شمارهٔ ۹۴ | وضعیت فضای فیزیکی کلاس‌های دانشکدۀ مهندسی شیمی و نفت چگونه است؟
| سنا نجفی و امیرحسین فتوحی
حتماً شما هم حین گذراندن واحدهای دانشکده‌ای و کلاس‌های درسی‌تان، با وضعیت نابسامان امکانات کلاس‌های دانشکده مواجه شده‌اید و با گله از کم‌نور بودن کلاس، تعدد ماژیک‌های خراب، وصل‌نشدن لپ‌تاپ به ویدئو پروژکتور و گرما یا سرمای بیشازحد کلاس، از کلاسی به کلاس دیگر رفته‌اید. در این یادداشت، در پی درخواست برخی دانشجویان و اساتید به بررسی وضعیت امکانات کلاس‌های دانشکده می‌پردازیم. در این بررسی متغیرهای مختلفی را مدنظر قرار داده‌ایم که در جدول صفحۀ بعد و عناوین میان‌تیترها مشاهده می‌کنید. لازم‌به ذکر است سعی ما بر این بوده که جمع‌آوری داده‌ها، با نهایت دقت انجام شود؛ بااین‌حال ممکن است شامل خطاهایی نیز باشد.
صندلی‌ها
در این بررسی صندلی‌هایی خراب شمرده شده‌اند که نشیمنگاه، دسته یا پشتی صندلی شکسته یا دچار آسیب هستند، به طوری که قابل‌استفاده نیستند. البته باقی صندلی‌ها کاملاً سالم نبوده و شامل خرابی‌هایی چون کج‌بودن (شیب‌داربودن) دسته، لق‌بودن و عدم تناسب پایه‌ها و مشکلاتی از این قبیل هستند که در این شمارش لحاظ نشده‌اند. با این توصیفات و طبق داده‌های جمع‌آوری‌شده، پنج‌تا از کلاس‌های دانشکده دارای صندلی‌های خراب هستند. دو کلاس دارای حداکثر تعداد صندلی‌های خراب یعنی سه عدد، دو کلاس دارای دو صندلی خراب و یک کلاس دارای یک صندلی خراب است.
ردیف‌های صندلی و مسیر رفت‌وآمد
فاصلۀ ردیف‌های صندلی از یکدیگر از این جهت دارای اهمیت است که دسترسی دانشجوها به تمامی صندلی‌ها و استفاده از آن‌ها به‌راحتی انجام شود. طبق بررسی‌های انجام‌شده، این فاصله به‌طور کیفی در سه کلاس، خوب، در یک کلاس، متوسط و در باقی کلاس‌ها فاصله و شرایط دسترسی به صندلی‌ها، بد گزارش شده‌است.
در اکثر کلاس‌ها تعداد صندلی‌ها به نسبت مساحت کلاس زیاد است. به‌طورکلی بالابودن این نسبت با مناسب‌نبودن مسیر رفت‌وآمد و فاصلۀ ردیف‌های صندلی‌ها رابطۀ مستقیم دارد. می‌توان گفت هرچه این نسبت از عدد یک بیشتر باشد، کلاس از شرایط استاندارد دورتر خواهدبود. همچنین این تجمع صندلی‌ها باعث می‌شود که امکان رعایت فاصلۀ استاندارد بین اولین ردیف صندلی‌ها تا تخته وجود نداشته باشد و در ردیف‌های انتهایی کلاس، ردیف‌های صندلی به یکدیگر بچسبند تا امکان نشستن از دانشجوها سلب شود.
علاوه‌بر این، صندلی‌های دانشکده با بست و بدون فاصله، به هم متصل هستند. وجود بست‌ها برای منظم‌بودن ردیف صندلی‌ها ضروری است؛ اما لازم است بست‌های بزرگ‌تری برای این منظور استفاده شود. چراکه نبود حداقل فاصلۀ ۱۰ سانتی‌متری بین صندلی‌ها، موجب عدم راحتی و بروز مشکل رفت‌وآمد شده‌است.
از آنجایی که کلاس‌های دانشکدۀ ما به‌صورت‌پلکانی نیستند و به‌جز سه کلاس در باقی کلاس‌ها ارتفاع استاد و صندلی‌های دانشجوها یکسان است، می‌توان انتظار داشت که حداقل فضای مناسبی برای رفت‌وآمد استاد در کلاس و تعامل با دانشجوها فراهم باشد. به‌طورکیفی می‌توان گفت که تنها سه کلاس از این امکان در حد خوبی برخوردار هستند، چهار کلاس در حد متوسط‌اند و در باقی کلاس‌ها این امکان فراهم نیست.
همان‌طور که در متن پیشین ذکر شده، وجود نیمکت به‌مراتب بهتر از صندلی‌های تک‌نفرۀ دسته‌دار است؛ زیرا جابه‌جایی آن‌ها دشوار است، به بستن بست‌ها نیازی نخواهدبود و درنتیجه نظم کلاس بهتر برقرار خواهدشد. تنها سه کلاس دانشکده دارای نیمکت هستند. با این وجود، تنگ‌بودن راهروی بین نیمکت‌ها و فاصلۀ کم نیمکت‌ها از دیوار، امکان رفت‌وآمد راحت را سلب کرده‌است.
ویدئو پروژکتور و امکانات الکترونیکی
برای بررسی ویدئو پروژکتورهای کلاس‌ها، سالم‌بودن کابل‌های اتصال پروژکتور به لپ‌تاپ و کیفیت تصویر ویدئو پروژکتور برسی شد. به غیر از دو کلاس، باقی کلاس‌های دارای ویدئو پروژکتور هستند و ویدئو پروژکتور یک کلاس به‌طور کامل خراب است.
کابل‌ها از نظر سالم‌بودن پین‌ها و سیمشان بررسی شدند و همگی آن‌ها، بدون درنظرگرفتن اتصالی‌های متوالی در برخی کلاس‌ها، تقریباً سالم بودند. «متوسط» در ردیف کیفیت ویدئو پروژکتور، به‌منزلۀ کیفیت و وضوح عالی تصویر (کیفیت full HD) نیست و به نمایش درآمدن تصویر و کیفیت متوسط آن را تأیید می‌کند. «بد» به معنای بی‌کیفیتی تصویر بوده که بی‌کیفیت‌بودن تصویر می‌تواند ناشی از پردۀ کثیف یا لنز خراب ویدئو پروژکتور باشد. ازآنجایی‌که ویدئو پروژکتورهای موجود در دانشکده بسیار قدیمی هستند، وصل‌کردن لپ‌تاپ به آن‌ها با چالش‌هایی همراه است. به همین دلیل کیفیت تصویر ویدئو پروژکتورهای برخی کلاس‌ها قابل‌بررسی نبود؛ اما به‌طورکلی کیفیت تصویر همۀ پروژکتورها متوسط یا بد بوده و اغلب ویدئو پروژکتورهای دانشکده در محیط تاریک پاسخگو هستند؛ به طوری که اگر حتی دو لامپ در کلاس روشن باشد، تصویر به‌سختی قابل‌مشاهده است.
ویدئو پروژکتورهای موجود در دانشکده، بسیار قدیمی و دارای کابل VGA هستند. استاندارد کابلی پیش‌فرض دستگاه‌های الکترونیکی جدید، کابل HDMI است و به‌ندرت از کابل VGA پشتیبانی می‌کنند؛ بنابراین لپ‌تاپ‌های جدید که دارای درگاه HDMI هستند، نمی‌توانند به پروژکتور وصل شوند؛ مگر اینکه از کابل تبدیل مناسب (VGA به HDMI) استفاده شود. علاوه‌بر این، کابل‌های VGA فقط تصویر را منتقل می‌کنند؛ در حالی که کابل‌های HDMI صدا را نیز منتقل می‌کنند؛ بنابراین پروژکتورهای دانشکده سیستم صوتی هم ندارند و برای انتقال صدا باید از اسپیکر جداگانه استفاده شود. همچنین کیفیت تصویری که کابل‌های HDMI ارائه می‌دهند، به‌مراتب بهتر از کابل‌های VGA است.
از دیگر امکانات الکترونیکی که وجود آن الزامی است، پریز برق در اطراف کلاس است تا در صورت نیازِ دانشجویان، امکان اتصال شارژر و شارژ لپ‌تاپ و موبایل آن‌ها فراهم باشد. هیچ‌یک از کلاس‌های همکف دانشکده (شش کلاس) دارای پریز برق نیستند و به‌جز کلاس سه که حدود شش پریز برق دارد، شش کلاس باقی در حدود سه-چهار پریز برق سالم در اطراف کلاس دارند.
لامپ‌ها و روشنایی کلاس‌ها
متغیر بعدیِ موردبررسی، سالم‌بودن لامپ‌های کلاس‌ها و میزان روشنایی کلاس است. حداقل تعداد لامپ‌های خراب در یک کلاس، یک عدد بوده و هیچ کلاسی بدون لامپ خراب نبوده‌است. حداکثر تعداد لامپ‌های خراب در کلاس شش شمارش شده و نیمی از لامپ‌های این کلاس (۲۳ لامپ) خراب هستند. نسبت لامپ‌های خراب در هر کلاس دانشکده، به‌طور میانگین یک‌پنجم (۰.۱۸۷ ~ ۰.۲) برابر کل لامپ‌های آن کلاس است.
در متن پیشین اشاره شد که استاندارد نور محیط، با استفاده از لامپ‌هایی با نور طبیعی (natural) حاصل می‌شود. طبق داده‌های جمع‌آوری‌شده، تعداد بسیار کمی از کلاس‌ها دارای لامپ‌هایی با نور طبیعی هستند و باقی، شامل لامپ‌هایی با نور سفید یا زرد می‌شوند. برای برقراری تعادل و آسیب کمتر به چشم، لازم است نسبت نور سفید و زرد به یک اندازه باشد. این استاندارد تنها در یک کلاس دانشکده رعایت شده، سه کلاس فقط دارای نور سفید هستند و در یک کلاس نسبت نور سفید ۲۵ برابر نور زرد است و در باقی کلاس‌ها این نسبت بین ۱.۴ تا ۳.۵ متغیر است.
رنگ‌آمیزی دیوارها
با توجه به تأثیر رنگ‌آمیزی در فضای محیط که در متن پیشین به آن اشاره شد، وضعیت رنگ‌آمیزی دیوار کلاس‌ها را به‌صورت‌کیفی بررسی کردیم. دیوارهایی که دارای رنگ چوب یا مایل به کِرِمی و بدون خوردگی هستند، «خوب» عنوان شده‌اند. «متوسط» برای دیوارهایی به کار رفته که رنگ موردقبولی ندارند؛ اما سالم هستند و دیوارهایی که دارای خوردگی، نم، ترک و سیاهی هستند، «بد» عنوان شده‌اند.
گرمایش و سرمایش
از دیگر امکانات رفاهی که وجود آن الزامی است، وسایل سرمایشی و گرمایشی است. سه کلاس دانشکده دارای وسایل سرمایشی و گرمایشی نیستند. در دو کلاس از سه عدد فن‌کویل موجود، فقط یکی از آن‌ها سالم بوده و در باقی کلاس‌ها، وسایل سرمایشی و گرمایشی موجود است؛ اما لزوماً از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند. وسایل سرمایشی و گرمایشی به غیر از چهار کلاس، در باقی کلاس‌ها قابل‌تنظیم نیستند و این موجب خنک‌شدن بیشازحد کلاس‌ها در تابستان و گرم‌شدن بیشازحد آن‌ها در زمستان می‌شود که برای تنظیم دما چاره‌ای جز بازکردن پنجره‌ها باقی نخواهدماند و همین، باعث اتلاف انرژی می‌شود. همچنین، وسایل سرمایشی و گرمایشی موجود در نیم‌طبقه و راهروها، به اندازه‌ای نیست که کل فضا را پوشش دهد.
توضیحات تکمیلی
علاوه‌بر متغیرهای بررسی‌شده، مواردی از قبیل عدم نصب جدول برنامۀ ساعتی کلاس‌های درسی برنامه‌ریزی‌شده کنار در هر کلاس، نبود ماژیک‌های سالم به اندازۀ کافی و مواردی از این قبیل هم موردتوجه هستند. برای آگاهی مسئولین دانشکده از وضعیت امکانات رفاهی، پیشنهاد می‌شود موارد فوق، سالانه بررسی شوند تا با آگاهی از مشکلات موجود، برای رفع آن‌ها اقدامات بیشتری با در نظرگرفتن اولویت‌ها انجام شود.
امید است در آینده امکان رسیدگی به این مشکلات فراهم و فضایی استاندارد و متناسب‌با نیازهای اساتید و دانشجویان ایجاد شود.
پ.ن.: کلاس 5 واقع در طبقۀ دوم ساختمان شمالی دانشکده به جلسات دفاع مقاله‌ها و پروژه‌های دانشجویان که قبل‌تر در اتاق شورای دانشکده در طبقۀ پنجم ساختمان شمالی برگزار می‌شد، اختصاص پیدا کرده‌است. کلاس 8 به‌علت سروصدای تأسیسات و چیلرهای کنار دانشکده، قابلیت برگزاری کلاس درس ندارد و درِ آن قفل شده‌است. کلاس‌های 9 و 10 نیز که در جدول و احتمالاً نقشۀ دانشکده، جای خالی‌شان حس می‌شود، وجود خارجی ندارد!
