پرولاپس یا بیرون زدگی زمانی اتفاق می افتد که هر عضوی از بدن از حالت طبیعی خود می لغزد یا به پایین می افتد. پرولاپس رکتوم زمانی است که رکتوم – آخرین بخش روده بزرگ – پایین می‌آید یا از مقعد بیرون میرود. اگرچه ممکن است این وضعیت ترسناک به نظر برسد، اما معمولاً یک اورژانس پزشکی در نظر گرفته نمی شود. با این حال، هر چه مدت طولانی تری به این بیماری مبتلا باشید، وضعیت شدید تر شده و این می تواند باعث خجالت شود و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر وقتی به دستشویی می‌روید یا می‌خواهید مدفوع کنید، احساس می‌کنید چیزی درست نیست، نباید آن را نادیده بگیرید! پزشک شما می تواند پرولاپس رکتوم را تشخیص دهد و برای رفع آن درمان پیشنهاد کند.
احساس بیرون زدگی گوشتی از مقعد می تواند به شدت دردناک و آزار دهنده باشد. این مشکل در نتیجه ی بیماریهای مختلفی اتفاق می افتد. که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
پرولاپس در لغت به معنی بیرون زدگی است. بنابراین، منظور از پرولاپس رکتال، بیرون زدگی بخشی انتهایی روده یا همان بخش از رکتال از مقعد است. این وضعیت به ندرت ایجاد میشود و از هر 100000 نفر کمتر از 3 نفر را مبتلا می کند. این وضعیت بیشتر در افراد بالای 50 و زنان مشاهده می شود. پرولاپس نیاز به درمان سریع دارد، در غیر این صورت وضعیت وخیم تر خواهد شد.
بیرون زدگی روده از مقعد
انواع
شاید اولین سوالی که از خود بپرسید این باشد، که رکتوم چیست یا کجاست؟ رکتوم همان راست روده است، و به بخش انتهایی روده گفته میشود که شکل راست یا مستقیمی دارد. این بخش دقیقا قبل از مقعد قرار دارد. دو نوع پرولاپس رکتال وجود دارد:
کامل: شایع ترین نوع پرولاپس رکتوم این است که تمام دیواره روده از مقعد بیرون می زند.
ناکامل : ممکن است تنها آستر مقعد (یا مخاط آن) از مقعد بیرون بزند.
پرولاپس رکتوم از نگاهی دیگر به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم میشود. در نوع خارجی قسمتی از روده از مقعد خارج میشود. در نوع داخلی که شایع تر هم هست. قسمتی از روده در قسمتی دیگر از آن فرو میرود. معمولاً در پرولاپس داخلی رکتوم قسمتی از روده بزرگ وارد راست روده میشود. در این حالت بیمار در دفع دچار مشکل شده و یا به سختی عمل دفع مدفوع را انجام میدهد.
در نوع داخلی چون بیمار زائده ای را مشاهده نمی کند، بنابراین وضعیت را یبوست در ارتباط دانسته و برای درمان اقدام نمی کنند.
علت
هر عاملی که فشار داخل مقعد را افزایش دهد، می تواند علت پرولاپس یا بیرون زدگی مقعد باشد. ضعیف بودن عضلات مقعد نیز یکی از علل اصلی در ایجاد این وضعیت است.
بارداری و زایمانهای مکرر
ضعف عضلات لگن
زور زدن برای اجابت مزاج
سابقه طولانی مدت یبوست و اسهال
سرفه زیاد
برخی از بیماریهای عصبی که اعصاب مرتبط با رکتوم را تحت تأثیر قرار می دهد.
اسکلروز
بیماری دیسک کمر
تومورهای نخاعی
آسیب دیدن کمر یا لگن
کهولت سن (سن بالا باعث ضعیف شدن عضلات و رباط های ناحیه رکتوم می شود.)
علائم و عوارض
بیرون زدگی راست روده علائم مختلفی را به همراه دارد، که مهمترین آن یبوست و خونریزی از روده است. در ابتدای شروع علائم ممکن است فرد احساس کند، مقعد متورم شده است به مرور زائده ای گوشتی از مقعد بیرون می زند که با دست میتوان آن را به داخل برگردانند اما در مراحل پیشرفته تر این زائده حتی با فشار نیز به داخل باز نمی گردد.
بنابراین اگر بعد از دفع مدفوع احساس کردید که روی یک توپ نشسته اید، یا اگر متوجه شدید چیزی از دهانه مقعد بیرون زده است، ممکن است دچار افتادگی رکتوم شده باشید.
در برخی موارد نیز این زائده با سرفه یا عطسه از مقعد بیرون می زند. برخی از افراد مبتلا به پرولاپس رکتال، این شرایط را به “نشستن روی توپ” توصیف کرده اند. علائم دیگر پرولاپس رکتال شامل موارد زیر است:
مشکل در کنترل دفع مدفوع که در حدود 50 تا 75 درصد موارد رخ می دهد.
نشت مدفوع و یا مخاط از مقعد
احساس برآمدگی در خارج از مقعد
دیدن یک توده قرمز در خارج از دهانه مقعد
خروج خون قرمز روشن از روده
درد و ناراحتی
یبوست، در 25 تا 50 درصد از افرادی که پرولاپس روده دارند، وجود دارد.
درمان
درمان پرولاپس از طریق جراحی انجام میشود. نحوه این جراحی بسته به سن و شرایط فیزیکی بیمار مختلف است.
جراحی شکمی : جراحی از طریق شکم معمول تر است و تاثیر گذاری بیشتری نیز دارد. در این روش که نوعی جراحی لاپاراسکوپی است. رکتوم به داخل باز می گردد و با استفاده از حلقه هایی در جای خود ثابت میشود.
جراحی مقعدی : در روشی دیگر برای افراد مسن تر که امکان جراحی وجود ندارد، جراحی از طریق مقعد انجام میشود. در جراحی مقعدی قسمتی از سیگموئید برداشته میشود. و اگر بیرون زدگی زیاد باشد، قسمت های دیگر به کولون متصل میشوند.
