فشار خون یکی از عوامل مهم نشان دهنده سلامتی بدن است که سنجش آن در سن بالا و شرایط بدنی مختلف از اهمیت زیادی برخوردار است. معمولا با بالا رفتن سن یا در اثر بیماری های مختلف قلبی یا ژنتیکی فشار خون تحت تاثیر قرار می گیرد و لازم است به طور مرتب کنترل شود. پزشک متخصص فشار خون بیمار را بررسی کرده و داروهای مناسب را برای کنترل فشار خون تجویز می نماید. برای اندازه گیری فشار خون از انواع دستگاه فشارسنج پزشکی یا اسفیگمومانومتر استفاده می شود.
فشار خون چیست:
فشار خون نیرویی است که از طرف خون به دیواره رگ ها وارد می شود. این نیرو به صورت فشار سیستولیک بر روی دیاستولیک تعریف می شود و واحد اندازه گیری آن میلی متر جیوه است. فشار سیستولیک بالاترین فشار در ماهیچه های قلب درست پیش از پمپ کردن خون و انقباض آن بوده و فشار دیاستولیک فشار دیاستولیک فشار ماهیچه قلب پس از پمپ کردن خون و رها شدن است. میزان نرمال فشار خون 120 بر 80 میلی متر جیوه است که در صورتی که فشار اندازه گیری شده از این مقدار پایین تر یا بالاتر باشد می تواند نشان دهنده یک مشکل یا بیماری باشد. مشکلات فشار خون به 3 شکل زیر ایجاد می شوند:
فشار خون بالا: این بیماری ممکن است تا مدت ها علامتی نداشته باشد و به همین دلیل بسیار خطرناک است. افرادی که دچار فشار خون بالا هستند ممکن است در حین استراحت نیز فشار بالا داشته باشندو این حالت معمولا بالا رفتن سن ایجاد می شود و در افرادی با سابقه خانوادگی رایج است. علاوه بر سابقه ژنتیکی عواملی مانند چاقی، مصرف الکل، سیگار، نداشتن تحرک کافی، مصرف زیاد چربی و نمک و هم چنین استرس می توانند باعث فشار خون بالا شوند. در صورت عدم تشخیص این مشکل، ممکن است بیماری ها و خطرات جدید تر مانند حمله قلبی و سکته مغزی برای بیمار خ دهد.
فشار خون پایین: این بیماری به اندازه فشار خون بالا رایج نیست اما بسیار خطرناک است و بر جریان خون بدن تاثیر می گذارد. عوامل مختلف می توانند باعث فشار خون پایین شوند مانند بارداری، کم آبی بدن، کم کاری یا پرکاری تیروئید، دیابت، بیماری های قلبی و بیماری های کبدی. این مشکل نیز در صورت عدم پیگیری می تواند باعث آسیب عضلات قلب و نارسایی قلبی شود.
فشار خون نوسانی: در این حالت بیمار فشار بالا یا پایین ثابت ندارد و تحت شرایط روحی یا تغذیه ای دچار افت یا افزایش شدید فشار خون می شود.
انواع دستگاه فشارسنج برای اندازه گیری فشار خون مورد استفاده قرار می گیرند. فشارسنج پزشکی در مدل های زیر ساخته می شود:
فشارسنج جیوه ای: این دستگاه مدل قدیمی برای اندازه گرفتن فشار خون است که بسیار دقیق است. عملکرد آن با استفاده از ستون جیوه است و بیشتر در محیط های درمانی استفاده می شود. برای استفاده از آن باید فرد مهارت کافی داشته باشد و خود بیمار نمی تواند فشار خون خود را با این دستگاه اندازه گیری کند. استفاده از این نوع فشار سنج معمولا توصیه نمی شود. زیرا جیوه موجود در آن سمی و خطرناک است. اما محبوبیت آن به دلیل راحتی خواندن نتیجه و نیز عدم نیاز به کالیبراسیون است.
فشارسنج جیوه ای
فشارسنج عقربه ای: این دستگاه دقت بسیار بالایی در اندازه گیری فشار خون دارد و در محیط درمانی و توسط شخصی که مهارت استفاده از آن را دارد به کار می رود. در کنار این فشارسنج از یک گوشی پزشکی نیز استفاده می شود که برای شنیدن صدای قلب پس از پر و خالی شدن کاف فشارسنج به کار می رود. این دستگاه مدل های مختلف رومیزی یا دیواری دارد و مدل رومیزی آن قابل جابجایی می باشد.
فشارسنج عقربه ای
فشارسنج دیجیتالی: این دستگاه که جدیدترین نوع فشارسنج است در تمام محیط های درمانی و به خصوص در منزل قابل استفاده است. زیرا استفاده از آن مهارت خاصی نیاز ندارد و خود بیمار می تواند با استفاده از آن فشار خون را اندازه گیری کند. البته دقت این دستگاه به اندازه فشارسنج عقربه ای نیس اما بسیار پرکاربرد و محبوب می باشد. فشارسنج دیجیتالی دارای دو مدل مچی و بازویی است که مدل مچی به دلیل دقت پایین دیگر استفاده نمی شود. فشارسنج دیجیتالی سرعت اندازه گیری بالایی نیز دارد و می تواند تعدادی از نتایج آخر را در خود ذخیره کند. هم چنین نتایج را به صورتی نشان می دهد که افراد مسن نیز می توانند نتایج را به خوبی بخوانند. این دستگاه می تواند سایر پارامترها مانند ضربان قلب و آریتمی را نیز اندازه گیری کند.
فشارسنج دیجیتالی
نکات مهم در اندازه گیری فشار خون:
5 دقیقه قبل از اندازه گیری، بیمار باید ثابت نشسته باشد و استراحت کند.
30 دقیقه قبل از اندازه گیری باید از مصرف چای، قهوه و سیگار خودداری شود.
دست بیمار بر روی یک تکیه گاه مناسب قرار داشته باشد.
بیمار هنگام اندازه گیری تکان نخورد و صحبت نکند.
در بستن کاف دستگاه، لبه پایینی کاف 2 تا 3 سانتی متر بالاتر از گودی آرنج باشد.
نکات مهم هنگام خرید فشارسنج:
دقت اندازه گیری دستگاه بالا باشد
گارانتی و خدمات پس از فروش معتبر داشته باشد
حافظه داخلی با ظرفیت مناسب داشته باشد
دوام باتری آن بالا بوده و با برق نیز کار کند
کاف آن از لاتکس ساخته نشده باشد و انعطاف پذیری کافی داشته باشد.
