پلاستیک در دنیای امروز بخش اصلی و عمده ی زندگی روزمره ی ما را در بر می گیرد. مواد اولیه پلاستیک از مواد طبیعی مانند نفت، ذغال سنگ، سلولز و … به وجود می آید. شما به هر جا که نگاه کنید پلاستیک ها را با اشکال گوناگون می بینید. در منزل، خیابان، دانشگاه، محل کار، بانک، پارک، حتی همین کامپیوتر که به وسیله ی آن این مقاله را برای شما کاربران و مشتریان گرامی تهیه و ارسال کرده ایم، همه رد پایی از پلاستیک دارند. شاید اکنون به این فکر کنید که مواد اولیه پلاستیک چه هستند؟ کاربردهای پلاستیک و انواع آن چیست؟ ما در این مقاله قصد داریم به این سوالاتی که ذهن شما را درگیر کرده پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.
دوام پلاست تولید کننده انواع گرانول که بخش زیادی از آن ها به وسیله بازیافت زباله های پلاستیکی انجام می شود که ما در مقالات گذشته در خصوص تولید گرانول از مواد پلاستیکی بازیافتی توضیح دادیم. بخش عمده ای از پلاستیک ها قابل بازیافت هستند و می توان از آن ها برای تولید مواد اولیه پلاستیک ها استفاده کرد. اما برای تولید پلاستیک نو از مواد طبیعی که در اطراف ما یافت می شود استفاده می گردد. در واقع پلاستیک ها از انواع هیدروکربن ها ساخته می شوند مانند: نفت، انواع گازهای طبیعی، گازوئیل، زغال سنگ، سلولز، نمک و … . مواد ساخته شده از هیدروکربن ها فرآوری می شوند و زنجیره های بلندی از مولکول ها را به وجود می آورند که این ساختار مولکولی دارای عناصری مانند هیدروژن، کربن، اکسیژن، فلورین، کلر و … می باشند و در نهایت این زنجیره ها نیز مواد پلاستیکی را تولید می کنند.
مواد اولیه پلاستیک همانطور که گفته شد ساختار مولکولی از هیدروکربن ها دارند که به وسیله ی فرآوری شدن هیدروکربن ها تولید می شوند که به آن مونومر گفته می شود. مونومرها مولکول های آلی پایه کربنی هستند که علاوه بر کربن و هیدروژن به عنوان اجزای اصلی، عناصر دیگری مانند اکسیژن، گوگرد، فلوئور و کلر نیز می توانند در ساختار آنها وجود داشته باشند. نوع عناصر، مقدار و جایگاه آنها در مونومر اساس تولید پلاستیک های مختلف است. تمامی اتم ها در این گونه مواد شیمیایی با پیوندهای قوی کوالانسی یگانه، دوگانه و سه گانه کنار یک دیگر قرار گرفته اند. حاصل اتصال مونومرها، زنجیرهای پلیمری می باشد. به همین دلیل است که نام برخی از مواد پلاستیکی با پلی شروع شده اند، مانند پلی ونیل کلراید، پلی کربنات و… .
پلاستیک ها جایگزین بسیار خوبی برای موادی همچون عاج فیل و یا لاک پشت ها که در گذشته به منظور تولید محصولات مختلف استفاده می شدند، می باشد. زمانی که هنوز پلاستیک و مواد پلاستیکی به وجود نیامده بود از مواد طبیعی مانند همان عاج فیل و یا لاک لاک پشت برای ساخت بسیاری از لوازم زندگی استفاده می کردند که این مواد طبیعی منبعی پایان پذیر بودند و هستند. اما با تولید پلاستیک هم به موجودات زنده کمک کردیم و هم بسیاری از نیازهای دیگر خود را برطرف کردیم چرا که پلاستیک ماده ای است که در اطراف ما به وفور پیدا می شود و از ملزومات زندگی امروزی ماست و در اقتصاد جزو صنایع اصلی و پر رونق به شمار می رود. دلیل پرطرفدار بودن این ماده ی تجدید ناپذیر، دوام بسیار بالا، وزن پایین و انعطاف پذیری و استحکام فیزیکی آن است. البته این موارد با توجه به نوع پلاستیک تولیدی متفاوت خواهد بود. اما اگر پلاستیک ها را در طبیعت رها کنیم آسیب جدی به محیط زیست اطراف خود وارد خواهیم کرد چرا که این ماده ی پر مصرف تجزیه ناپذیر است و میلیون ها سال در زمین باقی می ماند. ولی ما می توانیم با جمع آوری و بازیافت زباله های پلاستیکی هم به محیط زیست خود کمک کنیم و هم به صنعت پلاستیک سازی و موجب رونق اقتصادی جامعه ی خود شویم. بسیاری از این محصولات پلاستیکی همانطور که گفته شد قابل بازیافت هستند و می توانند مجدداً به چرخه ی تولید پلاستیک برگردند.
پلاستیک ها را اگر بخواهیم براساس نوع مواد اولیه سازنده آن ها دسته بندی کنیم به سه دسته زیر تقسیم می شوند:
1- پلاستیک های طبیعی مانند رزین و کائوچو
2- پلاستیک های نیمه طبیعی مانند کازوئین که ماده اصلی آن شیر است
3- پلاستیک های مصنوعی مانند تمام قطعات پلاستیک امروز در صنعت خودرو و لوازم خانگی از جمله پلاستیک های مصنوعی هستند که به نام پلاستیک صنعتی نیز شناخته می شوند و از انرژی هایی مانند نفت و گاز ساخته می شوند.
پلیمر ماده ای است که توسط زنجیره های مونومری تشکیل می گردد. اگر بخواهیم به طور دقیق تر پلیمر را توضیح دهیم به این صورت است که همانطور که در بخش قبل گفتیم مولکولهای تشکیل دهنده ی مواد پلاستیکی را مونومر می نامند. این مونومرها با پیوندهایی به یکدیگر متصل می شوند و این پیوندها به صورت متفاوتی تکرار می شوند و در نهایت زنجیره هایی را تشکیل می دهند که ماده ای به نام پلیمر را به وجود می آورند. اگر بخواهیم پلیمر را در واژه معنا کنیم پلی به معنای چندین بوده و مر هم از واژه ی مونومر گرفته شده. پلیمر نوعی ماده‌ی درشت مولکول است که از مولکولهای بسیار بزرگ و زیر واحدهای تکرارشونده ساخته شده است. نوع طبیعی و مصنوعی این ماده به دلیل ویژگی‌های متنوع خود به وفور در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پلیمرها مانند پلاستیک بخش عمده ای از زندگی روزمره ما را تشکیل می دهند و در همه جا پیدا می شوند، از پلاستیک‌های مصنوعی همچون پلی استراین گرفته تا پلیمرهای زیستی طبیعی همچون DNA و پروتئین ها همگی پلیمرهایی هستند که نقشی اساسی را در زندگی ما ایفا می کنند. به دلیل استفاده ی پلیمر در تولید پلاستیک تعداد زیادی از مواد پلاستیکی با واژه ی پلی آغاز می شوند. مانند: پلی استر، پلی کربنات و … . اگر بخواهیم علل استفاده ی پلیمر در صنعت پلاستیک سازی را نام ببریم می توان به شکل پذیری، خاصیت ارتجاعی، میزان سختی، مقاومت و قیمت مناسب آن اشاره کرد.
پلاستیک ها همانطور که تاکنون گفته شد، در زندگی روزمره بشر کاربردهای بسیاری دارد و در همه ی بخش هایی که رد پای بشر دیده می شود اثری از پلاستیک وجود دارد. پلاستیک به دلیل استحکام و دوام بالا و همچنین انعطاف پذیری زیادی که دارد در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه به لطف پیشرفت تکنولوژی در کارخانه های تولید پلاستیک، محصولات پلاستیکی با اشکال و وزن های گوناگون تولید می گردد. کاربردهای پلاستیک و مواد خام پلاستیک در صنایع مختلف به چشم می خورد. پلاستیک و مواد خام پلاستیک به دلیل سبک بودن و قیمت مناسب و در دسترس بودن قابلیت استفاده در بسیاری از تولیدات کارخانجات مختلف را دارد. مواد خام پلاستیک هرچند که از طبیعت گرفته می شود و رها شدن آن در طبیعت برای محیط زیست آسیب بسیار دارد اما تولید برخی از محصولات پلاستیکی مانند وسایل بهداشتی و پزشکی به حفظ سلامت بشر کمک می کند.
منبع: دوام پلاست
