آموزش لینوکس - قسمت اول

نکته مهم: این مقاله به مرور زمان، ویرایش و یا تکمیل می‌شود! لذا در صورتی که به مشکل تایپی، دستوری و یا مفهومی در آن برخورد کردید، خوشحال می‌شوم که مرا در جریان قرار داده، تا آن را ویرایش و یا تکمیل نمایم. با تشکر داریوش تصدیقی

نسخه ۱.۰

در این مجموعه آموزش‌ها، گرایش ما لینوکس Ubuntu می‌باشد.

در صورتی که لینوکس Ubuntu را از سایت مربوطه دانلود نمایید، شاید سایز آن در حدود یک گیگابایت باشد. در صورتی که صرفا Shell آن را از طریق Windows Subsystem For Linux = WSL نصب نمایید، حجم آن در حدود ۳۰۰ مگابایت بوده و در صورتی که این Shell را از طریق Docker نصب نمایید، حجم آن در حدود ۶۵ مگابایت می‌باشد. از آنجایی که فرض ما بر آن است که شما از طریق Docker این پوسته را نصب کرده‌اید، ممکن است توصیه‌ها و نصب‌هایی را انجام دهیم که در نسخه‌های حجیم‌تر و اصلی نیازی به آنها وجود نداشته باشد.

در لینوکس محیطی وجود دارد به نام Terminal که بسیار شبیه محیط Command Prompt ویندوز و یا محیط PowerShell ویندوز می‌باشد.

وقتی برای اولین بار وارد محیط Terminal لینوکس می‌شویم، معمولا یک Prompt به شکل ذیل ظاهر می‌شود:

username@hostname:/#

که اولین قسمت آن مربوط به username و قسمت دوم hostname سیستم می‌باشد. نکته هیجان‌انگیز آن است که ما می‌توانیم این Prompt را بعدا و با استفاده از دستوراتی، به رنگ و یا به شکل‌های دیگری تغییر دهیم.

بر خلاف Command Prompt ویندوز، که وقتی وارد آن می‌شویم، صرفا و البته به طور کامل، مسیری که در داخل آن قرار داریم را نمایش می‌دهد، Terminal لینوکس به این شکل نمی‌باشد! و معمولا ما از طریق Prompt لینوکس متوجه نمی‌شویم که دقیقا در کجا قرار داریم. لذا شاید بد نباشد که از دستور ذیل استفاده کرده و بفهمیم دقیقا در چه پوشه‌ای در لینوکس قرار داریم.

توجه مهم: دقت داشته باشید که بر خلاف ویندوز، تمامی دستورات (Command) در لینوکس Case Sensitive می‌باشند! و معمولا باید آنها را به صورت Lowercase تایپ نماییم!

برای مشاهده اینکه در حال حاضر در Terminal لینوکس در چه پوشه‌ای قرار داریم، از دستور ذیل استفاده می‌کنیم:

pwd

اگر در جواب دستور فوق، / ظاهر گردید، این بدان معنا است که ما در Root فایل سیستم لینوکس قرار داریم.

دقت داشته باشید که همه چیز در لینوکس به صورت فایل می‌باشد، حتی پوشه‌های لینوکس نیز نوعی فایل محسوب می‌شوند و نگاهی که در ویندوز وجود دارد که ما مثلا Drive هایی مانند :C و :D و غیره داریم، وجود ندارد! همه چیز در لینوکس از / آغاز می‌شود. در صورتی که در داخل لینوکس کاربری به نام dariush تعریف شده باشد، معمولا پوشه‌ای به همان نام و در داخل پوشه‌ای به نام home ایجاد می‌شود. پوشه home نیز در داخل / قرار دارد. در صورتی که این کاربر وارد ترمینال لینوکس گردد (Login)، معمولا به طور پیش‌فرض در داخل همین پوشه قرار می‌گیرد. یعنی اگر از دستور pwd استفاده نماییم، آدرس home/dariush/ را به ما نمایش می‌دهد.

برای تمیز کردن صفحه ترمینال می‌توانیم از دستور ذیل استفاده نماییم:

clear

برای نمایش فهرست فایل‌ها و پوشه‌های محل جاری، می‌توانیم از دستور ذیل استفاده نماییم:

ls

دستور فوق فایل‌ها و پوشه‌های مخفی و سیستمی را نمایش نمی‌دهد! در صورتی که بخواهیم همه فایل‌ها و پوشه‌های محل جاری را مشاهده نماییم، از دستور ذیل استفاده می‌کنیم:

ls -a

دو دستور فوق، فهرست فایل‌ها و پوشه‌ها را به صورت کنار هم نشان داده و شاید این مدل نمایش، با آن چیزی که ما در ویندوز شاهد آن بوده‌ایم خیلی متفاوت باشد، لذا برای اینکه این فهرست به صورت لیست نمایش داده شود، می توانیم از پارامتر l- استفاده نماییم:

ls -a -l

در لینوکس، زمانی که مانند دستور فوق، می‌خواهیم از چند پارامتر (switch) استفاده نماییم، می‌توانیم آنها را با هم ادغام نماییم. یعنی به جای استفاده از a- و l- به صورت مجزا، از ترکیب la- و یا al- استفاده نماییم:

ls -al

یا

ls -la

در دستورات فوق، زمانی که می‌خواهیم فهرست فایل‌ها و پوشه‌ها به صورت لیست نمایش داده شود، حجم فایل‌ها به صورت دقیق نوشته شده و به صورت خلاصه نمایش داده نمی‌شود. لذا در صورتی که بخواهیم مثلا فایلی با حجم ۴۲۳۶ بایت، به شکل 4KB نمایش داده شود، از پارامتر h- استفاده می‌کنیم:

ls -lha