لیوان چوبی ، ماگ یا همان کوکسا (به انگلیسی: Kuksa) از ظروف پر مصرف در میان مردم سامی در Lappland یا شمال اسکاندیناوی بوده که امروزه در کشورهای دیگر هم کاربردهای فراوانی پیدا کرده است. در سال های نخستین استفاده، ماگ چوبی بیشتر در کشورهای سردسیر نزدیک به قطب شمال کاربرد داشت. دلیل این موضوع، وجود جنگل های فراوان درخت توس در این نواحی و استحکام جوش این درخت در مقابل رطوبت و آب بوده است چرا که استفاده از بروسن یا جوش چوب درخت توس برای ساخت لیوان چوبی بسیار متداول بود.
لیوان چوبی کوکسا کاربردهای فراوانی در مصارف:
دارند
که خریدار می تواند با توجه به نیاز خود نوع مناسبی از لیوان چوبی مورد نظرش را انتخاب نماید.
در بین انواع لیوان های چوبی، کوهنوردان و طبیعت گردان معمولا ماگ های مقاوم تر و مستحکم تر با حجم مایع بیشتر را خریداری می کنند که در سفر های متعدد لذت استفاده از لیوان را همراه با اطمینان خاطر از سالم ماندن لیوان داشته باشند.
خریداران لیوان چوبی برای مصارف دکوری نیز معمولا لیوان های چوبی ظریف تر که پرداخت بیشتری روی آن ها شده است را می پسندند زیرا حس لمس آن تجربه ای بسیار جذاب و لذت بخش را به همراه می آورد.
یکی دیگر از کاربردهای مهم لیوان یا ماگ چوبی به عنوان هدیه ای مناسب و غیر تکراری برای روزهای مناسبتی مثل روز مادر، پدر، ولنتاین، تولدها، عید نوروز، شب یلدا و دیگر مناسبت ها است که در این صورت با توجه به نوع نیاز و سلیقه هر فرد امکان انتخاب بین انواع مختلف لیوان های چوبی وجود دارد.
انواع طرح و اندازه لیوان چوبی کوکسا :
خرید لیوان چوبی بر مبنای طرح ها و اندازه های متعدد آن صورت می پذیرد که بسته به سلیقه خریدار کاملا متنوع است. به طور کلی بر حسب نوع نیاز مصرف کننده، اندازه های مختلفی برای لیوان های چوبی در نظر گرفته شده است که می توان از جمله این موارد به:
نوع و تنوع دسته لیوان چوبی نیز در تصمیم گیری برای خرید لیوان بسیار تاثیرگذار است. طرح دسته از نوع تک سوراخ، دو سوراخ و پیوسته، بسته به نیاز و سلیقه مشتری انتخاب و ساخته می شود. کاسه لیوان چوبی هم در سه طرح صاف، لب گرد و تمام گرد ساخته می شود که هر کدام از آن ها با توجه به نوع طرح دسته با هم هماهنگ می شوند.
مردم لاپلند در شمال اسکاندیناوی بهترین چوب برای ساخت لیوان چوبی را چوب درخت توس و مخصوصا بروسن (جوش) آن می دانستند. علت این موضوع، مقاومت و استحکام بالای آن و در عین حال نقوش زیبا و بدون تکرار آن است. البته امروزه این چوب کمتر در دسترس بوده و یکی از چوب های نایاب و کمیاب برای ساخت لیوان چوبی محسوب می شود.
برای جایگزینی بروسن چوب درخت توس می توان از چوب هایی که ثبات ابعاد بالاتری دارند استفاده کرد که این چوب ها اکثرا در دسته بندی چوب های بخش روزنه ای قرار می گیرند. چوب هایی مانند اریکو، ساج و بلوط سفید از جمله چوب های مقاوم در برابر جذب رطوبت هستند که در گذشته از آن ها برای ساخت سازه هایی که در مجاورت آب بودند، مانند قایق و کشتی و ستون های اسکله ها، استفاده می گردید.
در حال حاضر برای ساخت لیوان چوبی با چوب ها نام برده شده نیاز به صرف هزینه های بالا است که همین موضوع استفاده از این نوع چوب ها را محدود کرده است. از سوی دیگر چوب های گردوی ایرانی و اروپایی، ساپلی و همچنین افرا جایگزین مناسب و مقرون به صرفه ای برای ساخت ماگ چوبی محسوب می شوند که با توجه به تنوع رنگ، بافت و نقش و نگار زیبایی که دارند، تمام سلیقه ها را پوشش داده و علاقمندان به خرید لیوان چوابی می توانند به راحتی لیوان چوبی مورد نظر خود را از بین این چوب ها انتخاب کنند.
اخیرا به علت کمبود چوب های مناسب، استفاده از چوب راش برای ساخت لیوان چوبی باب شده است. اما به هنگام خرید لیوان چوبی همواره به این نکته توجه داشته باشید که چوب راش به هیچ عنوان چوب مناسبی برای ساخت لیوان چوبی یا همان کوکسا نیست!
علت این امر ثبات ابعاد پایین چوب راش است که در اثر تماس با رطوبت شکل خود را از دست داده و لیوان شروع به ترک خوردن می کند.
پس در هنگام خرید کوکسا باید به نوع چوب مورد استفاده در ساخت کوکسا دقت زیادی نمود. در تمام موارد بالا باید در نظر داشت ضخامت الوارهای موجود در بازار محدود بوده و ارتفاع معینی را برای لیوان های چوبی می توان در نظر گرفت. از آنجا که نوع چوب مورد استفاده در ساخت کوکسا یا لیوان چوبی باید چوبی یکپارچه و بدون گره، ترک و تابیدگی باشد، انتخاب درست نوع چوب نقش مهمی در کیفیت و ماندگاری بالای لیوان چوبی دارد. لیوان های چوبی فروشگاه لیوان چوبی کوکسا دست ساز به گونه ای طراحی و تراش خورده اند که به صورت کاملا یک تکه از بهترین چوب ها ساخته می شوند.
انواع رنگ های مورد استفاده برای ساخت لیوان چوبی:
صرف نظر از زیبایی لیوان های چوبی، باید به این موضوع توجه داشت که از این نوع لیوان ها برای مصارف خوراکی و به ویژه مایعات گرم استفاده می شود که با سلامت انسان در ارتباط است. پس نوع پوشش و رنگ کاری لیوان های چوبی از اهمیت خاصی برخوردار است. بعد از مرحله پرداخت کار، برای رنگ کاری و حفاظت از لیوان های چوبی باید از روغن ها و پوشش های سالم موجود در بازار استفاده کرد. البته در بازار پوشش های خطرناک برای سلامتی هم وجود دارند که به هیچ عنوان نباید از آن ها برای رنگ کردن ظروف چوبی به ویژه ظروفی که در آن مواد داغ سرو می شود (مانند لیوان یا فنجان چوبی) استفاده کرد.
رنگ های روغنی گیاهی بهترین گزینه برای پوشش نهایی لیوان های چوبی به شمار می آیند که کمترین تاثیر را روی سلامتی انسان داشته و در عین حال محافظت لازم را تامین می کنند. روغن های گیاهی موجود در بازار بر دو نوع هستند: روغن های گیاهی خشک و روغن های گیاهی تر که باید موقع انتخاب روغن مناسب برای کوکسا به این نکته توجه کنید.
روغن های تر مانند روغن زیتون و روغن نارگیل به هیچ عنوان برای رنگ آمیزی لیوان های چوبی مناسب نیستند و باید در هنگام خرید لیوان چوبی این مورد را مد نظر داشته باشید و در این باره از سازنده کوکسا سوال کنید تا از این بابت مطمئن شوید. در بین روغن های خشک بهترین گزینه برای پوشش نهایی لیوان های چوبی روغن دانه کتان یا همان روغن بزرک (به انگلیسی: Linseed oil) است که تمامی برندهای معتبر جهانی هم بر پایه همین روغن رنگ های خود را تولید می کنند. رنگ های برندهای معتبر رنگ گیاهی چوب به دو سبک عمل می کنند که می توانید بر مبنای نیاز و شناخت خود یکی را انتخاب کنید. دسته اول این روغن های گیاهی چوب، روغن های نفوذ کننده به داخل چوب هستند که مقاومت لازم را با حداکثر نفوذ به چوب تامین می کنند. دسته دیگر روغن ها، روغن هایی گیاهی چوب هستند که در سطح با چوب واکنش مولکولی می دهند و بدین ترتیب مقاومت لازم را ایجاد می کنند.
همان طور که اشاره شد، برخی از رنگ ها به هیچ عنوان برای رنگ کاری کوکسا مناسب نیستند. در این قسمت به این نوع از رنگ ها که تحت هیچ شرایطی نباید بر روی لیوان یا ظروف چوبی استفاده شوند اشاره می کنیم تا در هنگام خرید لیوان چوبی به آن توجه نموده و حتما قبل از خرید از فروشنده در این باره سوال کنید. رنگ های فوری، روغنی اکرلیک، سیلر و کیلر، پلی اورتان ها، پلی استر ها و رزین های اپوکسی شدیدا برای سلامتی مضر هستند و نباید تحت هیچ شرایطی روی ظروف و لیوان های چوبی کار شوند!
بعد از ساخت هر لیوان چوبی باید تست آب داغ بر روی آن انجام شود تا از سالم بودن لیوان اطمینان حاصل شود. ما در dast-saaz.ir این کار را بعد از یک هفته از اجرای پوشش نهایی بر روی لیوان ها انجام می دهیم تا از عدم وجود ترک، شکاف یا بادکردگی در لیوان های ساخته شده مطمئن شویم. بعد از اطمینان از کارکرد صحیح هر لیوان، ارسال برای خریدار انجام می شود.
همان طور که می دانید چوب یک ماده زنده و برآمده از دل طبیعت است، در نتیجه چوب و به طور کلی لوازم چوبی از ارزش و ظرافت خاصی برخوردار بوده و نیاز به رسیدگی ویژه دارند. پس بهتر است بعد از خرید لیوان چوبی به نکات زیر توجه داشته باشید:
هرگز از ابرها و پاک کننده های زبر برای شستشوی لیوان چوبی استفاده نکنید.
هرگز لیوان خود را داخل ماشین ظرف شویی قرار ندهید.
لیوان چوبی خود را با مواد شوینده و پاک کننده قوی نشویید.
لیوان چوبی را داخل ماکروویو قرار ندهید.
حتی الامکان مایعات بیش از ۳۰ دقیقه درون کوکسا نگهداری نشود.
پس از هربار استفاده، مایع داخل لیوان چوبی را با دستمال مناسب خشک نمایید.
رعایت اصول فوق به ماندگاری و دوام هر چه بیشتر و بهتر لیوان های چوبی کمک شایانی می کند.
قیمت خرید لیوان چوبی بازه گسترده ای دارد که این موضوع به نوع طرح، نوع چوب و نوع رنگ مورد استفاده دارد. هم چنین دو فاکتور اندازه لیوان چوبی و به خصوص زمان صرف شده در ساخت لیوان چوبی از جمله موارد کلیدی در تعیین قیمت نهایی محصول دارند.
قیمت لیوان چوبی معمولا اولین چیزی است که در هنگام خرید به آن توجه می شود که البته باید به درستی مورد بررسی قرار گیرد. لیوان های چوبی با قیمت پایین تر عمدتا کارهایی با ظرافت کمتر و در مواردی اصطلاحا عامه پسندتر هستند که معمولا زمان کمتری برای ساخت و پرداخت آن صرف شده است. این نوع لیوان ها به صورت سری ساخته شده و عرضه می گردند.
اما لیوان های چوبی ظریف تر با چوب های مرغوب تر و پرداخت هایی عالی، کمی گران تر بوده و البته طرفداران ویژه خود را دارند که مورد توجه خاص پسندان است. این نوع از کوکساهای ظریف بنا به سلیقه مشتری به صورت سفارشی و تکی ساخته می شوند. در این مرحله باید بر مبنای نیاز و کاربرد، بهترین لیوان چوبی را مطابق سلیقه تان سفارش دهید.
در دست ساز لیوان های چوبی اکثرا دست ساز بوده که اصطلاحا به آن “Hand Made” گفته می شود. این لیوان ها با دقت و ظرافت تمام طراحی و ساخته شده اند و هر لیوان حال و هوا و جزییات مربوط به خود را داشته که بر مبنای طرح و سلیقه مشتری ساخته می شود.
