چشایی حس پیچیده‌ای است که می‌تواند تحت تاثیر عوامل زیادی قرار بگیرد. همه افراد هر از گاهی تغییر حس چشایی یا احساس طعم ناخوشایند در دهان را تجربه می‌کنند، اما این مشکل در بیماران مبتلا به سرطان شایع‌تر است، به طوری که بسیاری از آن‌ها از احساس طعم فلز یا طعم تلخ در دهان شکایت دارند. اما چه عواملی زمینه‌ساز ارتباط و علت تلخی دهان و سرطان هستند؟ برای اینکه پاسخ این سوال را بیابید، تا این انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
در پاسخ به این سوال که آیا تلخی دهان و سرطان ارتباطی دارند؟ باید بگوییم که بله، تغییر حس چشایی یا احساس طعم ناخوشایند در دهان در بیماران مبتلا به سرطان شایع است. این عارضه ممکن است در اثر خود سرطان یا شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ایجاد شود. در نتیجه، این بیماران ممکن است متوجه طعم واقعی غذاها نشوند یا به طور مداوم در دهان خود احساس طعم فلز یا طعم تلخ داشته باشند.
تغییر حس چشایی یکی از عوارض شناخته‌شده شیمی‌درمانی و پرتودرمانی است. شواهد در مورد ارتباط تلخی دهان و سرطان نشان می‌دهد که ۷۰ درصد بیمارانی که شیمی‌درمانی می‌شوند از تغییر حس چشایی رنج می‌برند.
احساس طعم ناخوشایند در دهان فقط به بیماران تحت درمان محدود نمی‌شود، بلکه افراد مبتلا به سرطان پیشرفته هم ممکن است این مشکل را تجربه کنند. به عنوان مثال، در یک مطالعه حدود ۸۶ درصد بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته درجاتی از اختلال در حس چشایی و بویایی را گزارش کردند. علاوه بر این، تحقیقات نشان داده‌اند که در بعضی موارد علائم سرطان ریه در دهان ظاهر می‌شود، به طوری که تعدادی از بیماران مبتلا به این سرطان تغییر حس بویایی و چشایی را گزارش می‌کنند.
اختلال چشایی روی تغذیه بیماران مبتلا به سرطان تاثیر می‌گذارد که این ممکن است باعث سوء تغذیه شود. علاوه بر این، می‌تواند به بروز مشکلات عاطفی و روحی منجر شود و عملکرد اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. گروهی از محققان در یک مطالعه وضعیت تغذیه بیماران مبتلا به سرطان و عوامل مرتبط با آن را بررسی کردند و دریافتند که ۴۱ درصد بیماران دچار بی‌اشتهایی هستند. نتایج این مطالعه نشان داد که تغییر حس چشایی و اختلال بویایی از دلایل مهم کاهش اشتها محسوب می‌شوند. به همین دلیل، متخصصان معتقدند که در اولین فرصت پس از تشخیص سرطان باید عواملی که می‌توانند روی اشتها و تغذیه بیماران تاثیر بگذارند، مورد بررسی قرار بگیرید.
با توجه به تحقیقاتی که ارتباط تلخی دهان و سرطان را بررسی کرده‌اند، به نظر می‌رسد که شیمی‌درمانی روی سلول‌هایی که به سرعت تقسیم می‌شوند، از جمله سلول‌های گیرنده چشایی و بویایی که طول عمر تقریبی آن‌ها ۱۰ تا ۲۰ روز است، اثر می‌گذارد و به همین دلیل حس چشایی را تغییر می‌دهد یا باعث می‌شود بیمار طعم ناخوشایندی را در دهان خود احساس کند.
از سوی دیگر، پرتودرمانی سرطان‌های سر و گردن و سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی هم مستقیما به جوانه‌های چشایی، سلول‌های حفره دهان و میکروویلی‌های پوشاننده حفره بینی آسیب می‌رساند. علاوه بر این، باعث آسیب غدد بزاقی می‌شود که این روی ترکیب، کیفیت و کمیت تولید بزاق تاثیر می‌گذارد.
خشکی دهان یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث ایجاد طعم ناخوشایند در دهان بیماران مبتلا به سرطان می‌شود. این عارضه معمولا در پرتودرمانی دیده می‌شود، اما می‌تواند در اثر شیمی‌درمانی هم رخ دهد. خشکی دهان مشکلی است که در آن غدد بزاقی نمی‌توانند برای مرطوب نگه داشتن دهان بزاق کافی تولید کنند. کمبود بزاق نه تنها روی حس چشایی تاثیر می‌گذارد، بلکه توانایی بیمار را برای درک بافت غذا تحت تاثیر قرار می‌دهد و جویدن را دشوار می‌کند. در نتیجه، غذا خوردن برای بیمار به یک فعالیت ناخوشایند تبدیل می‌شود که این می‌تواند به کاهش اشتها و سوء تغذیه منجر شود.
علاوه بر این، خشکی دهان می‌تواند توسط بعضی از داروها از جمله داروهای ضد افسردگی، دیورتیک‌ها (ادرارآورها)، داروهای ضد درد و داروهای ضد استفراغ ایجاد شود که بسیاری از آن‌ها معمولا برای کنترل علائم سرطان تجویز می‌شوند. بنابراین منطقی است که پزشکان هنگام بررسی ارتباط تلخی دهان و سرطان، خشکی دهان را هم ارزیابی کنند و راه‌های مقابله با این مشکل را به بیمار آموزش دهند. به عنوان مثال، خوردن غذاهای نرم یا مرطوب کردن غذاهای خشک می‌تواند تا حد زیادی به رفع این مشکل کمک کند. برای دریافت راهنمایی های بیشتر شما میتوانید به دکتر گوش، حلق و بینی مراجعه و یا با مشاوره آنلاین متخصص گوش، حلق بینی مشورت کنید.
اگر در درک طعم غذاها مشکل دارید یا از تلخی دهان رنج می‌برید، راه‌کارهای زیر را امتحان کنید:
سرطان به دلایل مختلف می‌تواند روی حس چشایی تاثیر بگذارد و به تلخی دهان منجر شود. این موضوع باعث می‌شود بیماران مبتلا به سرطان حس ناخوشایندی نسبت به غذا پیدا کنند و اشتهای خود را از دست بدهند.
تغییر حس چشایی ممکن است موقتی باشد یا چند ماه و حتی چند سال طول بکشد. مدت زمان ماندگاری این عارضه از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به عوامل زیادی از جمله نوع درمان سرطان بستگی دارد. اگر در مورد ارتباط تلخی دهان و سرطان و راه‌های مقابله با این مشکل به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، میتوانید با مراجعه به سایت درمانکده از بهترین متخصصان وقت بگیرید.
منابع:
