شمارۀ ۹۸ | کار دانشجویی چیست و هرکدام از گروه‌های دانشجویی دانشکده چه می‌کنند؟ | سامان اسماعیلی
بی‌شک مهم‌ترین و خاطره‌انگیزترین قسمت دانشجویی افرادی موسوم به «فعال دانشجویی» حضور در گروه‌های دانشجویی مختلف بوده‌است؛ کمااینکه اگر از من پرسشی با این مضمون بپرسید، فوراً اسم همین نشریۀ دوست‌داشتنی را با تداعی انبوه خاطرات خوب به زبان می‌آورم. به بهانۀ فرارسیدن انتخابات گروه‌های دانشجویی دانشکده، چند پرسش رایج موجود دربارۀ ذات فعالیت دانشجویی و ساختار گروه‌ها را پاسخ می‌دهم. چه درحال‌حاضر عضو گروهی هستید، چه در سودای عضویت در یک گروه هستید، پیشنهاد می‌کنم این یادداشت را دنبال کنید.
چرا باید کار دانشجویی کرد؟
شاید در تصویر اول، کار دانشجویی یک عمل بی‌جیره‌ومواجب باشد که به‌دلیل خلق‌نکردن پول، بی‌ارزش به‌نظر برسد؛ ولی این‌گونه نیست. درواقع کار دانشجویی انبوهی از مزایا و امتیازات برای دانشجو دارد که او فقط می‌تواند آن‌ها را در این راه کسب کند.
مهم‌ترین دلیل حضور در یک گروه دانشجویی دغدغه‌مندی نسبت‌به محیط پیرامون، روحیۀ ارزش‌آفرینی و انتقاد از کمبودها است. درواقع جرقۀ اول حضور افراد در هر گروه، انجمن و تشکل در اثر دغدغۀ افراد برای بهترکردن، آفریدن ارزش‌های مختلف و جلوگیری از تکرار کمبودهای ناشی از عملکرد دورۀ قبل است. در تاریخچۀ دوره‌های مختلف انجمن علمی کیمیا و شورای صنفی بسیار دیده شده افراد حاضر در شورای مرکزی در دوره‌‌هایی که انتقادات فراوانی به دوره‌های قبلی بوده، فعالیت چشم‌گیرتری داشته‌اند و تلاش کردند اشتباهات گذشته را تکرار نکنند.
دومین عامل که به اندازۀ مورد اول اهمیت دارد، کسب تجربه است. یادگیری مهارتهای مختلف در اثر کسب تجربه را می‌توان به دو دستۀ مهارتهای نرم و مهارتهای سخت تقسیم کرد. هر گروه دانشجویی بنا به سبک فعالیتش می‌تواند تمرکزش بر هر مهارت متفاوت باشد؛ مثلاً در مقایسۀ انجمن علمی و شورای صنفی می‌توان گفت که دانشجویان حاضر در انجمن علمی در خلال برنامه‌های مختلف چون کارگاه‌های درسی و آموزش نرم‌افزار، برگزاری رویدادهای ملی و بین‌المللی و بازدیدهای صنعتی، مهارتهای سختی را می‌آموزند که دیر یا زود، به درد آن‌ها خواهدخورد. همچنین در این مسیر دانشجویان با افراد موفق در زمینه‌های مختلف آشنا می‌شوند و تجاربی کسب می‌کنند که ضمن شکوفاکردن استعدادشان، مسیرهای تحصیلی و کاری مختلفی را به آن‌ها نشان می‌دهد و دیدشان را وسعت می‌بخشد. بالعکس در شورای صنفی به‌دلیل ذات فعالیت صنفی (پیگیری مطالبات و مشکلات) تمرکز بیشتری روی تقویت مهارتهای نرم از قبیل کار گروهی، انتقادپذیری، نحوۀ تعامل با اساتید و مسئولین، چگونگی نمایندگی دانشجویان با تفکرهای مختلف و... وجود دارد.
کلام را مختصر می‌کنم. پیشنهاد می‌کنم ذره‌بینی دست بگیرید. عملکرد گذشتۀ افراد حاضر در «شورای صنفی»، «انجمن علمی-دانشجویی کیمیا» و «انجمن بین‌المللی مهندسان نفت (SPE)» یا همین «نشریۀ دردانشکده» را با نسخۀ فعلی آن‌ها بسنجید تا متوجه کسب صفت‌های رفتاری و اخلاقی متفاوت و البته متعدد آن‌ها بشوید.
شورای مرکزی چه می‌کند؟
در گام اول فعالیت دانشجویی‌تان متوجه می‌شوید که هر گروه دانشجویی شامل دو شورا است؛ شورای مرکزی و شورای عمومی.
شورای مرکزی گروه‌های دانشکده‌ای سالانه طی یک انتخابات در بین تمامی دانشجویان دانشکده انتخاب می‌شوند که قوانین (برای اطلاع از تمامی قوانین، اساس‌نامۀ هر گروه را مطالعه کنید) مخصوص به خود را دارند؛ از لزوم حضور دو دانشجوی م.نفت پشت میز هفت‌نفرۀ حاضر در انجمن کیمیا گرفته تا لزوم مشارکت اکثریت دانشکده در انتخابات شورای صنفی برای رسمیت‌بخشیدن به این شورا؛ البته به‌جز این قوانین، بازی‌های مختلفی در انتخابات وجود دارد و افراد شرکت‌کننده سیاست‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند که پیشنهاد می‌کنم قبل از نام‌نویسی در انتخابات، آن‌ها را بشناسید و خودتان را برایشان آماده کنید.
شورای مرکزی یک دوره، مسئول هرآنچه در گروه و پیرامون آن رخ می‌دهد هستند و همواره باید در قبال انتقادات وارد بر عملکرد گروه پاسخگو باشند؛ یعنی نمی‌توانند سهم تقصیر خود را با جملاتی مانند «من مسئول آن بخش نیستم. این رو برو به فلانی که مسئوله، بگو.» از دیگر افراد مرکز جدا کنند؛ زیرا در قاب بیرونی یک گروه، این تفکیک مسئولیت چندان برای عموم دانشجویان مهم نیست و برآیند کلی فعالیت‌ها اهمیت پیدا می‌کند. لازم‌به ذکر است میزان مقبولیت یک گروه دانشجویی در وهلۀ اول به کمیت و کیفیت عملکرد آن گروه گره خورده و در وهلۀ دوم به میزان محبوبیت افراد حاضر در شورای مرکزی باز می‌گردد.
شورای عمومی کجاست؟
واضح و روشن است که در یک گروه دانشجویی، شورای مرکزی، تنها تصمیم‌گیرنده و هادی برگزارکنندهٔ برنامه‌ها نیستند؛ بلکه شورای عمومی نیز می‌توانند در برخی امور نقش‌آفرینی کنند و حتی مسیر ریل‌گذاری‌شده توسط دبیر یک گروه را تغییر بدهند. کارکرد این شورا در تصمیمات و امور هر گروه بنا به سبک فعالیت گروه متفاوت است؛ به‌طور نمونه شورای عمومی انجمن علمی کیمیا بازوی اجرایی شورای مرکزی در برنامه‌های مختلف است و انتخاب دبیر رویدادها، جشن‌ها و حتی تصویب برگزاری یک رویداد باید توسط ایشان انجام شود. می‌توان ادعا کرد که در انجمن کیمیا میزان فعالیت شورای عمومی و فعال‌بودن شورای عمومی مهم‌ترین معیار سنجش عملکرد گروه است و نقشی کلیدی دارد.
همچنین شورای عمومی انجمن SPE که حدود ۴۰ نفر از دانشجویان م.نفت فعال را در بر دارد، نقشی کلیدی در برنامه‌های برگزار شده توسط انجمن دارد و مدیریت برخی رویدادها، گروه اجرایی برگزاری سمینارها، تبلیغات و... همگی همراه با شورای عمومی صورت می‌گیرد.
در گروه‌های دیگر چون صنفی، کارکرد این شورا متفاوت است. اصولاً شورای عمومی صنفی نمی‌تواند به گستردگی شورای عمومی کیمیا باشد و معمولاً عملکردش به همکاری با شورای مرکزی در اموری چون رسیدگی به وضعیت کمدها، کتاب‌داری، کمیتۀ آموزش و... خلاصه می‌شود.
شورای عمومی معمولاً به‌عنوان در ورود شورای مرکزی شناخته می‌شود و لازم است افراد قبل از حضور در شورای مرکز، حداقل چند ماهی در این شورا فعالیت کرده باشند تا به‌خوبی با بخش‌های مختلف گروه دانشجویی مورد نظرشان آشنا شوند. برای فعالیت در شورای عمومی گروه‌ها تنها کاری که باید بکنید، ارتباط با افراد شورای مرکزی و اعلام آمادگی است تا سلسله‌مراتب را به شما بگویند و به جلسات عمومی آن گروه دعوت شوید!
چه گروه‌هایی در دانشکده داریم؟
شورای صنفی، انجمن علمی کیمیا، انجمن بین‌المللی مهندسان نفت (SPE) و نشریۀ دردانشکده.
حیطۀ وظایف و اختیارات هرکدام از این گروه‌ها محدود است و چارچوب خاصی را برای خود قائل می‌شوند که به‌طور خلاصه چند موردی از آن‌ها را برایتان شرح می‌دهم. افراد حاضر در شورای صنفی به‌عنوان پل ارتباطی بین دانشجویان، اساتید و مسئولین دانشکده شناخته می‌شوند؛ پلی که باعث ارتباط سه جزیرۀ حاضر در دانشکده می‌شود و مشکلات، انتظارات و ضعف‌های افراد را به یکدیگر منتقل می‌کند. تعمیر و اجارۀ کمدهای همکف دانشکده، اجارۀ کتب درسی، پیگیری شکایات دانشجویان از اساتید، بررسی تداخلات امتحانات و کلاس‌های درس و ارائۀ پیشنهادات به مسئول آموزش دانشکده، بخشی از وظایف شورای صنفی است.
انجمن علمی کیمیا مرکز انواع و اقسام فعالیت‌های دانشجویی در دانشکده است. کیمیا که پس از شورای صنفی، دومین گروه دانشجویی تأسیس‌شده در دانشکده است و قدمت آن به بیش از یک دهه می‌رسد، در همۀ امور ازجمله کارگاه‌های درسی، آموزش نرم‌افزار، ارتباط با صنعت، معرفی دوره‌های فرعی و شاخه‌های تحصیلی، فرهنگی و ورزشی ورود پیدا می‌کند.
انجمن بین‌المللی مهندسان نفت نیز دیگر انجمن علمی فعال در دانشکده است که به‌صورت دانشگاهی تعریف شده‌است. در انتخابات SPE تنها دانشجویان مهندسی نفت کاندیدا می‌شوند و تنها ایشان به همراه اساتید دارای حق رأی هستند. حوزۀ فعالیت‌های این انجمن را طبق اساس‌نامه می‌توان در برگزاری کنفرانس و سمینارهای علمی ملی و بین‌المللی، برگزاری دوره‌های تخصصی نرم‌افزارها، «کنفرانس IOR»، «نمایشگاه کار دانشکده»، بازدیدهای علمی از مراکز صنعتی، انعکاس نیازهای صنعتی به دانشگاه و راهنمایی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان برای کارآموزی و کاریابی خلاصه کرد.
آخرین گروه دانشجویی که درحال‌حاضر شما در حال خواندن یکی از شماره‌های آن هستید، نشریۀ دردانشکده است. دردانشکده یکی از قدیمی‌ترین نشریات فرهنگی-اجتماعی در سطح دانشگاه است که همچنان پرقدرت فعال است و با رویکردی خبری، تحلیلی و انتقادی فعالیت می‌کند. طبق اساس‌نامۀ نشریه اهداف آن در آگاهی‌بخشی مسائل پیرامون دانشکده، تقویت مهارتهای نوشتاری و تحلیلی دانشجویان، تلاش برای رفع کمبودها و کاستی‌های دانشکده، ایجاد شور و نشاط در فضای دانشجویی و ایجاد فضایی برای هم‌فکری در باب مسائل مختلف دانشکده خلاصه می‌شود. راستی، ساختار نشریه تفاوت‌هایی با سه گروه قبلی دارد؛ مثلاً به‌جای دبیر، نائب‌دبیر، شورای مرکزی و شورای عمومی به ترتیب مدیرمسئول، سردبیر، گروه تحریریه و گروه همکاران دارد؛ همچنین به‌جای شرکت در انتخابات، تنها لازم است با اولین عضو نشریه که می‌شناسید به‌صورت حضوری یا مجازی ارتباط بگیرید تا هر آنچه دوست دارید را برایتان توضیح دهد.
برای خواندن توضیحات بیشتر دربارۀ فعالیت گروه‌های دانشجویی دانشکده پیشنهاد می‌کنم یادداشت «محورهای دانشکده» در شمارۀ ۹۲ نشریه را بخوانید و برای آشنایی بیشتر با نشریۀ وزین دردانشکده سراغ ویژه‌برگی که به‌زودی منتشر می‌شود، بروید.
چرا باید در انتخابات شرکت کنیم؟
معمولاً انتخابات گروه‌های دانشجویی به‌خودی خود پرشور نمی‌شوند. عوامل مختلفی باید دست‌به‌دست هم دهند تا افراد مستعد در انتخابات حاضر شوند. در مرکز اصلی این مجموعه عوامل، معرفی کامل و صحیح گروه‌های دانشجویی توسط شورای مرکزی قبلی گروه به دانشجویان جدیدتر است تا افراد بتوانند با تطبیق‌دادن داشته‌های خود و مهارتهای لازم در یک ردۀ مسئولیتی، خود را به چالش بکشند و برای آن مسئولیت داوطلب شوند.
شما دانشجویان نیز باید سعی کنید از هر ورودی و طیف فکری برای خود نماینده‌ای در انتخابات داشته باشید تا نظرات بدون واسطۀ شما را به شورای مرکزی گروه ببرد. حضور طیف مختلف افراد در شورای مرکزی لازمۀ پویایی گروه دانشجویی است؛ چراکه یک گروه دانشکده‌ای متعلق به تمامی افراد دانشکده با نظرات و سلایق مختلف است و حضور افراد به واسطۀ نمایندگی افکار و نظرات به‌خوبی می‌تواند برنامه‌های مختلف گروه را تحت شعاع قرار دهد. همچنین فاکتور سال ورودی کاندیداهای شورای مرکزی نیز مهم است و در گروهی مانند شورای صنفی که بحث پیگیری تداخلات امتحانی و کلاسی ورودی‌های مختلف مطرح هست، بیشتر حس می‌شود. اگر متوجه شدید از ورودی‌تان کسی در انتخابات شرکت نکرده‌است و دست روی دست گذاشتید، مطمئن باشید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم ضرر خواهیدکرد.
جدا از بحث کاندیداتوری برای شورای مرکز، هوای دوستان و گروه‌های دانشجویی خود را داشته باشید. در شورای عمومی فعالیت کنید، در این مسیر دست دوستان خود را بگیرید و آن‌ها را با خود همراه کنید. اگر با بررسی تمامی شرایط و دیدن نکات مثبت فعالیت دانشجویی در شورای مرکزی گروه‌ها و گروه تحریریۀ نشریه، متوجه شدید تمایلی به حضور در این سطح ندارید، برای همکاری با دوستان خود که مسئولیت‌ها را برعهده می‌گیرند، حداکثر توان خود را خرج کنید. پرورش استعدادهایتان را از خود دریغ نکنید و این فرصت چهار-پنج‌ساله را برای کسب تجربه پاس بدارید. همچنین در روز انتخابات بدون تعصب و جهت‌گیری، به توانمند‌ترین کاندیداها که شایستگی حضور در شورای مرکزی را دارند، رأی دهید.
نصیحت پایانی
همۀ ما در اتفاقات اطراف خود سهیم هستیم. گروه‌های دانشجویی بهترین جا برای کسب تجربه و آموختن برخی مهارت‌ها است که به‌سختی می‌توان آن‌ها را در مکانی جز دانشگاه آموخت. شخصیت و علایق خود را بشناسید و همین لحظه یک گروه دانشجویی را در ذهن خود انتخاب کنید. ضمن ارادتم به نشریه، فرقی نمی‌کند که گروه انتخاب‌شده توسط شما نشریۀ دردانشکده باشد یا انجمن علمی. چشمانتان را بر اتفاقات اطرافتان به‌خوبی باز کنید. فعالیت را شروع کنید و بخشی از امور را برعهده بگیرید. خیالتان راحت که ضرر نمی‌کنید!
