با یکی دیگر از مقالات آموزشی شالیکوبی دشت گلستان همراهتان هستیم و قصد داریم در این پست درباره ی زمین خزانه برنج مطالبی را بیان کنیم:
محل خزانه باید حتی الامکان در محلی نزدیک، قابل کنترل و آفتاب گیر انتخاب شود. میزان سطح زمین خزانه مورد نیاز به سطح زمین اصلی که باید نشاء کاری شود، بستگی دارد. معمولا برای هر هکتار زمین اصلی حدود 300 الی 500 متر مربع خزانه در نظر گرفته می شود.
تهیه زمین خزانه در نقاط مختلف کشور به روش های مختلفی انجام می گیرد ولی روش مورد توصیه در مناطق نیمه گرمسیری چنین است که با اضافه نمودن کود دامی پوسیده به زمین خزانه و شخم نیمه عمیق در پاییز و سپس در اوایل بهار، زمین خزانه آماده شود. سپس خزانه را آبیاری نموده لگدکوب می شود تا زمین کاملا سفت شود. چنانچه امکان پذیر باشد، در حالت غرقابی به وسیله تیلر زمین را شخم زده تا زمین سفت شود. سفت شدن زمین خزانه دارای محاسنی از قبیل جلوگیری از هدر روی آب، کنترل علف های هرز و راحت کنده شدن نشاء ها در هنگام انتقال به زمین اصلی است. در مراحل بعدی می بایست بوسیله ماله های دستی و یا با دست سطح خزانه را کاملا صاف و اطراف آن را مرزبندی کرد و سطح خزانه را به کرت هایی با عرض 1/5 متر تقسیم نمود. طول کرت ها بستگی به وضعیت خزانه از لحاظ شیب زمین خزانه دارد. به طوریکه انتخاب طول کرتهای خزانه پنجوی باشد که آب در داخل کرت ها بطور یکسان از لحاظ عمق قرار گیرد. انتخاب عرض 1/5 متر به این دلیل است که کارگر بتواند به راحتی علف های هرز را در داخل کرت ها کنترل و همچنین بذر پاشی کرت ها بصورت یکنواخت انجام گیرد. میزان کود شیمیایی مورد نیاز خزانه با توجه به خصوصیات خاک های زارعی منطقه حدود یک الی دو کیلوگرم فسفات آمونیم و یک الی دو کیلو گرم اوره برای هر 100 متر مربع خزانه می باشد.
تمام کود فسفات آمونیم و نصف کود اوره را می بایست در هنگام آخرین مرحله تهیه زمین خزانه و نصف دیگر کود اوره را دو هفته قبل از کندن نشاء مصرف نمود.
کاشت و مواظبت از خزانه
بذور (شلتوک ) جوانه دار شده به میزان 100 تا 150 گرم در متر مربع در سطح خزانه پاشیده می شوند. باید توجه داشت که گل و لای کرت ها باید در شب قبل از بذرپاشی با بستن آب زمین خزانه کاملا تثبیت شود، تا از غوطه ور شدن بذور در موقع پاشیدن در گل و لای جلوگیری شود. سه روز بعد از کشت خزانه باید آب خزانه را به مدت یک الی دو روز قطع کرد و با استفاده از آبپاش سطح خزانه را مرطوب نگه داشت و سپس روزها آب به کرت های خزانه وارد و شب ها آب را از خزانه خارج کرد تا ارتفاع نشاء ها به 5 الی 6 سانتیمتر برسند.
بعد از این مرحله باید بطور مدام آب پای بوته های برنج در خزانه باشد. همچنین در طول رشد نشاء در خزانه، علف های هرز را باید از طریق وجين دستی کنترل نمود. یکی از علف های هرز خزانه که تشخیص آن با نشاء برنج مشکل است، علف هرز سوروف می باشد. بوته های این علف هرز کاملا شبیه بوته های برنج است. تنها راه تشخیص آن با برنج این است که نشاء های برنج دارای گوشوارک های کوچک می باشند ولی گیاه سوروف فاقد گوشوارک است ( گوشوارک زائده کوچکی است که در دو طرف انتهای برگ به غلاف در محل اتصال به ساقه خارج می گردد)
