یک بیمار دیابتی برای داشتن یک برنامه تغذیه بی دردسر چی بخوره چی نخوره ؟

برنامه ریزی غذایی برای دیابت و تغذیه بیماران دیابتی باید به گونه ای باشد که ضمن حفظ قند خون در محدوده طبیعی همه ی گروه های غذایی به بدن برسد. اگر فرد اضافه وزن دارد وزن خود را کم کند و اگر متناسب است تناسب اندام خود را حفظ نماید.بیماران دیابتیلازم است در مورد تغذیه به مواردی توجه داشته باشند.

هرم غذایی و تغذیه بیماران دیابتی

در این مطالب برنامه غذایی بیماران بر پایه هرم غذایی آورده شده است و در انتها هم درباره ی برخی مواد غذایی نکاتی ذکر شده است. مصرف ماست و شیر بدون چربی و یا کم چربی برای سلامت همه افراد ضروری است به خصوص افراد دیابتی .مصرف شیر و ماست سبب تولید انرژی و دریافت کلسیم، ویتامینA، پروتئین و سایر ویتامین ها و مواد معدنی می شود.

هروز یک لیوان شیر بنوشید !!

هر روز شیر بدون چربی یا کم چربی بنوشید و ماست کم چربی یا بدون چربی مصرف کنید.
نکته مهم: اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می دهید، روزانه 5-4 واحد شیر و ماست مصرف کنید.
تعداد واحد مصرفی از لبنیات به شرایط زیر بستگی دارد:

• میزان انرژی روزانه مورد نیاز
• غلظت قند خون

یک واحد شیر و جانشین های آن شامل چه غذاهایی است؟
1 واحد از گروه لبنیات برابر است با 11 لیوان شیر یا یک لیوان ماست و یا 2 لیوان دوغ و یا یک چهارم لیوان کشک پاستوریزه

تغذیه بیماران دیابتی در مورد گوشت و پروتئین چگونه است ؟

غذاهای پروتئینی شامل گوشت قرمز، ماکیان (مرغ، بوقلمون و..)، ماهی، تخم مرغ و پنیر است.هر روز مقدار کمی از این مواد را در برنامه روزانه بگنجانید. مصرف روزانه پروتئین ها به ترمیم و ساخت بافت های بدن و عضلات کمک می کند و سبب تأمین ویتامین B6 و B12 و مواد معدنی (آهن و...) نیز می گردد.
تعداد واحدهای مورد نیاز از مواد پروتئینی به شرایط زیر بستگی دارد:

• میزان انرژی مورد نیاز روزانه
• غلظت قند خون

پس شما با در نظر گرفتن این دو عامل و شرایط خودتان مشخص می کنید که به چند واحد گوشت نیاز خواهید داشت . درصورت لزوم می توانید از پزشک خود مشورت بگیرید و همچنین می توانید به صورت آنلاین یا تلفنی از درمانیک سوالات مشاوره ای خودتون رو بپرسید .

درخواست مشاوره آنلاین پزشکی در درمانیک 

یک واحد گوشت و جانشین های آن شامل چه غذاهایی است؟

1 واحد: 30 گرم گوشت قرمز، ماکیان یا ماهی پخته شده یا  30 گرم پنیر؛ به صورت زیر:
1عدد ران کوچک مرغ یا 1 قوطی کبریت پنیر یا 300 گرم ماهی تن یا نصف لیوان حبوبات پخته شده یا 2 عدد تخم مرغ

بهترین راه برای خرید، پخت و مصرف غذاهای پروتئینی چیست؟

• سعی کنید کم چربی ترین گوشت را بخرید.
• پوست مرغ دارای چربی زیاد است؛ قبل از پخت پوست آن را کامل جدا کنید.
• سعی کنید که گوشت را بدون افزودن چربی طبخ کنید.
• به جای سرخ کردن تخم مرغ، آن را با پوست آب پز کنید.
• مصرف هفتگی تخم مرغ را محدود کنید. (حداکثر هفته ای 3 عدد)
• برای طعم بخشیدن بیشتر به این مواد از آبغوره، آب لیمو، سس گوجه فرنگی و.. استفاده کنید.
• فرآورده های گوشتی نظیر سوسیس، کالباس و همبرگر دارای چربی زیادی هستند، بنابراین مصرف آن ها را به حداقل برسانید.
• سعی کنید ماهی بیشتر مصرف کنید و به جای سرخ کردن ماهی، آن را به صورت آب پز، بخارپز و یا کبابی مصرف نمایید.

روغن ،چربی و تغذیه بیماران دیابتی !!

همان طور که در هرم مواد غذایی مشاهده می کنید روغن ها و چربی ها در قله هرم قرار دارند. یعنی باید مصرف آن ها را به حداقل رساند. بعضی از چربی ها و روغن ها دارای چربی های اشباع و کلسترول می باشند که برای سلامتی مضر است. مصرف این غذاها انرژی فراوانی در بدن شما تولید می کنند ولی مواد مغذی کمی به بدنتان می رسانند. غذاهای پرچربی شامل کره، مارگارین، سس سالاد، روغن ها، مایونز، خامه، پنیر خامه ای، سرشیر، چیپس سیب زمینی و... می باشد.

یک واحد از روغن ها و چربی ها شامل چه غذاهایی است؟

1 واحد: 11 قاشق مرباخوری روغن (آفتابگردان، ذرت، زیتون، سویا، پنبه دانه) یا 10 عدد زیتون کوچک
2 واحد: 1 قاشق مرباخوری مارگارین+ 22 قاشق مرباخوری تخمه کدو یا 12 عدد بادام خشک، در هر وعده غذایی ممکن است 2-1 واحد از این مواد مورد نیاز باشد.

نکاتی که باید در مورد روغن ها و چربی ها رعایت کرد:

• به جای سس مایونز از خردل یا آب لیمو استفاده کنید.
• سعی کنید در انتخاب مواد غذایی، انواع بدون چربی یا کم چربی آن را مصرف کنید.
• به جای کره، روغن های حیوانی یا مارگارین از روغن مایع (ذرت، آفتاب گردان و...) استفاده کنید.
• مغزهای گردو، بادام و... در گروه چربی ها قرار می گیرند و هر واحد آن ها برابر 2 قاشق غذاخوری است.
• به هنگام مصرف روغن، هیچ گاه روغن را در ظرف سرازیر نکنید.

مواد قندی و شیرینی شامل چه غذاهایی است؟بیماران دیابتی باید چه کنند؟

همان طور که مشاهده می کنید مواد قندی (نوشابه، شربت، مربا، شکر و عسل، آب نبات، شکلات) نیز در رأس هرم قرار دارند، بنابراین باید از این مواد به مقدار بسیار کم مصرف نمایید (تا حد امکان مصرف نکنید). این مواد سبب تولید انرژی در فرد می شوند اما هیچ ماده مغذی به بدن نمی رسانند. بعضی از مواد قندی مثل کیک، دسرها و انواع شیرینی ها حاوی مقدار زیادی چربی نیز می باشند. مصرف کم این مواد نیز به کاهش وزن کمک می کند و قند خونتان را نیز کنترل می نماید.

یک واحد مواد قندی شامل چه غذاهایی است؟

• 1 واحد: 1 عدد شیرینی (1 قطعه 3 سانتی متر) یا 11 قاشق مرباخوری شربت
• لازم به ذکر است که مصرف مواد قندی باعث می شود قند خون به سرعت بالا رود.
• سعی کنید تا حد امکان شیرینی، شکلات، ژله، آب نبات و کلیه مواد غذایی که از قندهای ساده تشکیل شده اند را مصرف ننمایید.

حالا دقیقا چه کار کنیم ؟ هشت گام برای بهبود تغذیه بیماران دیابتی :

گام اول

• سعی کنید روزانه از تمام گروه های مواد غذایی استفاده کنید.
• سعی کنید غذاهای متنوع مصرف کنید تا مواد معدنی و ویتامین ها به مقدار کافی به بدنتان برسد.
• به اندازه کافی مواد نشاسته ای، سبزی، ماست و شیر مصرف کنید.روزانه از مواد پروتئینی نیز استفاده نمایید.
• در هر وعده غذایی باید سعی کنید که حداقل از هر 33 گروه غذایی مختلف استفاده نمایید؛ برای مثال ساندویج تخم مرغ که در آن گوجه فرنگی، کاهو و جعفری استفاده شده باشد.
• مواد غذایی که روزانه مصرف می کنید را به 33 وعده اصلی و 3 میان وعده تقسیم نمایید.غذا خوردن منظم در تنظیم میزان قند خون اثر زیادی دارد به خصوص اگر قرص یا انسولین مصرف می کنید.

گام دوم

• گنجاندن سبزی ها و میوه ها به مقدار کافی در غذای روزانه را فراموش نکنید.
• به هنگام طبخ غذا از نمک کمتری استفاده کنید و سعی نمایید که پس از پخت، نمک به غذا اضافه نکنید.
• از گیاهان معطر و ادویه های فاقد نمک برای طعم دادن به غذا استفاده کنید.
• از غذاهای کنسرو شده که در طی فرآیندهای صنایع غذایی نمک به آن ها افزوده می شود کمتر کنید.روزانه 8-6 لیوان مایعات بدون شیرینی بخورید.
• فیبر موجود در تمامی سبزیجات می تواند قند خون بالا را مهار کند.

گام سوم

• هویج یکی از منابع طبیعی غنی از بتاکاروتن است که می تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش داده و قند خون را تنظیم کند. کلم بروکلی نیز سرشار از کروم است و در درازمدت نقشی اساسی و مهم برای تنظیم قند خون دارد.
• لبنیات سرشار از پروتئین و کلسیم هستند و می توانند به کاهش وزن کمک کنند و البته حتماً این را می دانید که باید از نوع کم چربشان استفاده نمایید. لبنیات مقاومت در برابر انسولین را هم کاهش می دهند.
• روغن زیتون حاوی ترکیباتی ضدالتهاب و قوی است. چربی خوب روغن زیتون سبب افزایش مقاومت بدن در برابر انسولین نشده و حتی این مقاومت را کاهش می دهد. روغن زیتون همچنین کند کننده هضم غذا است و باعث وارد شدن تدریجی قند به خون می شود.
• مصرف کره بادام زمینی می تواند اشتها را کور کرده و سبب سیری بیشتر در فرد دیابتی شود. در ضمن کره بادام زمینی غنی از چربی های غیراشباع است که می تواند قندخون را تنظیم کند.

گام چهارم

• بامیه انتخابی عالی برای دیابتی ها به شمار می رود چرا که فیبر موجود در بامیه به حفظ قند خون کمک می کند. همچنین سرعت جذب قند را کاهش می دهد
• تمامی انواع دانه ها غنی از چربی های خوب، پروتئین و فیبر هستند که می تواند قندخون را پایین نگه داشته و از ابتلا به ناراحتی های قلبی عروقی پیشگیری کند. در ضمن این دانه ها چربی خون راهم کاهش می دهند. مثلاً دانه های کتان غنی از پروتئین، فیبر، چربی های خوب از نوعی که در ماهی موجود است و منیزیم می باشد. این مواد قند خون را تنظیم کرده و به سلول ها در جذب انسولین کمک می کند.
• نان سبوس دار بخورید! مصرف زیاد نان سفید می تواند حساسیت بدن به انسولین را کاهش داده و سبب افزایش قند خون شود. در صورتی که نان سبوس دار دقیقاً برعکس عمل می کند.
• دیابتی عزیز! مصرف مقدار کمی تخم کدو و آفتابگردان تأثیری بر قند خون ندارد و در عوض به دلیل سرشار بودن از ماده معدنی منیزیم می تواند مانع از مقاومت بدن نسبت به انسولین شود.

گام پنجم

• تغذیه بیماران دیابتی در صبحانه باید سرشار از پروتئین باشد. در وعده صبحانه مصرف نان های سبوس دار، لبنیات از جمله شیر کم چرب، پنیر و همچنین مواد فیبردار مثل خیار و گوجه فرنگی توصیه می شود. اگر دیابتی ها صبحانه ای با پروتئین بالا مصرف کنند بهتر می توانند قند خونشان را تنظیم کنند.
• گردو حاوی مقادیر بالایی فیبر و پروتئین بوده و سوخت کندی دارد که به تدریج به قند تبدیل می شود. گردو سرشار از چربی های غیراشباع نیز است که برای سلامتی مفید می باشد.
• جوی دو سر حاوی فیبر محلول در آب بوده و یک خمیر را تشکیل می دهد. مصرف آن باعث می شود بین آنزیم های هضم کننده در معده و مولکول های غذا یک سد چسبناک به وجود بیاید. درنتیجه دستگاه گوارش مدت طولانی تری غذا را در خود نگه داشته و قند به تدریج وارد خون شود.

گام ششم

• سیب زمینی را کبابی میل کنید. یک سیب زمینی که در اجاق کبابی شده کمتر از سیب زمینی قند خون را افزایش می دهد و سبب کاهش کلسترول و کندی هضم غذا می شود. سیب زمینی دارای ترکیب گیاهی طبیعی است که می تواند به کاهش مقاومت در برابر انسولین کمک کند.
• فلفل تند در پیشگیری و کنترل دیابت مؤثر است. مواد موجود در فلفل قابلیت پایین آوردن قند خون و سطح انسولین و کاهش تشکیل چربی ها در دیواره های سرخرگی و جلوگیری از تشکیل لخته های خونی را دارد و همچنین سوخت و ساز را افزایش می دهد.
• سیب بخورید. مصرف روزانه سیب به علت کند کردن روند جذب قند در بدن موجب کنترل قند خون در طول روز می شود که این امر نقش مهمی در کاهش بروز عوارض این بیماری در طی روز در مبتلایان به دیابت می شود. سیب از جمله میوه ها و منابع غنی فیبر است که به علت قند پایین به عنوان یک میان وعده مناسب به ویژه در مبتلایان به دیابت به شمار می رود. سیب دشمن کلسترول بد است.
• بامیه بهترین داروی قند است؛ زیرا لوزالمعده را فعال می کند. بامیه انتخابی عالی برای دیابتی ها به شمار می رود چرا که فیبر موجود در بامیه به حفظ قند خون کمک می کند. همچنین سرعت جذب قند را کاهش می دهد.

گام هفتم

• آووکادو منبعی غنی از اسیدهای چرب غیراشباع است که سبب کند شدن هضم و پیشگیری از افزایش قند بعد از صرف غذا می شود.
• مصرف انواع توت ها نیز به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و فیبر خوراکی زیاد و ویتامین های مختلف برای بهبود سلامت تغذیه بیماران دیابتی بسیار مفید است. قند موجود در توت سفید برای بیماران دیابتی ضرر ندارد؛ البته به شرطی که زیاده روی نکنند. به همین علت به آن ها توصیه می شود به جای قند چای خود را با توت خشک بخورند. توت آنتی اکسیدان دارد و از سرطان پیشگیری می کند. کلسترول بد خون را کم می کند و جلوی ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را می گیرد.
• خربزه دارای قندهای بسیار ساده است؛ بنابراین به راحتی در بدن جذب می شود و باعث بالا رفتن قندخون می شود و بنابراین مصرف آن به افراد مبتلابه دیابت توصیه نمی شود. هندوانه نیز برای افراد دیابتی مفید نیست زیرا باعث افزایش قند خون می شود.
• اگرچه انگور میوه بسیار مفیدی است که در بهبود بیماری های قلبی مؤثر است اما انگور حاوی قند فروکتوز است که می تواند روی بیماران دیابتی و اشخاص دارای اضافه وزن تأثیر منفی داشته باشد اما با این حال میانه روی در مصرف میوه هایی مثل انبه و انگور و خوردن مقادیر کمی از آن ها مانعی ندارد.

گام هشتم

• خرما به علت داشتن قند زیاد که بخش بیشتر آن قند ساده است در صورت مصرف زیاد و با افزایش انرژی مصرفی ممکن است باعث چاقی شما شود. افراد دیابتی و یا کسانی که سابقه دیابت در خانواده آن ها وجود دارد باید تعادل را در مصرف خرما حفظ کنند.
• گریپ فروت یکی از سالم ترین و مناسب ترین گزینه ها برای افراد دیابتی است و مصرف روزانه نصف این میوه توصیه می شود. گلابی و کیوی و پرتقال هم که پتاسیم و فیبر خوراکی فراوان و کربوهیدرات کمی دارند برای افراد دیابتی مفید هستند.
• لوبیا قرمز حاوی مقدار زیادی فیبر قابل حل است که به حفظ سلامتی دستگاه گوارش کمک بسیاری می کند. یک سیستم گوارشی سالم از ابتلا به دیابت جلوگیری می کند و فیبر قابل حل، قند خونتان را پایین می آورد.

خب تا اینجا امیدوارم که از مطالبی که برای شما آماده کرده بودیم استفاده ی کافی را برده باشید و آرزوی ما در درمانیک این است که همه بیماران هر چه سریع تر شفا پیدا کنند و از درد و رنجی که بیماری برایشان به وجود آورده است رهایی یابند .

همچنین می توانید اطلاعات خیلی مفیدی درباره دیابت و سایر بیماری ها در مجله سلامت ما به دست بیارید .

مجله سلامت درمانیک