سری اول
سوال و جواب درس سوم مطالعات نهم سال ۱۴۰۰ :
۱) کره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟
پاسخ: سنگ کره – آب کره – هوا کره – زیست کره
۲) بخش خارجی کره زمین یا پوسته آن از چه چیزی تشکیل شده است؟
پاسخ: حالت جامد دارد و از سنگ و خاک تشکیل شده است.
۳) لیتوسفر چیست؟
پاسخ: سنگ کره
۴) هیدروسفر چیست؟
پاسخ: آب کره
۵) اتمسفر چیست؟
پاسخ: هواکره یا جوّ
۶) هیدروسفر از چه چیزی تشکیل شده است؟
پاسخ: شامل اقیانوس ها و دریاها و دریاچه ها و رودها
۷) اتمسفر از چه چیزی تشکیل شده است؟
پاسخ: شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.
۸) زیست کره چیست؟
پاسخ: ترکیب سنگ کره و آب کره و هوا کره که سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده آماده کرده است.
۹) بیوسفر چیست؟
پاسخ: ترکیب لیتوسفر و هیدروسفر و اتمسفر که سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده آماده کرده است.
۱۰) رنگ سبز در نقشه نشانگر چیست؟
پاسخ: جلگه ها و دشت ها
۱۱) رنگ زرد و قهوه ای در نقشه نشانگر چیست؟
پاسخ: فلات ها و کوه های بلند
۱۲) دره های بین آنها تنگ و به شکل V است. چیست؟
پاسخ: کنار کوه های بسیار بلند با قله های نوک تیز است.
۱۳) دره های بین آنها با شیب ملایم و به شکل U است. چیست؟
پاسخ: کنار کوه های کم ارتفاع است.
۱۴) تغییراتی که بر اثر عوامل بیرونی در زمین اتفاق می افتد کدامند؟
پاسخ: هوازدگی – فرسایش آبی – فرسایش بادی و فرسایش یخچالی
۱۵) حدود ۷۱ درصد سطح زمین را آب تشکیل می دهد.
۱۶) نیمکره شمالی نسبت به نیمکره جنوبی کم آب تر است.
۱۷) نیمکره جنوبی نسبت به نیمکره شمالی پر آب تر است.
۱۸) فلات تبت بلندترین فلات جهان است.
۱۹) از نتایج حرکت ورقه های زمین، ایجاد چین خوردگی ها و رشته کوه، شکست‌ها یا گُسل ها و کوه های آتشفشانی است.
۲۰) سیاره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟ آن ها را بیان کنید.
پاسخ: الف) بخش خارجی کره زمین یا پوسته آن که حالت جامد دارد و از سنگ و خاک تشکیل شده سنگ کره (لیتوسفر) نامیده می شود.
ب) آب کره (هیدروسفر) شامل اقیانوس ها و دریاها، دریاچه ها، رودها و بقیه آبهای سطحی، آبهای زیرزمینی، یخچال ها و نزولات جوی میشود.
ج) هواکره (اتمسفر) نیز شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.
د) این سه محیط با هم سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده یعنی زیست کره (بیوسفر) مناسب می سازند.
۲۱) چه مقدار از سطح زمین را آب ها وچه مقدار از آن را خشکی ها فرا گرفته اند؟
پاسخ: حدود ۷۱ درصد را آب ها و ۲۹ درصد بقیه را خشکی ها فرا گرفته اند.
۲۲) دو نیمکره شمالی وجنوبی از نظر وسعت آب ها و خشکی ها چه تفاوتی دارند؟
پاسخ: نیمکره شمالی را نیمکره خشکی ها می گویند. زیرا بیشتر خشکی ها در این نیمکره قرار دارند. و نیمکره جنوبی را نیمکره آب ها می گویند زیرا ۸۲ درصد آن را آب ها فرا گرفته اند.
۲۳) مجموعه بزرگ خشکی ها را نام ببرید.
پاسخ: آسیا، امریکا، افریقا، قطب جنوب ، اروپا و استرالیا و اقیانوسیه
۲۴) منظور از ناهمواری ها چیست؟ چند مورد نام ببرید .
پاسخ: به پستی و بلندی های سطح زمین ناهمواری می گویند. مانند فلات ها، کوه ها ، تپه ها، دشت ها ، جلگه ها و ….
۲۵) جلگه های پهناور جهان در چه مناطقی پدید آمده اند؟
پاسخ: در کنار دریا ها و یا در امتداد رودهای بزرگ.
۲۶) فلات ها چگونه سرزمین های هستند؟ تعریف کنید.
پاسخ: فلات ها سرزمین هایی نسبتاً هموار اما مرتفع اند که از اطراف به سرزمینهای کم ارتفاع و پست منتهی می شوند. این فلات ها، کوههای بسیار بلند با قله های نوک تیز را در برگرفته اند. فلات تبت بلندترین فلات جهان است.
۲۷) ناهمواری های جوان و ناهمواری های قدیمی و فرسوده را باهم مقایسه کنید.
پاسخ: کوه های بسیار مرتفع جزء ناهمواری های جوان هستند. دامنه این کوه ها شیب تندى دارند و دره های بین آنها تنگ و به شکل V است. به عکس، در کوه های کم ارتفاع با گذشت زمان و فرسایش، قله ها به شکل گنبدی درآمده اند و شیب دامنه ها ملایم است. این کوه ها دره های باز و آبرفتی به شکل U دارند.
۲۸) عوامل تغییر شکل و پیدایش ناهمواری ها به چند دسته تقسیم می شود؟
پاسخ: دو دسته: عوامل درونی و عوامل بیرونی
۲۹) حرکت ورقه (قطعات) پوسته زمین به چند صورت در ایجاد کوهستان ها نقش دارند؟
پاسخ: این ورقه ها (پوسته و گوشته فوقانی) بخش هایی از قاره ها تا کف اقیانوس ها را در بر می گیرند. ورقه ها روی بخش خمیری شکل گوشته یا نرم کره به آرامی حرکت می کنند، از هم دور یا به هم نزدیک می شوند، به هم برخورد می کنند یا در امتداد هم می لغزند. البته ورقه ها بسیار کند حرکت می کنند و در هر سال فقط چند سانتی متر جا به جا می شوند اما این جا به جایی و حرکت طی میلیون ها سال، تغییرات زیادی در ناهمواری ها به وجود می آورد.
۳۰) کوهزایی نتیجه چه عاملی است؟ و موجب پیدایش چه پدیده هایی می شود؟
پاسخ: نتیجه برخورد به یکدیگر است – باعث پیدایش چین خوردگی ها و شکستگی ها (گسل) می شود.
۳۱)انسان ها با چه هدفی چهره ناهمواری ها را تغییر می دهند؟
پاسخ: برای رفع نیاز های خود و بهره برداری از محیط طبیعی
۳۲) گسل چیست؟
پاسخ: اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود می آید. که با اختلاف ارتفاع همراه است.
۳۳) شکستگی و گسل چگونه بوجود می آید؟
پاسخ: اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود می آید. در این صورت، با اختلاف ارتفاع حاصل از شکست، مناطقی بالاتر از اطراف قرار می گیرد و مناطقی نیز فرو می نشیند و در نتیجه کوه یا دره ایجاد می شود.
۳۴) تشکیل کوه و کوه زایی به چند شکل ممکن است صورت گیرد؟
پاسخ: ۱) چین خوردگی
۲) گسل
۳) کوه های آتشفشانی
۴) کوه های گنبدی
۳۵) سرعت و حرکت پوسته زمین (ورقه ها) چه مقدار است؟
پاسخ: ورقه ها بسیار کند حرکت می کنند و در هر سال فقط چند سانتی متر جا به جا می شوند. اما این جا به جایی و حرکت طی میلیون ها سال، تغییرات زیادی در ناهمواری ها به وجود می آورد.
1-سیاره زمین از چند محیط تشکیل شده است؟ آن ها را بیان کنید.
پاسخ:
الف) بخش خارجی کره ٔ زمین یا پوسته آن که حالت جامد دارد واز سنگ و خاک تشکیل شده سنگ کره (لیتوسفر) نامیده میشود.
ب) آب کره (هیدروسفر) شامل اقیانوسها و دریاها، دریاچه ها، رودها و بقیه آبهای سطحی، آبهای زیرزمینی، یخچال ها و نزولات جوی میشود.
ج) هواکره (اتمسفر) نیز شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.
د) این سه محیط با هم سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده یعنی زیست کره (بیوسفر) مناسب میسازند.
2- چه مقدار از سطح زمین را آب ها وچه مقدار از آن را خشکی ها فرا گرفته اند؟
پاسخ: حدود71درصد را آب ها و 29درصد بقیه را خشکی ها فرا گرفته اند.
3-دو نیمکره شمالی وجنوبی از نظر وسعت آب ها و خشکی ها چه تفاوتی دارند؟
پاسخ: نیمکره شمالی را نیمکره خشکی ها می گو یند. زیرا بیشتر خشکی ها دراین نیمکره قرار دارند. و نیمکره جنوبی را نیمکره آب ها میگو یند زیرا 82درصد آن را آب ها فرا گرفته اند.
4-مجموعه بزرگ خشکی ها را نام ببرید.
پاسخ: آسیا، امریکا، افریقا، قطب جنوب ، اروپا و استرالیا واقیانوسیه
5-منظوراز ناهمواری ها چیست ؟ چند مورد نام ببرید .
پاسخ: به پستی و بلندی های سطح زمین ناهمواری گو یند. فلات ها، کوه ها ، تپه ها، دشت ها ، جلگه ها و ….
6-جلگه های پهناور جهان در چه مناطقی پدید آمده اند؟
پاسخ: درکنار دریا ها و یا در امتداد رودهای بزرگ.
7-فلات ها چگونه سرزمین های هستند؟ تعریف کنید.
پاسخ: فلات ها سرزمینهایی نسبتاً هموار اما مرتفع اند که از اطراف به سرزمینهای کم ارتفاع و پست منتهی می شوند. این فلات ها، کوههای بسیار بلند با قله های نوک تیز را در برگرفته اند. فلات تبت بلندترین فلات جهان است.
8-ناهمواری های جوان و ناهمواری های قدیمی و فرسوده را باهم مقایسه کنید.
پاسخ: کوه های بسیار مرتفع جزء ناهمواریهای جوان هستند. دامنه این کوه ها شیب تندى دارند و دره های بین آنها تنگ و به شکل V است. به عکس، در کوههای کم ارتفاع با گذشت زمان و فرسایش، قله ها به شکل گنبدی در آمدهاند و شیب دامنه ها مالیم است.این کوه ها درههای باز و آبرفتی به شکلU دارند.
9-عوامل تغییر شکل وپیدایش ناهمواری ها به چند دسته تقسیم میشود؟
پاسخ: عوامل درونی وعوامل بیرونی
10-حرکت ورقه(قطعات) پوسته زمین به چند صورت در ایجاد کوهستان ها نقش دارند؟
پاسخ: این ورقه ها (پوسته ٔ و گوشته فوقانی)بخشهایی از قاره ها تا کف اقیانوسها را در بر میگیرند. ورقه ها رو ی بخش خمیری شکل گوشته یا نرم کره به آرامی حرکت
میکنند، از هم دور یا به هم نزدیک می شوند، به هم برخورد میکنند یا در امتداد هم می لغزند.البته ورقه ها بسیار کند حرکت میکنند و در هر سال فقط چند سانتیمتر
جابه جا می شوند. اما این جابه جایی و حرکت طی میلیونها سال، تغییرات زیادی در ناهمواریها به وجود میآورد.
| همگام درس HamGamDars.com |
11-کوهزایی نتیجه چه عاملی است؟ و موجب پیدایش چه پدیده هایی میشود؟
پاسخ: نتیجه برخورد به یکدیگر است _ باعث پیدایش چین خوردگی ها و شکستگی ها (گسل) می شود.
12-عمل کوه زایی به چند شکل موجب تشکیل رشته کوه ها می شود؟
پاسخ:
به سه صورت:
1-چین خوردگی: وقتی بخش زیرین یک ورقه به زیر ورقه ای دیگر می رود، فشاری بر پوسته وارد میشود که لایه های رسوبی را دچار خمیدگی میکند و به سمت
بالا می آورد. مانندچین خوردگی های هیمالیا و البرز.
2-شکستگی(گسل): اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود میآید. در این صورت، با اختلاف ارتفاع حاصل
از شکست، مناطقی بالاتر از اطراف قرار میگیرد و مناطقی نیز فرو می‌نشیند و در نتیجه کوه یا دره ایجاد میشود.
3-بالا آمدن مواد مذاب : گاهی مواد مذاب (ماگما) از سمت گوشته به طرف پوسته حرکت میکنند و به آن فشار وارد می آورند. اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای
خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوه های آتشفشانی را به وجود میآورند اما اگر فوران رخ ندهد و لایه پوسته بالا بیاید، کوههای گنبدی ایجاد می‌شوند.
13-بالا آمدن مواد مذاب چگونه در شکل گیری کوه ها نقش دارند؟
پاسخ: اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوههای آتشفشانی را به وجود میآورند اما اگر فوران رخ ندهد و لایه پوسته بالا بیاید،
کوههای گنبدی ایجاد می‌شوند
14-چندمورد از عوامل بیرونی تغییر شکل ناهمواری ها را نام ببرید.
پاسخ: عواملی چون هوازدگی، فرسایش آبی، فرسایش بادی و فرسایش یخچالی
15-انسان ها با چه هدفی چهره ناهمواری ها را تغییر می دهند؟
پاسخ: برای رفع نیاز های خود و بهره برداری از محیط طبیعی
16- گسل چیست؟
پاسخ: اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود میآید. که با اختلاف ارتفاع همراه است.
1-زمین از چند محیط تشکیل شده است؟
از چهار محیط تشکیل شده است:
سنگ کره (لیتوسفر) بخش خارجی کره زمین یا پوسته آن که حالت جامد دارد واز سنگ و خاک تشکیل شده
آب کره (هیدروسفر) شامل اقیانوس ها و دریاها، دریاچه ها، رودها و بقیه آب های سطحی، آب های زیرزمینی، یخچال ها و نزولات جوی
هواکره (اتمسفر) شامل گازهایی است که دور تا دور کره زمین را فرا گرفته اند.
زیست کره (بیوسفر)مجموع سه محیط (سنگ کره ، آب کره و هواکره ) که با هم سیاره زمین را برای زندگی انسان و دیگر موجودات زنده مناسب می سازند.
2-چند درصد از سطح زمین را آب و چند درصد آن را خشکی تشکیل می دهد؟
پاسخ: 71 درصد آب 29 درصد خشکی
3-دو نیمکره شمالی و جنوبی از نظر وسعت آب هایشان چه تفاوتی با هم دارند
پاسخ: نیمکره شمالی (40 درصد خشکی —- 60 درصد آب)
نیمکره جنوبی (18 درصد خشکی —- 82 درصد آب)
4-برای نشان دادن کدام ناهمواریها بر روی نقشه از رنگ سبز استفاده می کنند؟
پاسخ: جلگه ها و دشت ها یعنی سرزمین های پست
5-جلگه ها در کدام مناطق تشکیل شده اند؟
پاسخ: جلگه های پهناور جهان در کنار دریاها یا امتداد رود های بزرگ تشکیل شده اند.
6-برای نشان دادن کدام ناهمواری ها بر روی نقشه از رنگ زرد و قهوه ای استفاده می کنند؟
پاسخ: فلات ها و کوه های بلند
7-فلات چیست؟
پاسخ: فلات ها سرزمین هایی نسبتاً هموار اما مرتفع اند که از اطراف به سرزمین های کم ارتفاع و پست منتهی می شوند.
8-بلندترین فلات جهان چه نام دارد ؟
پاسخ: تبت
9-تفاوت کوه های جوان و مرتفع با کوه های کم ارتفاع چیست؟
پاسخ: کوه های بسیار مرتفع جزء ناهمواری های جوان هستند. دامنه این کوه ها شیب تندى دارند دره های بین آنها تنگ و به شکل V است
کوه های کم ارتفاع با گذشت زمان و فرسایش، قله ها به شکل گنبدی در آمده اند و شیب دامنه ها ملایم است.این کوه ها دره های باز آبرفتی به شکل U دارند.
10-چه عواملی موجب پیدایش و تغییر شکل ناهمواری ها می شوند؟
پاسخ:انسانی و طبیعی
طبیعی = عوامل درونی و بیرونی
انسانی = ساختن جاده ، سد سازی ، پل سازی و…
11-پوسته به کدام بخش از زمین گفته می شود و آیا پوسته زمین یکپارچه و همچنین ثابت و بی حرکت است؟
پاسخ: پوسته زمین به قطعات یا ورقه های بزرگی تقسیم شده است. این ورقه ها (پوسته و گوشته فوقانی) بخش هایی از قاره ها تا کف اقیانوس ها را در بر می گیرند.
ورقه ها روی بخش خمیری شکل گوشته یا نرم کره به آرامی حرکت می کنند، از هم دور یا به هم نزدیک می شوند، به هم برخورد می کنند یا در امتداد هم می لغزند.
12-سرعت و حرکت پوسته زمین (ورقه ها ) چه مقدار است؟
پاسخ: ورقه ها بسیار کند حرکت می کنند و در هر سال فقط چند سانتی متر جا به جا می شوند. اما این جابه جایی و حرکت طی میلیون ها سال، تغییرات زیادی در ناهمواری ها به وجود می آورد.
13-کوه زایی نتیجه چیست؟
پاسخ: کوه زایی از جمله نتایج برخورد دو ورقه به یکدیگر است.
14-حرکات کوه زایی سبب چه تغییری در پوسته زمین می شود؟
پاسخ: حرکات کوه زایی باعث چین خوردگی یا شکستگی (درزه و گسل) در پوسته زمین می شوند.
15-چین خوردگی ها چگونه بوجود می آیند؟ مثال بزنید
پاسخ: وقتی بخش زیرین یک ورقه به زیر ورقه ای دیگر می رود، فشاری بر پوسته وارد می شود که لایه های رسوبی
را دچار خمیدگی می کند و به سمت بالا می آورد. چین خوردگی های هیمالیا مثالی از این نوع ایجاد رشته کوه ها است
16-تشکیل کوه و کوه زایی به چند شکل ممکن است صورت گیرد؟
پاسخ: 1-چین خوردگی 2- گسل 3- کوه های آتشفشانی 4-کوه های گنبدی
17شکستگی و گسل چگونه بوجود می آید؟
پاسخ: اگر فشار بر لایه های رسوبی به گونه ای باشد که پوسته را دچار شکستگی کند، گسل به وجود می آید.
در این صورت، با اختلاف ارتفاع حاصل از شکست، مناطقی بالاتر از اطراف قرار می گیرد و مناطقی نیز فرو می نشیند و در نتیجه کوه یا دره ایجاد می شود.
18-کوه های آتشفشانی و کوه های گنبدی چگونه تشکیل می شوند؟
پاسخ: گاهی مواد مذاب (ماگما) از سمت گوشته به طرف پوسته حرکت می کنند و به آن فشار وارد می آورند.
اگر مواد مذاب از پوسته راهی برای خروج از پوسته پیدا کنند و فوران کنند، کوه های آتشفشانی را به وجود می آورند اما اگر فوران رخ ندهد و لایه پوسته بالا بیاید، کوه های گنبدی ایجاد می شوند.
19-کدام عوامل بیرونی سبب تغییر شکل ناهمواریها می شوند؟
پاسخ: ناهمواری ها بر اثر نیروهای درونی پدید می آیند اما در طول زمان، عواملی چون هوازدگی، فرسایش آبی، فرسایش بادی و فرسایش یخچالی تغییرات زیادی در چهره این ناهمواری ها پدید می آورد.
20- علاوه بر عوامل طبیعی چه عامل دیگری در تغییر شکل ناهمواری ها موثر است؟
پاسخ: علاوه بر فرسایش و عوامل طبیعی، فعّالیت های انسان نقش مهمی در تغییر شکل ناهمواری ها دارد. انسان همواره برای رفع نیازهای خود و بهره برداری از محیط طبیعی، چهره ناهمواری ها را تغییر داده است.
منبع: سوالات متن درس 3 مطالعات نهم
همچنین ببینید: گام به گام مطالعات نهم
