یکی از روغن های خوراکی طبیعی و سالم در حال حاضر روغن کنجد است که هم برای مصارف خوراکی همچون پخت و پز غذا و هم برای مسائل درمانی کاربرد دارد. روغن کنجد بر اساس نوع استخراج آن به چند نوع تقسیم می شود. هر یک از انواع روغن کنجد خواص و ویژگی هایی دارد که در ادامه این مطلب به صورت کامل به آن پرداخته خواهد شد. پس اگر می خواهید با انواع روغن کنجد و نحوه استخراج آن آشنا شوید و از فواید و مضرات آن اطلاع پیدا کنید حتما این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.
امروزه طیف روغن های مایع بسیار گسترده شده است و پای روغن های گیاهی مختلف به دنیای آشپزی باز شده که یکی از آنها روغن کنجد است. روغن کنجد در میان روغن های مایع خوراکی یکی از سالم ترین و طبیعی ترین روغن هاست که هم برای مصارف خوراکی و هم برای مصارف درمانی از آن استفاده می شود. جالب است بدانید که بر خلاف روغن های رایج امروزی که سابقه چندانی ندارد، روغن کنجد جزء قدیمی ترین روغن های مایع موجود است که از صدها و بلکه هزاران سال پیش کشف شده و مورد استفاده انسان بوده است.
در زمان گذشته که روغن های امروزی همچون روغن آفتابگردان، روغن کانولا و روغن های مخصوص سرخ کردنی وجود نداشت، انسان از روغن های طبیعی همچون روغن کنجد برای خوراک خود استفاده می کرد. با کشف شدن روغن های جدید و گسترش بازار مصرف آنها رفته رفته مصرف روغن کنجد کم شد و مردم به جای روغن های طبیعی به استفاده از روغن های جدید دستکاری شده روی آوردند. اما خوشبختانه با اقبال اخیر مردم به طب سنتی و روش های درمانی گیاهی استفاده از روغن های طبیعی و سالم هم افزایش یافته است. بهتر است دیگر سراغ اصل مطلب برویم.
همانطور که متوجه شدید روغن کنجد هم همچون روغن زیتون دارای چند نوع مختلف است. به طور کلی دو نوع روغن کنجد وجود دارد که این تقسیم بندی بر اساس نوع استخراج آنها انجام شده است. یعنی با توجه به فرآیند روغن گیری کنجد نوع روغن استحصال شده مشخص می شود. این دو نوع عبارتند از روغن کنجد بکر و روغن کنجد تصفیه شده. یکی از این دو روغن با استفاده از پرس سرد استخراج می شود و دیگری به کمک پرس گرم بدست می آید. این تفاوت در فرآیند استخراج روغن ها باعث می شود هر یک از آنها خواص و ویژگی های خاصی داشته باشد و البته مشتران خاص خود را پیدا کنند.
روغن کنجد بکر یا روغن کنجد بودار همانطور که از نامش مشخص است بکر و دست نخورده است. به این معنی که خواص و ویژگی های کنجد بکر باقی مانده و به روغن استخراج شده منتقل می شود. روغن کنجد بکر به روش پرس سرد استخراج می شود. به طور کلی اکثر روش های روغن گیری دانه ها به کمک پرس و فشار انجام می شود. در روغن کنجد هم از همین روش روغن کشی استفاده شده است. با این تفاوت که طی فرآیند فشار و پرس حرارت به دانه های کنجد داده نمی شود و دمای آنها پایین باقی می ماند. دمای پرس سرد در روغن کشی کنجد حدودا ۴۰ درجه سانتی گراد است.
ضمن این که برای حفظ سلامت روغن استحصال شده هیچگونه ماده افزودنی شیمیایی به کنجد و روغن آن اضافه نمی شود تا در ساختار و ویژگی های روغن تغییر و دستکاری ایجاد نشود و روغن بدست آمده کاملا طبیعی و خالص باشد عطر و طعم اصلی را داشته باشد. این می شود یک روغن سالم و طبیعی اصل که به آن روغن کنجد بکر گفته می شود.
روغن کنجد بکر بهترین روغن کنجد با بیشترین خواص دانه های کنجد است که برای مصرف گزینه بهتری می باشد. از روغن کنجد بودار می توان برای پخت و پز، سالاد و سرخ کردن های با حرارت پایین (تفت دادن) مناسب است. اگر دنبال روغنی مناسب برای سرخ کردن عمیق هستید باید گفت که روغن کنجد چندان مناسب این کار نیست. اگر با عطر و بوی کنجد که در روغن بکر وجود دارد مشکلی ندارید توصیه می شود از این روغن استفاده کنید.
بر خلاف روغن کنجد بکر که با دمای پایین و بدون افزودنی بدست می آید، روغن کنجد تصفیه شده با روش پرس گرم انجام می شود. یعنی دانه های کنجد در دمای حدود ۱۰۰ درجه تحت پرس قرار می گیرند و طی این فرآیند روغن دانه ها استخراج می شود. پس از فرآیند استخراج، روغن حاصل تصفیه می شود. در صنعت روغن گیری برای از بین بردن بوی روغن، شفاف کردن رنگ آن و ایجاد برخی تغییرات دیگر در ساختار روغن از روش های شیمیایی استفاده می شود که به آن تصفیه روغن گفته می شود. در فرایند تصفیه روغن کنجد علاوه بر این که بو و مزه روغن گرفته می شود، برخی خواص روغن کنجد هم از بین می رود.
به دلیل این که در تولید این نوع روغن ناخالصی های آن گرفته می شود طبیعتا روغن تصفیه شده پایداری بیشتری در برابر حرارت دارد و برای سرخ کردن مناسب تر است. پس روغن کنجد تصفیه شده نسبت به روغن کنجد بکر برای سرخ کردن بهتر است. همچنین عمر این روغن هم نسبت به نمونه دیگر آن بیشتر است.
روغن کنجد تصفیه شده که بعضا آن را روغن کنجد بی بو می گویند، روغنی تصفیه شده است که بو و مزه کنجد را ندارد. طبیعتا برخی از خواص و ویژگی های مفید کنجد هم از آن خارج شده است. اما هرچه که باشد بهتر از روغن های تراریخته و دستکاری شده همچون روغن کانولا است. اگر تحمل بوی کنجد را ندارید ولی دوست دارید از روغن کنجد استفاده کنید روغن کنجد تصفیه شده گزینه مناسب برای شماست.
با توضیحات بالا مشخص شد که هر یک از روغن های کنجد چه ویژگی هایی داشته و با هم چه تفاوت هایی دارند. اما با این حال ما به طور مجزا در این بخش می خواهیم تفاوت های این دو روغن را ذکر کنیم تا مطلب برای شما بهتر قابل درک باشد.
- بو و مزه
روغن کنجد بکر یا همان روغن کنجد اصل دارای بو و مزه طبیعی کنجد است در حالی که روغن کنجد تصفیه شده فاقد بو و مزه کنجد است و به نوعی بدون بو و مزه است. اصلا در نامگذاری این دو روغن هم بودار و بی بو بودن آنها ذکر شده است.
- خواص و فواید
همانطور که تصفیه روغن بو و مزه روغن کنجد تصفیه شده را می گیرد خواص و فواید آن را هم از بین می برد. یعنی شما یک روغن بدون خاصیت تحویل می گیرید. اما روغن کنجد بودار اکثر خواص و فواید کنجد را دارد و شما می توانید از این خواص بهره مند شوید.
- ماندگاری
روغن کنجد تصفیه شده به جهت فرایند تصفیه ای که روی آن انجام شده است ماندگاری بالاتری نسبت به نوع دیگر دارد. اما روغن کنجد بکر چون روغن خام است احتمال فساد آن بیشتر و البته زودتر است.
- حرارت پذیری
نقطه دود و میزان حرارت پذیری یک روغن با خلوص آن روغن رابطه مستقیم دارد. یعنی هرچه روغن ناخالصی بیشتری داشته باشد حرارت پذیری کمتری داشته و زودتر می سوزد. روغن کنجد بکر چون هیچ فرایند تصفیه روی آن انجام نمی شود پس ناخالصی بیشتری دارد بنابراین حرارت پذیری آن نسبت به روغن کنجد تصفیه شده کمتر است.
احتمالا با مطالعه مطلب فوق این سوال برای شما ایجاد می شود که با توجه به این که هر یکی از روغن های کنجد ویژگی های خاصی دارند بالاخره کدام یک برای مصرف مناسب تر است. پاسخ این سوال به خودتان بستگی دارد. به دنبال سلامتی هستید و اولویتتان غذا سالم است پس روغن کنجد بکر برای شما مناسب است. چرا که به صورت کاملا طبیعی و بدون فرایندهای شیمیایی بدست می آید و بیشترین خواص کنجد در آن وجود دارد.
اما در صورتی که مزه غذا برای شما اهمیت دارد شاید روغن کنجد بی بو برای شما مناسب باشد. چون هم بو و مزه کنجد را ندارد و هم برای سرخ کردن مناسب تر است و البته که ماندگاری بیشتری نسبت به روغن بکر دارد. بنابراین انتخاب روغن بستگی به خودتان دارد و بر اساس نیاز و البته ذائقه خود باید روغن را انتخاب کنید.
اما با تمام این اوصاف پیشنهاد ما به شما استفاده از روغن کنجد بکر است. چراکه سالم تر است. بو و مزه آن هم آنقدر بد نیست. پس از مدتی استفاده از این روغن مزه و عطر کنجد هم برایتان نه تنها عادی می شود بلکه از مزه آن لذت خواهید برد. به علاوه این که از خواص فوق العاده کنجد هم بهره مند خواهید شد.
روغن ارده یا روغن ارده کنجد دیگر روغن کنجد نیست چراکه روش استخراج آن به کلی متفاوت است. برای استخراج روغن کنجد دانه های خام کنجد در پرس قرار می گیرند و روغن آنها خارج می شود. اما در روغن ارده اینطور نیست. برای استخراج روغن ارده کنجد ابتدا دانه های کنجد تفت داده می شوند و سپس آسیاب شده و به ارده کنجد (که ماده ای خمیری به رنگ کرم) تبدیل می شوند.
پس از این مرحله است که خمیر حاصل که همان ارده است در دستگاه پرس روغن گیری می شود و از آن روغن ارده استخراج می شود. این روغن کاملا طبیعی و سالم است و هیچ ماده افزودنی شیمیایی نیز به آن اضافه نشده است.
همانطور که مشاهده کردید در این روش یک ماده جدید به نام ارده بدست می آید و سپس از آن روغن استخراج می شود. به همین خاطر گفته می شود که روغن ارده با روغن کنجد تفاوت دارد و خواص آنها هم با یکدیگر کاملا یکسان نیست. برخی بر این باور هستند که در میان روغن های حاصل از کنجد بهترین گزینه روغن ارده است. یعنی از میان روغن کنجد بکر و روغن کنجد بی بو و روغن ارده کنجد توصیه می شود روغن ارده کنجد مورد استفاده قرار گیرد.
تا اینجا با انواع روغن های کنجد و بسیاری از ویژگی های آنها آشنا شدید. حال بهتر است کمی هم در مورد خواص روغن کنجد بدانید. البته در این مورد منظور از روغن کنجد همان روغن کنجد بکر (روغن کنجد بودار) است. چون این نوع از روغن کنجد است که خواص آن گرفته نشده و همه خواص کنجد را در خود دارد. در ادامه برخی از مهمترین خواص روغن کنجد بودار شده است.
این تنها بخشی از خواص و فواید روغن کنجد است. مواد مغذی موجود در روغن کنجد همچون انواع ویتامین ها، انواع چربی ها، کلسیم، امگا ۳ و ... باعث می شود مصرف این روغن به بهبود و درمان بسیاری از مشکلات و بیماری ها کمک کرده و یا از ایجاد آنها پیشگیری نماید.
مشاهده کردید که چند نوع روغن کنجد وجود دارد و هر یک از انواع روغن های کنجد چه خواص و ویژگی هایی دارند. همچنین با نحوه استخراج این روغن ها هم آشنا شدید و متوجه شدید که کدام یک از روغن های بکر و تصفیه شده برای مصرف شما مناسب است. بنابراین از این پس دیگر هنگام مراجعه به فروشگاه برای خرید روغن کنجد دیگر می دانید که کدام یک از روغن های کنجد را خریداری کنید.
در پایان به شما توصیه می کنیم که برای حفظ سلامت جسمی خود و خانواده تان از روغن های سالم و طبیعی استفاده کنید. شرکت داتام تولیدکننده انواع روغن های گیاهی سالم و طبیعی است که محصولات خود را با بالاترین کیفیت و با مناسب ترین قیمت به صورت اینترنتی به فروش می رساند. ما در داتام انواع روغن های کنجد را با بهترین روش ها تولید کرده ایم تا شما بتوانید با خیال راحت و بدون دغدغه در مورد سلامت روغن ها از آن استفاده کنید.
منبع: روغن داتام
