تقویم‌ها گفتند | یاسمن گریوانی
وقتی برای اولین بار در کلاس درس اول دبستان به ما کتابی پر از علامت‌های + و – می‌دهند و رویش با فونت بولد نوشته‌شده «ریاضی»، شاید ذهن کودکمان نتواند تصور کند که این علائم و این اسم تا ثریا می‌تواند برود و در حین رفتن آن‌قدر جذاب باشد که با تمام پیچیدگی‌اش ما را با خود همراه کند.
ذهن هفت‌سالهٔ ما حتی نمی‌داند که ۲ + ۲ شاید در آینده ۴ نشود؛ ولی می‌تواند همچنان دوست‌داشتنی باشد. بزرگ‌تر می‌شویم و به جایی می‌رسیم که با گفتن کلمهٔ ریاضی، هرکس تفسیر جدایی در ذهنش شکل می‌گیرد و شمایل خاصی از آن را برای خود متصور می‌شود. دانشجوی مهندسی به انتگرال، مشتق، PDE و ODEهایش فکر می‌کند؛ کسی که در دبیرستان رشتهٔ ریاضی نخوانده به سینوس و کسینوس و شاید حساب و کتاب فکر می‌کند و دانشجوی ریاضی، می‌تواند با توجه به علاقه‌اش به بی‌نهایت‌های نامساوی چیز فکر کند و درنهایت هیچ دو نفری از این آدم‌ها ذهنیت مشابهی نخواهندداشت.
زیبایی‌اش آنجاست که نمی‌توان گفت هیچ‌یک از این‌ها ریاضی نیست؛ نمی‌توان گفت آنالیز و هندسه ریاضی‌ترند یا ترکیبیات و جبر. مسیر هرکس در راه ریاضی می‌تواند متفاوت باشد و جرقهٔ علاقه‌اش هم می‌تواند هرجایی خورده شود یا نشود. می‌توانی از آن متنفر باشی؛ ولی هرگز نمی‌توانی انکار کنی که چه پیچیدگی و زیبایی غیرقابل‌باوری دارد.
ریاضی‌ای که بزرگان عالم سال‌هاست دعوا دارند که علم است یا هنر؟ اکتشاف است یا اختراع؟ با تمام گستردگی‌ای‌اش قطعاً زن و مرد نمی‌شناسد؛ کودک و بزرگسال هم نمی‌شناسد. به هرکس هر آن‌قدر که بتواند و بخواهد و به سبک خود او، حرف‌های زیادی می‌زند و نگرش خاصی عطا می‌کند. در دنیای ریاضی نیازی نداری لزوماً «امی نوثر» یا «مریم میرزاخانی» باشی، کافی است آنچه را می‌خواهی پیدا کنی و به سمتش حرکت کنی.
مریم برای ما یک نماد است از کسی که ریاضی را فهمید و به دلش زد تا آن بخشی که برای خودش بود را پیدا کرد. با نگاه به مریم و تمام افراد پیش و پس از او می‌فهمیم خواندن ریاضی محدودیت ندارد. شاید برای یکی سخت‌تر و برای دیگری آسان‌تر باشد؛ شاید بالا و پایین‌های مسیر افراد کم و زیاد باشند؛ ولی همان‌طور که هیچ‌کس نمی‌تواند دست و پای یک نویسنده را ببندد و بگوید حق نداری داستان خلق کنی، کسی هم نمی‌تواند شما را از فکرکردن و پرداختن به مسائل ریاضی محدود کند.
به پاس معنای بزرگ این روز، این متن و احترام زیاد و درعین‌حال ناچیز خود را تقدیم می‌کنم به تمام انسان‌هایی که تا هرجایی در مسیر ریاضی خود قدم برداشتند.
پ.ن: دکتر امیر اصغری مدرس دانشگاه Liverpool John Moores در وبسایت، کانال یوتیوب و تلگرام خود، در پروژه «آدم‌ها و ریاضیات» با افراد مختلف مصاحبه می‌کنند و مسیر ریاضی و زندگی هر یک را جویا می‌شوند، تماشای آن‌ها می‌تواند مفید و لذت‌بخش باشد.
