همان طور که می‌دانید در دهان ما گیرنده‌های چشایی مختلفی برای حس طعم تندی، شوری، شیرینی و تلخی وجود دارد. گیرنده‌هایی که با خوردن غذا سعی در درک طعم آن دارند. اما گاهی اوقات بدون اینکه حتی غذایی خورده باشید احساس تلخی ته گلو دارید. به نظر شما علت این ماجرا چیست؟ چرا برخی اوقات این احساس تلخی را تجربه می‌کنیم؟ تلخی ته گلو یک عارضه رایج در بین افراد است که اتفاقا می‌تواند آزاردهنده باشد. اما خوشبختانه راه‌کارهای درمانی زیادی به منظور برطرف کردن این مشکل وجود دارد. اگر شما هم جز افرادی هستید که بارها درگیر تلخی دهان و ته گلو شده‌اید این مطلب مناسب شما است. پیشنهاد می‌کنیم که تا انتها همراه ما باشید.
تلخی ته گلو یا دهان که معادل انگلیسی آن Bitter Mouth بوده ممکن است به دلایل مختلفی ظاهر شود. برخلاف تصور عموم این حس تلخی بعد از خوردن یک خوراکی تلخ به وجود نمی‌آید. بلکه شما بدون اینکه چیزی بخورید این احساس را تجربه می‌کنید. این تلخی می‌تواند در ساعاتی مشخص ظاهر شود و به صورت مقطعی یا حتی طولانی مدت باقی بماند. تلخی ته گلو بعد از غذا یا تلخی ته گلو در صبح هر کدام علل مشخص و متفاوتی دارند که در ادامه بیشتر در مورد آن‌ها صحبت خواهیم کرد.
بیشتر بخوانیم: علت تلخی دهان در سرماخوردگی
علل تلخی ته گلو بسیار متنوع هستند. گاهی اوقات بیماری‌های زمینه‌ای می‌توانند باعث بروز چنین اتفاقی شوند. در نتیجه تشخیص این ماجرا با توجه به علائم و بررسی شرایط بیمار ممکن است.
با اینکه تلخی ته گلو عارضه جدی نیست اما می‌تواند زنگ خطری برای وجود مشکلات دیگر سلامتی باشد. از طرفی می‌تواند زندگی روزمره و رژیم غذایی‌تان را با مشکل مواجه کند. از مهم‌ترین عوامل تلخی گلو می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
سندرم سوزش دهان(Burning mouth syndrome) همان طور که از نامش مشخص است باعث ایجاد احساس سوزشی دردناک در دهان می‌شود. این سوزش می‌تواند بخشی از دهان یا کل آن را درگیر کند. به علاوه اینکه در کنار سوزش فرد احساس خشکی دهان، تلخی و ترشی می‌کند. تحقیقات نشان داده که مردان و زنان هر دو به طور یکسان در معرض خطر این سندرم قرار دارند. البته که زنان بخصوص در دوره یائسگی پتانسیل بیشتری برای تجربه این حس را دارند. پزشکان علت اصلی این سندرم را هنوز نمی‌دانند. با این حال شرایطی از جمله بیماری‌های زمینه‌ای، درمان سرطان، تغییرات هورمونی و... می‌توانند بهانه‌ای برای شروع علائم باشند.
در دوران بارداری تعادل هورمونی کاملا بهم می‌ریزد، مخصوصا میزان سطح هورمون استروژن. این عدم تعادل می‌تواند باعث تغییر سنسورهای چشایی در دهان شود. بسیاری از زنان باردار در این دوران احساس تلخی ته گلو و یا مزه فلز در دهان خود را گزارش داده‌اند. این موضوع اغلب اوقات در اواخر دوران بارداری یا بعد از زایمان برطرف می‌شود.
خشکی دهان که با نام پزشکی xerostomia شناخته شده اغلب به دلیل کاهش میزان بزاق دهان یا تغییر ترکیبات بزاق ظاهر می‌شود. بالا رفتن سن، مصرف برخی داروهای خاص، مشکلات سیستم ایمنی و مصرف محصولات حاوی تنباکو می‌توانند احتمال بروز خشکی دهان را چندین برابر کنند. فراموش نکنید که با کم شدن میزان بزاق دهان طعم‌ها تغییر می‌کنند و گاها همه چیز تلخ‌تر به نظر می‌رسد.
رفلاکس معده که به آن GERD هم گفته می‌شود یک مشکل گوارشی بوده که به دلیل ضعیف شدن اسفنکتر تحتانی مری رخ می‌دهد. اسفنکتر ماهیچه‌ای در انتهای مری بوده که غذا را از دهان به سمت مری هدایت می‌کند. در واقع این ضعف باعث شده که غذا و اسید معده به سمت بالا یعنی مری و دهان حرکت کند. این موضوع اصلی‌ترین دلیل احساس علت تلخی ته گلو بعد از غذا شناخته می‌شود. از دیگر علائم رفلاکس معده می‌توانیم به احساس سوزش قفسه سینه بعد از خوردن غذا، مشکلات بلع و سرفه خشک مزمن اشاره کنیم.
برخی از داروها و مکمل‌ها از جمله کلسیم، آهن، ویتامین D، زینک، کروم، مس، داروهای دوران بارداری، داروهای بیماری‌های قلبی، تتراسایکلین، آنتی بیوتیک‌ها و همچنین لیتیوم بعد از مصرف باعث بروز احساس تلخی در دهان و گلو می‌شوند. اگر بعد از قطع مصرف این داروها دیگر احساس تلخی ته گلو را تجربه نکنید پس جای نگرانی نیست.
برخی بیماری‌ها بخصوص بیماری‌های سینوسی و عفونی مانند سرماخوردگی می‌توانند به راحتی باعث احساس تلخی ته گلو شوند. در این دوران سنسورهای چشایی دهان انسان بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به مزه تلخ حساسیت نشان می‌دهد. همچنین افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای خاص مانند سرطان دارند به دلیل پرتو درمانی، شیمی درمانی و مصرف برخی داروها سنسورهای چشایی‌شان را تحریک می‌کنند. همین موضوع هم یکی دیگر از علل اصلی احساس تلخی یا طعم فلزی در ته گلو است.
اصلی‌ترین علت تلخی ته گلو در صبح عدم رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان است. تجمع باکتری‌ها بر روی زبان، بین دندان‌ها و همچنین بر روی لثه‌ها می‌تواند علاوه بر اینکه بوی بدی ایجاد کند بلکه باعث تغییر مزه دهان هم شود. برای رفع این مشکل تنها کافی است تا نکات بهداشتی دهان و دندان را رعایت کنید.
در ادامه برخی از علائم تلخی ته گلو را بررسی می‌کنیم:
همان طور که دیدید اغلب اوقات تلخی ته گلو می‌تواند تنها یک علت ساده و پیش پا افتاده داشته باشد. به طوری که می‌توان با راه‌کارهای خانگی و سنتی هم آن را درمان کرد. با این حال اگر اخیرا تلخی ته گلو را تجربه کرده‌اید و این تجربه مدتی است طول کشیده یا اینکه درمان‌های خانگی نتیجه مثبتی به همراه نداشته‌اند پیشنهاد ما به شما این است که در این رابطه با یک پزشک مشورت کنید تا علت دقیق ماجرا را پیدا کنید. بالاتر گفتیم که تلخی ته گلو می‌تواند زنگ خطری مبنی بر وجود یک مسئله جدی‌تر باشد پس بهتر است که آن را نادیده نگیرید. اگر در این زمینه به مشاوره آنلاین دکتر گوش،حلق و بینی نیاز دارید می‌توانید از پزشکان متخصص گوش، حلق و بینی درمانکده کمک بگیرید.
راه‌کارهای درمان تلخی ته گلو تا حد زیادی به دلیل و علت ماجرا بستگی دارد. در وهله اول پزشک علت بروز بیماری و علائم بیمار را بررسی کرده و همچنین نگاهی به سوابق بیماری‌های گذشته وی خواهد داشت. همچنین ممکن است گاها برای تشخیص دقیق‌تر از برخی آزمایش‌های موجود هم کمک گرفته شود.
گفتیم که راه‌کارهای درمانی بسته به علت تلخی گلو متفاوت هستند. به عنوان مثال:
متدهای خانگی متعددی به منظور برطرف کردن تلخی ته گلو در دسترس هستند. اگر می‌خواهید خودتان در خانه این مشکل را برطرف کنید، البته در صورتی که علت ماجرا جدی نباشد به نکات زیر دقت کنید:
در این مطلب دیدید که تلخی ته گلو می‌تواند کاملا بی خطر باشد و از طرفی نشان دهنده وجود یک بیماری جدی‌تر باشد. تشخیص این ماجرا بر عهده پزشک است و نباید به خود درمانی اکتفا کنید. شما می‌توانید برای مشاوره و مشورت با پزشک از سایت درمانکده کمک بگیرید. درمانکده علاوه بر داشتن یک مجله پزشکی بروز، دارای لیست کاملی از پزشکان متخصص و معتبر است.
منابع: healthline - tsmp
