود در بندر مقصد تعیین شده روی عرشه کشتی در اختیار خریدار قرار دهد.

فروشنده باید کلیه هزینه‌ها و خطرات ناشی از آوردن کالا به بندر مقصد تعیین شده را تقبل کند این اصطلاح را فقط برای حمل دریایی یا آب‌راه داخلی می توان به کار برد.

تحویل در اسکله (عوارض پرداخت شده) (بندر مقصد تعیین شده)

DEQ (Delivered Ex Quay)

تحویل در اسکله به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان می‌رسد که کالا را پس از ترخیص برای ورود در اسکله (بارانداز) بندر مقصد تعیین شده، در اختیار خریدار قرار دهد. فروشنده باید کلیه مسئولیت‌ها و هزینه‌ها، شامل عوارض، مالیات‌ها و سایر مخارج تحویل کالا در این حمل را تقبل کند.

در صورتی که فروشنده مستقیم و یا غیرمستقیم قادر به دریافت پروانه ورود نیست، نباید این اصطلاح را به کار برد. اگر طرفین بخواهند که خریدار کالا را برای ورود ترخیص کند و عوارض را بپردازد باید عبارت «عوارض پرداخت نشده» (DDU) را به جای «عوارض پرداخت شده» به کار برد.

اگر طرفین بخواهند که پرداخت بعضی هزینه‌های مربوط به واردات کالا (از قبیل مالیات ارزش افزوده VAT) را از وظایف فروشنده خارج کنند باید با افزودن این عبارات منظور را مشخص کنند؛ «تحویل در اسکله مالیات ارزش افز.وده پرداخت نشده» (….در بندر مقصد تعیین شده). این اصطلاح را فقط برای حمل دریای یا آب‌راه داخلی می‌توان به کار برد.

تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی (محل مقصد تعیین شده)

DDU (Delivered Duty Unpaid)

تحویل بدون پرداخت عوارض به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان می‌رسد که کالا را در محل تعیین شده در کشور مورد نظر در اختیار خریدار قرار دهد.

فروشنده باید کلیه مسئولیت‌ها و هزینه‌های ناشی از آوردن کالا به محل مذکور (به جز عوارض، مالیات‌ها، و دیگر مخارج رسمی قابل پرداخت به هنگام ورود)، همچنین هزینه‌ها و مسئولیت‌های انجام تشریفات گمرکی کالا را تقبل کند. خریدار باید هر گونه مخارج اضافی را پرداخت و هر گونه مسئولیت ناشی از قصور در ترخیص به موقع کالا برای ورود را تقبل کند.

اگر طرفین بخواهند که فروشنده تشریفات گمرکی را انجام دهد و کلیه هزینه‌ها و مسئولیت‌های ناشی از آن را تقبل کند، باید با افزودن عباراتی این منظور را مشخص کنند.

اگر طرفین بخواهند که وظایف فروشنده برخی از هزینه‌های قابل پرداخت به هنگام ورود کالا از قبیل مالیات ارزش افزوده (VAT) را نیز شامل شود، باید با افزودن این عبارات منظور را مشخص کنند «تحویل عوارض پرداخت نشده، مالیات ارزش افزوده پرداخت شده (محل مقصد تعیین شده). این اصطلاح را می‌توان بدون در نظر گرفتن نوع حمل کالا به کار برد.

تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی (محل مقصد تعیین شده)

DDP (Delivered Duty Paid)

تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی  یکی دیگر از ترم های اینکوترمز می‌باشد. تحویل با پرداخت عوارض به معنای آن است که وظیفه فروشنده در مورد تحویل کالا هنگامی به پایان می‌رسد که کالا را در محل تعیین شده در کشور مورد نظر در اختیار خریدار قرار دهد.

فروشنده باید کلیه خطرات و هزینه‌های ناشی از حمل کالا به محل مذکور، شامل عوارض، مالیات‌ها، و سایر هزینه‌های پس از ترخیص کالا برای ورود را تقبل کند. اصطلاح EXW (تحویل در محل کار) بیانگر حداقل وظیفه برای فروشنده است، در حالی که DDP (تحویل عوارض پرداخت شده) برای فروشنده بیشترین وظیفه را به همراه دارد.

در صورتی که فروشنده مستقیم یا غیر مستقیم قادر به دریافت پروانه ورود نیست، نباید این اصطلاح را به کار برد.
اگر طرفین بخواهند که خریدار کالا را برای ورود ترخیص کند و عوارض را بپردازد اصطلاح DDU (تحویل عوارض پرداخت نشده) را باید به کار برد.

اگر طرفین بخواهند که پرداخت بعضی از هزینه‌های قابل پرداخت به هنگام ورود کالا از قبیل مالیات ارزش افزوده (VAT) را از وظایف فروشنده خارج کنند، باید با افزودن این عبارات منظور را مشخص کنند؛ «تحویل عوارض پرداخت شده، مالیات ارزش افزوده پرداخت نشده (… محل مقصد تعیین شده)». این اصطلاح را می‌توان بدون در نظر گرفتن نوع حمل کالا به کار برد.