برای سمپاشی ساس ابتدا باید آنها را خوب شناخت: ساس ها به خانواده Cimicidae که به 6 زیر خانواده با 23 جنس و 91 گونه تقسیم میشوند، تعلق دارند. Cimicidae شامل 12 جنس که انگل خفاش ها و 9 گونه از آنها انگل پرنده ها هستند. علاوه بر این بعضی از گونه ها در جنس Cimex روی خفاش ها و دیگر پرنده ها یافت شده اند. محل زندگی انسان، آشیانه پرندگان مناسبترین مکان برای زندگی این ساس ها است.
جنسCimex sp که بر روی بال یک خفاش دیده میشود.
سه گونه از ساس ها هستند که به صورت انگل های خارجی انسان ها شناخته شده اند. گونه Leptocimex boueti یکی از اعضای زیر خانواده Cacodminae است که بر روی خفاش ها و مردم غرب آفریقا پیدا شده است.
دو گونه Cimex lectularius (ساس تختخواب) و Cimex hemipterus (ساس گرمسیری)که به زیر خانواده Cimicinae تعلق دارند، از خون انسان تغذیه میکنند و از نظر بهداشتی برای انسان حائز اهمیت هستند . این دو گونه از روی پیش قفسه سینه یعنی اولین قسمت سینه از هم تشخیص داده میشوند.
این تفاوت را میتوان در قسمت پیش قفسه سینه این دو گونه ساس مشاهده کرد. قسمت پیش قفسه سینه ساس تختخواب معمولی پهن تر و حاشیه انتهایی آن صاف تر از نوع گرمسیری است.
از تخم تا ساس بالغ چه اتفاق هایی رخ میدهد؟! ساس های ماده دارای دستگاه تناسلی معمولی هستند، حشرات نر، از روزنه جفت گیری برای بارورسازی آنها استفاده نمیکنند. در عوض، با ایجاد یک زخم در دیواره شکم حشرات ماده، اسپرم خود را به داخل حفره عمومی بدن حشره ماده تزریق میکنند اسپرم تزریق شده، بعدا به دستگاه تناسلی حشره ماده منتقل میشود. ماده ها 3 تا 6 روز بعد شروع به تخمگذاری در پناهگاه های مختلف میکنند.
تخم ریزی تقریبا 6 روز ادامه مییابد که در طی این دوره 10 تخم گذاشته میشود. بسته به دمای محیط و رطوبت محیط ماده هر 3-4 روز یکبار تخم میگذارد. به طور معمول سه تا هشت تخم در هفته گذاشته میشود که در بعضی به 12 تخم در هفته هم میرسد. در کل یک ماده حداکثر 450 تخم در طول عمر خود قادر است در سطوح ناهموار مکانی که حضور دارند بگذارد. تخم ها به صورت بیضی شکل به طول یک میلی متر و به رنگ مروارید سفید به صورت مجزا گذاشته شده و با یک پوشش سیمانی که ترشح میکنند روی سطوح گذاشته میشوند. تفریخ شدن تخم ها در طی 4 تا 12 روز انجام میشود که این زمان به دمای محیط بستگی دارد. ساس ها دارای 5 سن پورگی بوده و بسته به در دسترس بودن خون میزبان و دمای محیط دوره به بالغ تبدیل شدنشان 5/2 تا 10 روز طول میکشد. برای هر یک از مراحل پوست اندازی پوره ها باید حداقل یک بار پوره ها از خون تغذیه کنند.
در ایران هر دو گونه ساس های تخت خواب یعنی C. lectularius و C. hemipterus گزارش شده است. با توجه به این که آلودگی از 6% به 7/90 درصد رسیده است و علیرغم تاثیر پزشکی این آفت شهری، شیوع و هجوم گونه ساس رختخواب به ندرت در ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. در این خصوص فقط تحقیقات پراکنده ای در استان های کهکیلویه و بویراحمد، مازندران، خراسان رضوی و اصفهان انجام شده است. طی بررسی هایی که در 540 خانه مسکونی در شهر اهواز انجام شده تخمین زده شد که 9/61 درصد از خانه ها به این حشره آلوده هستند.
طبق تحقیقات انجام شده آلودگی ها از طریق کیف آلوده کودکان در مدرسه، هتل های آلوده و کیسه و چمدان های آلوده به ساس انجام گرفته است. وقتی ساس ها به طرق مختلف به خانه شما وارد میشوند، آنها میتوانند در شکاف ها و ترک های گچی موجود در دیوار ، پنجره، درب منازل و کاغذ دیواری های شل پذیرایی و یا اتاق خواب، پریزهای برق پناه گیرند و در یک زمان مناسب برای تغذیه به شما حمله کنند.
با توجه به بررسی های انجام شده اتاقخواب ها در درجه اول و بعد از آن پذیرایی یا اتاق نشیمن جز آلوده ترین مناطقی هستند که توسط پوره و حشرات بالغ ساس ها مورد حمله قرار گرفته اند. وقتی ساس ها از خون شما تغذیه میکنند میتوانند علائم پوستی از حساسیت پوستی خفیف، بدون علامت تا شدید را ایجاد کنند. افسردگی، اضطراب و اختلال در خواب را میتوان از به عنوان اثرات ذهنی که این حشرات برای شما ایجاد میکنند در نظر گرفت. واکنش به نیش ساس تختخواب در انسان ها و حیوانات متفاوت است. ساس های تختخواب به طور طبیعی ناقل هیچیک از بیماری های انسانی نبوده ولی افراد حساس در اثر گزش ساس ممکن است دچار عوارض پوستی و واکنش های آلرژیک بر اثر تزریق ماده ی ضد انعقاد خونی که در هنگام تغذیه به بدن تزریق میکنند ایجاد شود.
