آیا زخم روده سرطان است؟ نکاتی که باید درباره زخم روده بدانید!
زخم روده (کولیت اولسراتیو، Ulcerative colitis) سرطان نیست؛ اما می‌تواند ریسک بروز سرطان کولون (سرطان روده بزرگ، Colon cancer) را افزایش دهد. کولیت اولسراتیو باعث التهاب طولانی مدت و گسترده در روده بزرگ می‌شود. این موضوع به تدریج سلول‌های پوشش‌دهنده کولون را تغییر می‌دهد که پزشکان متخصص گوارش اصطلاحا به آن دیسپلازی (Dysplasia) می‌گویند. دیسپلازی یک بیماری پیش سرطانی است و اگر به درستی درمان نشود، زمینه را برای بروز سرطان کولون فراهم می‌کند. اگر نشانه‌های زخم روده را دارید، باید با پزشک متخصص مشورت کنید تا یک برنامه درمانی جامع و موثر برای شما تجویز کند. در این مقاله نکاتی راجع به زخم روده و سرطان روده را مطالعه می‌‌کنید.
زخم روده چیست؟
کولیت اولسراتیو یک بیماری التهابی مزمن روده (IBD) است که در درجه اول روده بزرگ و راست روده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین نشانه این بیماری گوارشی التهاب و زخم در پوشش روده بزرگ است. پزشکان متخصص نمی‌توانند علت دقیق زخم روده بزرگ را توضیح دهند؛ اما معتقدند ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سیستم ایمنی زمینه بروز این بیماری را فراهم می‌کنند.
پزشک متخصص گوارش برای تشخیص این بیماری از راه‌کارهای زیر استفاده می‌کند:
بررسی علائم و شرح حال بیمار
آزمایش خون که می‌تواند شامل آزمایش CRP و آزمایش ESR باشد. این تست‌های آزمایشگاهی وجود التهاب در بدن را تشخیص می‌دهند.
آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی اسکن و یا MRI
کولونوسکوپی (Colonoscopy)
بیوپسی (Biopsy)
راه‌کار اصلی برای درمان زخم روده و پیشگیری از بروز سرطان روده دارو درمانی و تغییر سبک زندگی است. در موارد شدیدتر پزشک جراحی را برای کنترل و مدیریت بیماری تجویز می‌کند.
در کولونوسکوپی پزشک لوله باریک و منعطفی را از طریق مقعد به روده بزرگ هدایت می‌کند. دوربین نصب‌شده روی این لوله، تصاویر دقیقی از وضعیت روده را به مانیتور ارسال می‌کند.
خطرات زخم روده چیست؟
کولیت اولسراتیو خطرات متعددی به همراه دارد. این عوارض می‌توانند از نظر شدت متفاوت باشند و به عواملی مانند میزان التهاب، مدت زمان بیماری و سلامت فرد بستگی دارد. برخی خطرات بالقوه آن عبارت‌اند از:
سرطان روده بزرگ: این سرطان بخش‌های مختلف روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از شایع‌ترین انواع سرطان است.
التهاب شدید و طولانی مدت روده
تنگی روده
فیستول (fistulas): منظور از آن اتصال غیرطبیعی بین قسمت‌های مختلف روده یا بین روده و سایر اندام‌های بدن است.
آبسه (abscesses)
سوء تغذیه: التهاب مزمن در دستگاه گوارش جذب مواد مغذی را مختل می‌کند و منجر به سوء تغذیه می‌شود. این مشکل نیز زمینه را برای کاهش وزن، کمبودهای تغذیه‌ای و احساس خستگی مفرط فراهم می‌کند.
ایجاد اختلال در عملکرد سایر اندام‌های بدن: کولیت اولسراتیو می‌تواند سایر اندام‌ها و سیستم‌های خارج از دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. درد مفاصل، بثورات پوستی، التهاب چشم و اختلالات کبدی از جمله این مشکلات هستند.
عوارض دارویی: استفاده طولانی مدت برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها (corticosteroids) با عوارض جانبی مانند کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر عفونت همراه است.
مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر سرطان روده شامل موارد زیر می‌شود:
سن: سرطان روده بزرگ در افراد مسن شایع‌تر است و اکثر موارد در افراد بالای ۵۰ سال رخ می‌دهد. با این حال، می‌تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد.
سابقه خانوادگی و ژنتیک
زخم روده: شرایط التهابی مزمن روده بزرگ، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون با افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ مرتبط است.
رژیم غذایی و سبک زندگی: رژیم‌های غذایی سرشار از گوشت قرمز، غذاهای فرآوری‌شده و کم فیبر ریسک سرطان روده را افزایش می‌دهند. همچنین فاکتورهایی مانند فعالیت بدنی کم، چاقی، سیگار کشیدن و مصرف نوشیدنی‌های الکلی در بروز این بیماری گوارشی موثر هستند.
تشخیص سرطان روده چگونه است؟
تشخیص سرطان کولون مانند زخم روده ترکیبی از تکنیک‌های مختلف است:
بررسی شرح حال بیمار و معاینه فیزیکی
آزمایش خون
آزمایش‌های تصویربرداری
کولونوسکوپی
بیوپسی
در میان این روش‌ها نتایج بیوپسی یا همان نمونه‌برداری به‌طور قطعی بروز سرطان روده را تایید یا رد می‌کند. سایر تست‌ها اطلاعات جامعی از وضعیت بیمار در اختیار پزشک قرار می‌دهند. اگر نتایج بیوپسی بروز سرطان کولون را تایید کند، پزشک در مرحله‌بعدی، گرید سرطان را مشخص خواهد کرد و براساس آن برنامه درمانی را تجویز می‌کند.
درمان سرطان روده بزرگ به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان، محل آن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. رویکردهای درمانی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
جراحی که با توجه به وضعیت بیمار به شکل‌های مختلف انجام می‌شود:
پولیپکتومی یا برداشت موضعی (Polypectomy): برداشتن پولیپ های کوچک و موضعی در طی کولونوسکوپی
جراحی لاپاراسکوپی (Laparoscopy): برداشتن بخشی از کولون از طریق برش های کوچک
کولکتومی (Colectomy): برداشتن بخشی از کولون حاوی تومور.
تشریح غدد لنفاوی: برداشتن غدد لنفاوی مجاور برای ارزیابی اینکه آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر.
شیمی درمانی (Chemotherapy)
پرتو درمانی (Radiation therapy)
درمان‌های هدفمند (Targeted Therapy) که در طی آن داروها مولکول‌هایی که در رشد سلول‌های سرطانی نقش دارند را هدف قرار می‌دهند
ایمونوتراپی (Immunotherapy): در این تکنیک سیستم ایمنی برای مبارزه با سلول‌های سرطانی تقویت می‌شود.
برای درمان سرطان روده به چه پزشکی باید مراجعه کنیم؟
برای درمان سرطان روده به کمک چندین پزشک متخصص نیاز دارید که هر کدام از آن‌ها در مراحل مختلف به شما کمک می‌کنند:
متخصص گوارش (Gastroenterologist)
انکولوژیست (Oncologists)
پزشک متخصص جراحی
رادیولوژیست (Radiologist)
پاتولوژیست (Pathologist)
متخصصان تغذیه (Nutritionist/ Dietitian)
اگر نشانه‌هایی را می‌بینید که شما را نگران کرده است، در مراحل ابتدایی می‌توانید به متخصص داخلی نیز مراجعه کنید. این پزشکان وضعیت شما را بررسی و در صورت نیاز به سایر پزشکان متخصص معرفی می‌کنند.
