آنتی اکسیدان به‌طورکلی و آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به‌طور خاص، مواردی هستند که در این مقاله از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهیم.
اجزای اصلی تشکیل‌دهنده‌ی آنتی اکسیدان عبارتند از: «اسیدفولیک»، «بتاکاروتن» و ویتامین E، اسیدفولیک یا همان ویتامین B9 که «فولات» نیز نامیده می‌شود یکی از موادی است که بدن انسان را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، نقص‌های مادرزادی، بیماری‌های مربوط به سیستم عصبی و بیماری‌های مربوط به خون محافظت می‌کند.
بتاکاروتن β-Carotene یک رنگ‌دانه‌ی نارنجی رنگ یا قرمز است که پیش‌نیاز و پیش‌سازِ به وجود آمدن ویتامین A محسوب می‌شود.
با توجه به توضیح فوق، مشخص است که وجود آنتی اکسیدان و به‌خصوص آنتی اکسیدان‌های طبیعی در بدن انسان برای سلامتی، بسیار حیاتی و مفید است.
ازجمله مواد دارای خاصیت غذایی که جزو آنتی اکسیدان‌های طبیعی نیز محسوب می‌شوند می‌توان به «زاگزانتین» (Zeaxanthin) و «لوتئین» (Lutein) که در برخی گیاهان و میوه‌ها ازجمله تخم‌مرغ، کلم و کاهو با برگ‌های سبز تیره وجود دارند، اشاره کرد.
آنتی‌اکسیدانِ ویتامین C که جزو آنتی اکسیدان‌های طبیعی است، قابل ذخیره‌سازی در بدن نیست و باید به‌طور روزانه مصرف شود و در مرکبات، فلفل سبز، کلم بروکلی، سبزی‌های برگی شکلِ سبزرنگ، کیوی، کلم، طالبی، توت‌فرنگی، اسفناج و سیب‌زمینی وجود دارد.
ویتامین E یک آنتی اکسیدان طبیعی محسوب می‌شود و در دانه‌های روغنی، جوانه گندم، آجیل، غلاتِ سبوس‌دار و سبزی‌های برگی شکلِ سبزرنگ یافت می‌شود. آنتی اکسیدان برای پوست نیز در این گروه قرار می‌گیرد.
سلنیم (selenium) نوعی ماده‌ی معدنی است که آنتی اکسیدان قوی محسوب می‌شود و در مواد غذایی و گیاهان از قبیل: ماهی، گوشت قرمز، غلات، حبوبات، تخم‌مرغ، مرغ و سیر یافت می‌شود.
با توجه به توضیحات فوق و در یک جمع‌بندی کلی، مهم‌ترین آنتی اکسیدان‌ها عبارتند از: ویتامین E، ویتامین C، بتاکاروتن و سلنیم.
شاید این سؤال پیش بیاید که چرا در منابع گوناگون پزشکی و مقاله‌های مربوط به حفظ سلامتی انسان، این‌همه بر مصرف آنتی اکسیدان‌های طبیعی تأکید می‌شود. این موضوع دو علت اصلی دارد؛ یکی اینکه بدن انسان به‌خودی‌خود قادر نیست آنتی اکسیدان تولید کند؛ لذا باید به‌طور روزانه از طریق مواد غذایی یا نوشیدنی‌های دارای آنتی اکسیدان به تأمین این نیاز بپردازیم.
دلیل دوم، مربوط به مفید بودن آنتی اکسیدان‌های طبیعی، در مقابل اثر مخرب مواد اکسید کننده در بدن انسان است که خطرناک‌ترین آن‌ها «رادیکال‌های آزاد» نام دارند.
اتم، مولکول یا «یونِ» دارای پوسته‌ی ناقص که ناشی از الکترون جفت نشده است را رادیکال آزاد (Free radical) می‌نامند که نقش بسیار مضر و خطرناکی در بدن انسان دارد و بافت‌های بدن را فرسوده کرده و منجر به ابتلای انسان به بیماری‌هایی مانند مشکل عضلانی، سرطان، دیابت، عوارض چشم، مشکل مغزی، نارسایی قلبی و پیری زودرس می‌شود و نقش آنتی اکسیدان‌های طبیعی مقابله با رادیکال‌های آزاد است.
در بیشتر موارد، نوشیدنی‌های حاوی آنتی‌اکسیدان از میوه‌ها و گیاهانی که حاوی این ماده‌ی شفابخش هستند به دست می‌آیند. نکته‌ای که باید همیشه در نظر داشته باشید تأثیر نوع فرآوری و مدت زمان عمر مفید ماده‌ی غذایی یا نوشیدنیِ حاوی آنتی اکسیدان، در میزان آنتی اکسیدان موجود در آن محصول است. به‌عنوان مثال، میوه‌ای که آب آن را خودتان در خانه گرفته‌اید نسبت به همان نوع آب میوه‌ای که از بازار خریداری می‌کنید؛ حاوی آنتی اکسیدان بیشتری خواهد بود، همچنین مدت زمان تاریخ استفاده از محصولِ حاوی آنتی اکسیدان‌های طبیعی نیز در میزان آنتی اکسیدان موجود در آن‌ها تأثیرگذار است و هرچه مدت بیشتری از تاریخ تولید آن‌ها بگذرد حاوی آنتی اکسیدان کمتری خواهند بود.
عامل سوم و مهمی که در مصرف آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی باید در نظر داشته باشید بهتر بودن مصرف انواع آنتی اکسیدان‌های طبیعی به‌جای مصرف فقط یک نوع آنتی اکسیدان است تا تأثیر بیشتری داشته باشد.
چهارمین نکته‌ی پراهمیت که باید از آن مطلع باشید این است که آنتی‌اکسیدان‌های غیرطبیعی و به‌عبارت‌دیگر آنتی‌اکسیدان مصنوعی فقط به بدن کمک می‌کند که مقدار بیشتری از مواد دارای آنتی اکسیدان را متابولیزه کند؛ لذا در مصرف آنتی اکسیدان‌های غیرطبیعی باید دقت کنید و نسبت به موارد فروش آنتی اکسیدان دقیق باشید.
سه نوع اصلی گیاهانی که دارای آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی هستند و به عبارت دیگر، آنتی‌اکسیدان‌های گیاهی محسوب می‌شوند عبارت‌اند از:
در این میان، قهوه بالاترین میزان آنتی اکسیدان را داراست و در بین انواع چای به ترتیب چای سفید، چای سبز و چای سیاه از نظر دارا بودن این ماده غنی‌تر هستند
برای پی بردن به میزان مدت زمان تأثیر بیشتر آنتی اکسیدانِ نوشیدنی‌های رایج مختلف، آزمایشی با رعایت استانداردهای برابر در مورد آنتی اکسیدان چای سیاه، آنتی اکسیدان چای سبز، آنتی اکسیدان چای سفید و آنتی‌اکسیدان قهوه و آنتی اکسیدان کاکائو انجام شد که میزان ماندگاری اثر آنتی اکسیدان آن‌ها به شرح زیر بود:
در این فهرست، بالاترین میزان تأثیر آنتی اکسیدان متعلق به قهوه است همچنین طبق آزمایش انجام‌شده، اضافه کردن شیر به قهوه در میزان تأثیر آنتی‌اکسیدان آن تغییری ایجاد نمی‌کند.
