سری اول
1- حرکت وضعی را تعریف کنید ؟
پاسخ: زمین در هر 24 ساعت یک بار به دور محور خود می چرخد ، که به آن حرکت وضعی می گویند .
2- نتیجه ی حرکت وضعی زمین چیست؟
پاسخ: پدید آمدن شب و روز–اختلاف ساعت .
3- در زندگی روزانه، ساعت واقعی چه کاربردی دارد؟
پاسخ: تعیین زمان طلوع و غروب خورشید و انجام فرایض دینی(شرعی)
4- ساعت واقعی و رسمی چه تفاوتی با هم دارند و در زندگی روزانه از کدام یک استفاده می شود؟
پاسخ: ساعت واقعی مبنای آن موقعیت خورشید درآسمان است اما ساعت رسمی برای کل کشور ارزش یکسان دارد . در زندگی روزانه از ساعت رسمی استفاده می شود .
5- چرا از ساعت رسمی استفاده می کنیم؟ مثال بیاورید ؟
پاسخ: برای جلوگیری از ایجاد ناهماهنگی ها در پرواز هواپیماها، حرکت قطارها وکشتی و انواع مسافرت ها و کارهای اداری .
6 – با توجه به نقشه مناطق زمانی، بگویید اگر کسی از تهران به پاریس سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟
پاسخ: عقب. زیرا نصف النهار پاریس درغرب نصف النهار تهران است ودیرتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.
7- اگر مسافری از تهران به توکیو (ژاپن) سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟
پاسخ: جــلو. زیرا نصف النهار توکیو درشرق نصف النهار تهران است وزودتر درمقابل خورشید قرار می گیرد.
8- حرکت انتقالی را تعریف کنید ؟
پاسخ: یک دور کامل زمین به گرد خورشید ، یکسال طول می کشد که به آن حرکت انتقالی می گویند . .
9- مدار زمین چه شکلی است و زمین با چه سرعتی این مسیر را می پیماید؟
پاسخ: مدار زمین بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین 30 کیلومتر در ثانیه این مسیر را می پیماید .
10- مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به دور خورشید چقدر است ؟
پاسخ: 365 روز و 6 ساعت است .
11- سال رسمی و سال کبیسه چه تفاوتی با یک دیگر دارند؟
پاسخ: سال 365 روزه ، سال رسمی است که 6 ساعت از سال خورشیدی کوتاه تر است . برای جبران کسری این 6 ساعت ، هر 4 سال یک روز به سال رسمی اضافه می شود. سال 366 روزه را سال کبیسه می نامند .
12- به چه دلیل زاویه تابش آفتاب در طول سال تغییر می کند؟
پاسخ: چون محور قطب ها بر سطح مدار گردش انتقالی زمین ، مایل است و به طور ثابت یک زاویه ی َ66 33 می سازد .
13- نتایج حرکت انتقالی چیست؟
پاسخ: به وجود آمدن سال خورشیدی – پدید آمدن فصل ها .
14-مایل بودن محور قطب ها چه نتیجه ای دارد؟
پاسخ: درازی شب و روز نامساوی می شود و فصلهای مختلف به وجود می آید.
15- انقلاب تابستانی را توضیح دهید؟
پاسخ: در اول تیرماه ، خورشید در نیمکره ی شمالی به مدار رأس السرطان به طور عمودی می تابد . دراین هنگام که طولانی ترین روز در این نیمکره است و به آن انقلاب تابستانی می گویند،فصل تابستان آغاز می شود .
16- انقلاب زمستانی را توضیح دهید ؟
پاسخ: در اول دی ماه ، خورشید به مدار رأس الجدی در نیمکره ی جنوبی عمودی می تابد . در نتیجه، در نیمکره شمالی اول دی کوتاه ترین روزسال است که به آن انقلاب زمستانی می گویند .در این روز فصل زمستان آغاز می شود .
17- اعتدالین چیست ؟
پاسخ: در دو موقع از سال یعنی اول بهارو اول پاییز ، درازی روز و شب برابر می شود، یعنی مسیری که منطقه ی روشن می پیماید با مسیر منطقه ی تاریک برابر است . به این دو زمان اعتدالین ( اعتدالین بهاری و اعتدال پاییزی ) می گویند .
18- اگر میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید در یک ثانیه 30کیلومتر باشد، سرعت حرکت زمین به دور خورشید در یک ساعت چقدر است؟
پاسخ: ۶۰x۳۰= ۱۸۰۰ x ۶۰ = ۱۰۸۰۰۰
۱۰۸۰۰۰ در ساعت کیلومتر
19- چرا در اول تیر ماه در ناحیه مدار قطبی شمال، طول یک روز 24ساعت و به عکس در مدارقطبی جنوب، طول یک شب 24ساعت است؟
پاسخ: چون خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابداز آنجا که در تابستانِ نیمکره شمالی کج شدگی محور چرخش زمین دقیقا” به سمت خورشید است. نیمکره شمالی کاملاً به سمت خورشید خم می شود ، نور خورشید به طور دائم به قطب شمال می تابد. وشش ماه غروب ندارد که به اصطلاح روز قطبی و یا تابستان قطبی معروف است.در این مدت قطب شمال در روشنایی روز ( بدون شب ) و قطب جنوب در تاریکی ( بدون روز ) قرار دارد. اما پس از 6 ماه که نورخورشید به مدار رأس الجدی عمود می تابد ، عکس حالت بالا رخ می دهد ؛ یعنی درقطب شمال،تاریکی و درقطب جنوب ، روشنایی روز حکم فرما خواهد شد.
سری دوم
۱) حرکت وضعی چیست؟
پاسخ: چرخش زمین دور محور خود را حرکت وضعی می گویند.
۲) حرکت وضعی چه میزان طول می کشد؟
پاسخ: ۲۴ ساعت
۳) طلوع و غروب خورشید از کجاست؟
پاسخ: طلوع: شرق / غروب: غرب
۴) حرکت ظاهری چیست؟
پاسخ: جا به جایی یا حرکت ظاهری خورشید در آسمان هنگام ظهر و غروب
۵) نتیجهٔ حرکت وضعی زمین چیست؟
پاسخ: پدید آمدن شب و روز و اختلاف ساعت
۶) چه موقعی ظهر می شود؟
پاسخ: وقتی که خورشید درست روی نصف النهار مبدا قرار می گیرد.
۷) هر قاچ ساعتی چند درجه است؟
پاسخ: ۱۵ درجه
۸) ساعت رسمی چیست؟
پاسخ: هر منطقهٔ زمانی یک قاچ است و یک ساعت را به خود اختصاص می دهد. بنابراین، همهٔ نصف النهارهایی که داخل یک قاچ قرار گرفته اند، به طور توافقی ساعت یکسانی دارند.
۹) ایران چند ساعت رسمی دارد؟
پاسخ: یک ساعت رسمی دارد
۱۰) حرکت انتقالی چیست؟
پاسخ: به حرکت زمین به دو خورشید گفته می شود.
۱۱) حرکت انتقالی چقدر طول می کشد؟
پاسخ: یک سال
۱۲) سال کبیسه چیست؟
پاسخ: برای جبران کسری ۶ ساعته در هر ۴ سال یک روز به سال رسمی اضافه می شود. بنابراین سال ۳۶۶ روزه را سال کبیسه می نامند.
۱۳) سال کبیسه چند سال یکبار اتفاق می افتد؟
پاسخ: ۴ سال یکبار
۱۴) انقلاب تابستانی چیست؟
پاسخ: طولانی ترین روز در نیمکره ای که طول روزها از شب هایش بیشتر است.
۱۵) انقلاب تابستانی چه روزی است؟
پاسخ: ۱ تیر
۱۶) انقلاب زمستانی چه روزی است؟
پاسخ: ۱ دی
۱۷) در چه روزی درازی روز و شب برابر می شود؟
پاسخ: اول بهار و اول پاییز (یا ۱ فروردین یا ۱ مهر)
۱۸) انقلاب زمستانی چیست؟
پاسخ: کوتاه ترین روز در نیمکره ای که طول شب ها از روزهای بیشتر است.
۱۹) منظور از اعتدالین چیست؟
پاسخ: یعنی اوّل بهار و اوّل پاییز، طول روز و شب برابر می شود؛ به این دو زمان، اعتدالین (اعتدال بهاری و اعتدال پاییزی) می گویند.
۲۰) اعتدالین در کجا همیشه یکسان است؟
پاسخ: در مناطق مجاور استوا
۲۱) طول روز و شب همواره در کجا مساوی است؟
پاسخ: در مناطق مجاور استوا
۲۲) ساکنان تمام نقاطی که روی یک نصف النهار قرار دارند، در یک زمان خورشید را در آسمان مشاهده می کنند.
۲۳) هر قاچ ۱۵ درجه است و یک نصف النهار مرکزی دارد.
۲۴) مدار زمین، بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین ۳۰ کیلومتر در ثانیه، این مسیر را می پیماید.
۲۵) مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به گرد خورشید، ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است.
۲۶) در اول تیر ماه، خورشید در نیمکره شمالی به مدار راس السرطان به طور عمودی می تابد.
۲۷) در اول دی ماه، خورشید به مدار راس الجدی در نیمکره جنوبی به طور عمدی می تابد.
۲۸) وقتی می گوییم در یک تاریخ، طول روز و شب برابر است یعنی چه؟
پاسخ: یعنی مسیری که منطقه روشن زمین می پیماید با مسیر منطقه تاریک برابر است.
۲۹) در مناطق مجاور استوا مسیر پیموده شده در دو منطقهٔ تاریک و روشن همواره یکسان است
۳۰) نتیجه ی حرکت وضعی زمین چیست؟
پاسخ: پدید آمدن شب و روز – اختلاف ساعت.
۳۱) در زندگی روزانه، ساعت واقعی چه کاربردی دارد؟
پاسخ: تعیین زمان طلوع و غروب خورشید و انجام فرایض دینی (شرعی)
۳۲) ساعت واقعی و رسمی چه تفاوتی با هم دارند و در زندگی روزانه از کدام یک استفاده می شود؟
پاسخ: ساعت واقعی مبنای آن موقعیت خورشید در آسمان است اما ساعت رسمی برای کل کشور ارزش یکسان دارد. در زندگی روزانه از ساعت رسمی استفاده می شود.
۳۳) چرا از ساعت رسمی استفاده می کنیم؟ مثال بیاورید؟
پاسخ: برای جلوگیری از ایجاد ناهماهنگی ها در پرواز هواپیماها، حرکت قطارها و کشتی و انواع مسافرت ها و کارهای اداری
۳۴) با توجه به نقشه مناطق زمانی، بگویید اگر کسی از تهران به پاریس سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟
پاسخ: عقب – زیرا نصف النهار پاریس در غرب نصف النهار تهران است و دیرتر در مقابل خورشید قرار می گیرد.
۳۵) اگر مسافری از تهران به توکیو (ژاپن) سفر کند، باید ساعت خود را جلو بکشد یا عقب؟ چرا؟
پاسخ: جلو – زیرا نصف النهار توکیو در شرق نصف النهار تهران است و زودتر در مقابل خورشید قرار می گیرد.
۳۶) حرکت انتقالی را تعریف کنید؟
پاسخ: یک دور کامل زمین به گرد خورشید، یکسال طول می کشد که به آن حرکت انتقالی می گویند.
۳۷) مدار زمین چه شکلی است و زمین با چه سرعتی این مسیر را می پیماید؟
پاسخ: مدار زمین بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین ۳۰ کیلومتر در ثانیه این مسیر را می پیماید.
۳۸) مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به دور خورشید چقدر است؟
پاسخ: ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است.
۳۹) سال رسمی و سال کبیسه چه تفاوتی با یک دیگر دارند؟
پاسخ: سال ۳۶۵ روزه، سال رسمی است که ۶ ساعت از سال خورشیدی کوتاه تر است. برای جبران کسری این ۶ ساعت، هر ۴ سال یک روز به سال رسمی اضافه می شود. سال ۳۶۶ روزه را سال کبیسه می نامند.
۴۰) به چه دلیل زاویه تابش آفتاب در طول سال تغییر می کند؟
پاسخ: چون محور قطب ها بر سطح مدار گردش انتقالی زمین، مایل است و به طور ثابت یک زاویه ی 66 و 33 درجه می سازد.
۴۱) نتایج حرکت انتقالی چیست؟
پاسخ: به وجود آمدن سال خورشیدی – پدید آمدن فصل ها
۴۲) مایل بودن محور قطب ها چه نتیجه ای دارد؟
پاسخ: درازی شب و روز نامساوی می شود و فصل های مختلف به وجود می آید.
۴۳) انقلاب تابستانی را توضیح دهید؟
پاسخ: در اول تیرماه، خورشید در نیمکره ی شمالی به مدار رأس السرطان به طور عمودی می تابد. در این هنگام که طولانی ترین روز در این نیمکره است و به آن انقلاب تابستانی می گویند، فصل تابستان آغاز می شود.
۴۴) انقلاب زمستانی را توضیح دهید؟
پاسخ: در اول دی ماه، خورشید به مدار رأس الجدی در نیمکره ی جنوبی عمودی می تابد. در نتیجه، در نیمکره شمالی اول دی کوتاه ترین روز سال است که به آن انقلاب زمستانی می گویند. در این روز فصل زمستان آغاز می شود.
۴۵) اگر میانگین سرعت گردش زمین به دور خورشید در یک ثانیه ۳۰ کیلومتر باشد، سرعت حرکت زمین به دور خورشید در یک ساعت چقدر است؟
پاسخ: ۶۰x۳۰= ۱۸۰۰ x ۶۰ = ۱۰۸۰۰۰
۱۰۸۰۰۰ در ساعت کیلومتر
۴۶) چرا در اول تیر ماه در ناحیه مدار قطبی شمال، طول یک روز 24ساعت و به عکس در مدار قطبی جنوب، طول یک شب 24ساعت است؟
پاسخ: چون خورشید به مدار رأس السرطان عمود می تابداز آنجا که در تابستانِ نیمکره شمالی کج شدگی محور چرخش زمین دقیقا” به سمت خورشید است. نیمکره شمالی کاملاً به سمت خورشید خم می شود، نور خورشید به طور دائم به قطب شمال می تابد. و شش ماه غروب ندارد که به اصطلاح روز قطبی و یا تابستان قطبی معروف است. در این مدت قطب شمال در روشنایی روز (بدون شب) و قطب جنوب در تاریکی ( بدون روز ) قرار دارد. اما پس از 6 ماه که نور خورشید به مدار رأس الجدی عمود می تابد، عکس حالت بالا رخ می دهد؛ یعنی در قطب شمال، تاریکی و در قطب جنوب، روشنایی روز حکم فرما خواهد شد.
سری سوم
1-منظوراز حرکت وضعی زمین چیست و چه نتایجی دارد؟
زمین در هر 24ساعت یکبار به دور محور خود میچرخد، که به آن حرکت وضعی میگویند.
نتایج:
الف) پیدایش شب و روز ب) اختلاف ساعت بین نواحی مختلف
2-اگر زمین به دورخود نمی چرخید چه اتفاقی می افتاد؟ همواره قسمتی از کره زمین روز می شد ودر قسمتی دیگر شب. که در این صورت زندگی درروی کره زمین امکان پذیر نبود.
3-منظوراز حرکت ظاهری آفتاب چیست؟
ما هر روز در آسمان، خورشید را میبینیم که از مشرق طلوع میکند. هنگام ظهر، خورشید تقریباً بالای سر ماست و هنگام عصر رفته رفته به سمت مغرب حرکت و در آن سمت غروب میکند.
که این جابه جایی یا حرکت خورشید در آسمان، حرکت ظاهری است. در واقع، خورشید جابه جا نمیشود بلکه زمین
می چرخد و نقاط مختلف کره زمین پی درپی در مقابل خورشید قرار میگیرند.
4-ساعت واقعی و ساعت رسمی را باهم مقایسه کنید.
وقتی خورشید درست روی نصف النهار مبدأ قرار می گیرد، در همه شهرهایی که روی این نصف النهار (از شمال اروپا تا جنوب آفریقا) قرار گرفته اند، هنگام ظهر است. در همین حال، مردم کشورهایی که در شرق گرینویچ قرار دارند، خورشید را زودتر دیده اند و بنابراین، از ظهرشان گذشته است. به عکس، در کشورهایی که در غرب نصف النهار گرینویچ قرار دارند، چند ساعت به ظهر مانده است.که این ساعت واقعی است.
کرهٔ زمین برای آنکه یک دور یا 360به دور خود بچرخد، 24ساعت وقت لازم دارد. پس اگر ˚ 360محیطکرهٔ زمین را به 24قاچ تقسیم کنیم، هر یک از قاچها 15درجه پهنا دارد هر منطقه زمانی یک قاچ است و یک ساعت را به خود اختصاص می ٔ دهد. بنابراین، همه نصف النهارهایی که داخل یک قاچ قرار گرفته اند، به طور توافقی ساعت یکسانی دارند. این همان ساعت رسمی است.
5-مبنای ساعت واقعی چیست؟
موقعیت خورشید در آسمان
6-ساعت رسمی چرا و چگونه به وجودآمد؟
در زندگی روزانه نمیتوان از ساعت واقعی استفاده کرد. زیرا در تعیین قرارهای ملاقات، زمان باز و بسته شدن اداره ها و مغازه ها و برنامه حرکت قطارها و هواپیماها مشکلات زیادی به وجود میآید.
بنابر این حدود 140سال پیش، در یک کنفرانس بین المللی، کشورها توافق کردند که به جای ساعت واقعی از ساعت رسمی استفاده کنند و به این ترتیب، زمان رسمی به وجود آمد.
7- هر قاچ...15درجه.... است و یک ...نصف النهار مرکزی .. دارد.
8-منظور از خط بین المللی زمان یا خط روز گردان چیست؟
خط روزگردان یک نصف النهار فرضی 180درجه است که در امتداد نصف النهار مبدأ در آن سوی کره زمین قرار گرفته است. هنگام عبور از این خط از غرب به شرق، باید یک روز به تقویم اضافه کرد و به عکس، هنگام عبور از شرق به غرب این خط، باید یک روز از تقویم کم کرد.
9-حرکت انتقالی زمین را توضیح دهید.
یک دورچرخش کامل زمین به گرد خورشید، یکسال طول میکشد که به آن حرکت انتقالی میگویند. مدار زمین، بیضی شکل است و زمین با سرعت میانگین 30کیلومتر در ثانیه، این مسیر را می پیماید.
10- سال شمسی، سال رسمی و سال کبیسه را با هم مقایسه کنید.
مدت زمان واقعی یک دور کامل گردش زمین به گرد خورشید، 365روز و 6ساعت است که به آن سال شمسی (واقعی) می گویند.
اما در تقویمها سال را 365روز در نظر میگیرند. سال 365روزه، سال رسمی است که 6ساعت از سال خورشیدی کوتاهتر است.
برای جبران کسری این 6ساعت، هر4سال یک روز به سال رسمی اضافه میشود () سال 366روزه را سال کبیسه مینامند.
11-مایل بودن محور قطب ها بر سطح مدار گردش انتقالی چه نتایجی دارد؟
الف)زاویه تابش آفتاب در طول سال تغییر میکند،
ب) درازی شب و روز نامساوی میشود.
ج ) فصلهای مختلف به وجود میآید.
د)) برعکس بودن فصل ها در نیمکره شمالی وجنوبی
منبع: سوالات متن درس 2 مطالعات نهم
همچنین ببینید: گام به گام مطالعات نهم
