امروزه از مهم ترین دعاوی طرح شده در مراجع قضایی دعاوی مربوط به چک می باشد که موارد قابل توجه آن نیز عدم وصول چک،صدور چک بلامحل و از این قبیل موارد می باشد.بایستی گفت مباحث مربوط به اسناد تجاری مانند چک بسیار مفصل می باشد که طی مقالات متعدد به آن پرداخته ایم . اما در این مقاله قصد داریم تصویری کلی از تعریف چک و انواع آن به همراه روش های قانونی برای وصول آن را مورد بحث قرار دهیم. از آن جا که استفاده از چک قانون منحصر به فرد خودش را دارد بهتر است به عنوان شهروندی که در امور روزمره تجاری خود از چک استفاده می نمایید شناخت درستی از این سند تجاری داشته باشید چرا که عدم این شناخت ممکن است عواقب سهمگین و هولناکی برای افراد داشته باشد.چه بسیارند افرادی که قربانی دعاوی چک شده اند که ناشی از همین ناآگاهی از قوانین و ضوابط استفاده از چک بوده.توصیه می شود به هنگام استفاده از چک و دعاوی طرح شده برای چک با یک مشاور حقوقی و وکیل دادگستری متخصص در امور تجاری به خصوص وکیل چک مشورت نمایید.
ارکان چک به سه جزء اصلی اطلاق می‌شوند و هرکدام از این اجزاء نقش مهمی در فرآیند چک دارند. بیایید به صورت خلاصه این ارکان را دوباره مرور کنیم:
در کل، این اجزاء به صورت ترکیبی با یکدیگر همکاری کرده و فرآیند پرداخت وجه را تضمین می‌کنند. به عنوان مثال، صادرکننده چک مشخص می‌کند که چک چگونه پرداخت شود، دارنده چک حق دریافت مبلغ را دارد، و محال علیه چک یا بانک نقش اجرایی در این فرآیند دارد.
چک‌ها دارای انواع مختلفی هستند و معمولاً در معاملات با حجم بالا به کار می‌روند. اگر شما قصد استفاده استفاده از چک را دارید،آشنایی با تفاوت‌های انواع چک برای شما بسیار حیاتی است. اطلاعات کامل درباره انواع چک‌ها به شما کمک می‌کند تا در معاملات مالی خود، به ویژه در ارتباط با بانک و تبادل مالی، تصمیمات بهتری بگیرید.
انواع چک به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: چک‌های صادر شده توسط اشخاص و چک‌های صادر شده توسط بانک.
۱.چک عادی: یکی از انواع رایج چک‌های بانکی، چک عادی است. در این نوع چک، صاحب حساب از دارایی حساب بانکی خود، یک چک را در وجه شخص مورد نظر یا حامل صادر می‌کند. برای نقد کردن این چک، باید به یکی از شعب بانکی که چک توسط آن صادر شده، مراجعه کرد.
چک تایید شده یا گواهی شده: برخلاف چک‌های عادی، چک‌های تایید شده از اعتبار پرداختی بالاتری برخوردارند. این تفاوت به دلیل تأیید بانک در مورد وجود وجه چک در حساب شخص صادر کننده چک است. بانک، حساب صادرکننده چک را به میزان مبلغ مندرج در چک جدا و مسدود می‌کند و وجه تایید شده تنها به دارنده چک پرداخت میشود.
۱.چک تضمین شده یا بانکی: این نوع چک به درخواست مستقیم مشتری، توسط بانک صادر میشود. این چک به نام خود بانک صادرکننده یا یکی از شعبات آن صادر میشود. مهمترین ویژگی چک تضمین شده این است که پرداخت مبلغ مورد نظر توسط بانک تضمین میشود.
۲.چک رمزدار یا بین بانکی: چک بین بانکی نوعی از چکی است که به درخواست مشتری، توسط بانک، با هدف انتقالات مالی از حساب بانکی مشتری، برای یکی دیگر از بانک‌های سطح کشور صادر میشود. این چک‌ها همراه با رمز امنیتی صادر و به مشتریان ارائه می‌شوند.
۳.چک مسافرتی: یکی از دیگر انواع چک، چک مسافرتی است که معمولا به عنوان “تراول چک” شناخته میشود. این چک‌ها توسط بانک صادر می‌شوند و مبلغ چک بر روی آن درج میشود.
طبق قوانین جدید چک، چک‌های جدید با هدف اعتباربخشی به چک صادر شده‌اند. ویژگی‌های چک‌های جدید به شرح زیر است:
الف-ظاهر این چک‌ها بنفش رنگ است.
ب-در چک‌های جدید، شناسه یکتای 16 رقمی در سمت چپ و بالای هر برگه چک دیده میشود.
ج-بر روی هر برگ چک جدید، بارکد وجود دارد.
د-بر روی چک‌های جدید این عبارت درج شده است: “کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است”.
برای مطالبه وجه چک روش های متفاوتی پیش بینی شده است از جمله مراجعه به دادسرا و شکایت کیفری چک بلامحل یا مراجعه به دادگاه حقوقی و مطالبه وجه چک با دادخواست حقوقی و در نهایت مراجعه به اداره اجرای ثبت و درخواست صدور اجرائیه یا به اصطلاح اجرای چک.
در جواب به این سوال که بهترین روش مطالبه وجه چک کدام است، بستگی به نکات زیادی دارد.از این جهت توصیه میشود قبل از هر اقدامی برای انتخاب کوتاه ترین روش و بهترین راه وصول چک با یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری مشورت نمائید. نتایج مختلفی که از این سه راه حاصل می شود عبارت است از :
برای انجام اجرا گذاشتن چک از طریق روش ثبتی، دارنده چک ابتدا باید به بانک محلی مراجعه کند و گواهی عدم پرداخت وجه چک برگشتی را از آن دریافت نماید. در گام بعدی، او می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت اسناد محلی، فرم مربوط به صدور اجراییه برای چک برگشتی یا چک پرداخت نشده را تکمیل و به همراه کپی چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت چک، درخواست صدور اجراییه چک برگشتی را به این اداره ارائه دهد.
اجراییه چک برگشتی به صادرکننده چک یا بدهکار ابلاغ شده و مهلت ۱۰ روزه داده میشود تا وجه چک برگشتی را به دارنده آن پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت در این مدت، اموال صادرکننده چک توقیف خواهد شد. لازم به ذکر است که توقیف اموال بدهکار در این روش در مهلت زمانی کوتاه‌تری نسبت به سایر روش‌ها انجام میشود.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که هزینه صدور اجراییه برای چک برگشتی بر عهده دارنده چک می‌باشد و او باید پنج درصد از کل مبلغ چک برگشتی را به عنوان هزینه صدور اجراییه پرداخت نماید. علاوه بر این، دارنده چک باید اموالی را به اجرائیه ثبت کند که جزء مستثنیات دین صادرکننده چک نباشد. مستثنیات دین ممکن است محل سکونت، خودرو، و اسباب و اثاثیه ضروری زندگی او را شامل شود. همچنین، در این روش باید مراقب باشید که بدهکار در مدت ۱۰ روز، اموال خود را به اشخاص دیگر انتقال ندهد تا دسترسی به آن‌ها برای وصول وجه چک ایجاد نشود.
در این راستا وکلای گروه حقوقی دارتوت با بهره گیری از روش های قانونی به شما کمک می کنند تا در فرآیند دعاوی مربوط به چک و آثار حقوقی و کیفری پس از آن تنها نبوده و در کوتاه ترین زمان ممکن و حداقل خسارت وارده در دعوای پیروز شوید.برای دریافت مشاوره همین حالا با ما تماس بگیرید.
منبع: گروه حقوقی دارتوت
