احتمالا زمانی وارد فروشگاه زنجیرهای شده اید و بعد از چند ساعت گردش در آن و پرداخت مبلغی بالا وقتی به خانه رسیده‌اید از خود پرسیده اید چرا من این محصولات را خریده ام. همچنین جایی در یخچال پیدا نمی‌کنید که آنها را قرار دهید و از حجم خرید خود تعجب می‌کنید. نگران نباشید، نه حواس پرت شده‌اید و نه فراموشکار، در اصل همه ماجرا تقصیر فروشگاه است.
فروشگاه‌های زنجیرهای شاید فضای آرام و راحتی برای خرید کردن به نظر بیایند ولی در پشت پرده آنها انواع روش‌های بعضا ناجوانمردانه‌ای وجود دارد تا شما بیشتر خرید کنید. روش‌هایی که ریشه در سال‌ها تحقیق روی رفتار خرید شما دارند و به گونه‌ای برنامه ریزی شده‌اند که بتوانند بیشترین میزان پول را از جیب شما خارج کنند. تقریبا همه این روش‌ها ریشه در علم روانشناسی دارند، علمی که به وسیله آن فروشنده‌ها می‌دانند چگونه بدون یک کلمه حرف زدن با شما، کاری کنند که بیشتر و بیشتر خرید کنید.
نگاهی به تخفیف‌های فروشگاه‌های زنجیرهای و سرخوشی کاذب خریداران از تخفیفات استثنایی
فروشگاه‌های زنجیرهای به علت عرضه و تقاضا، می‌توانند اقتصاد مارکتینگ باشند، اما گویا انحرافاتی نیز در این مسیر وجود دارد. عرضه محصولات غذایی و بهداشتی و مارکتینگ در حال گذر از حالت سنتی به مدرن است و به تدریج مغازه‌های بقالی و خوار‌و‌بار فروشی کم رونق شده‌اند.
هر چند این اتفاق در کشورهای پیشرفته مدت‌هاست که روی داده، اما در کشورهایی مانند ایران این تحول به تدریج و با سرعت کمتری در حال انجام است؛ اما در این مسیر انحرافاتی نیز رخ می‌دهد که می‌تواند منظور اصلی و هدفگذاری اصلی از ایجاد و ترویج فروشگاه های بزرگ زنجیرهای را مخدوش کند.
بروز این پدیده می‌تواند علاوه بر مخدوش کردن فعالیت فروشگاه‌های زنجیرهای بزرگ، تحول از فروش سنتی به مدرن را نیز به شکست منجر سازد. در این میان حضور و نظارت دقیق نهادهای ناظر مانند سازمان بازرسی و تعزیرات و سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان می‌تواند بسیار تاثیر گذار باشد. نظارتی که خلا آن تاکنون مشهود بوده و ظاهرا ساز و کاری برای جلوگیری از تخلفات احتمالی وجود ندارد.
گزارش اول:
چندی پیش که برای خرید به یکی از این فروشگاه‌های زنجیرهای مراجعه کردم، چند قلم کالا را در سبد خرید گذاشتم و پس از پرداخت مبلغ رسید را از صندوقدار گرفتم و طبق معمول پس از کنترل مبالغ و کالاهای خریداری شده، نگاهی هم به متن پایانی رسید کردم که نوشته بود: ((سود شما از این خرید مبلغ 75400 ریال )).
بی‌اختیار بدون اینکه بدانم این تخفیف‌ها از کجا و به چه علت اعمال می‌شود، احساس رضایتمندی خوبی بابت این تخفیف داشتم. عصر وقتی مادرم به خانه برگشت، چند قلم کالا از مغازه محله خریداری کرده بود که چند قلم آن با خریدهای من مشترک بود. وقتی کالاهای خریداری شده را داخل کابینت می‌گذاشتم، متوجه چیز عجیبی شدم. مایع تمیز کننده‌ای که از یک شرکت با یک تاریخ تولید بود، دو قیمت متفاوت برای مصرفکننده داشت!
وقتی سایر کالاها را نیز چک کردم متوجه شدم قیمت همه محصولاتی که از فروشگاه زنجیرهای خریداری کرده‌ام، بسیار بالاتر از قیمت محصولاتی است که بر روی کالاهای مغازه درج شده است. به عنوان مثال قیمت یک قوطی کنسرو ذرت از یک مارک با تاریخ تولید مشابه حدود 2 هزار تومان تفاوت قیمت داشت. یک کالا با یک تاریخ تولید از یک کارخانه با دو قیمت متفاوت!
وقتی قیمت سایر اقلام را نیز کنترل کردم، متوجه شدم قیمت مصرفکننده بسیاری از کالاهای موجود در فروشگاه‌های بزرگ زنجیرهای گرانتر از قیمتی است که بر روی کالاهای مغازه‌ای درج شده است.
رمزگشایی از تخفیف‌های فروشگاه‌های زنجیرهای
از لحاظ اقتصاد مارکتینگ، خریدهای کلان و عمده دارای تخفیف‌های ویژه و ریزش قیمت است و کارخانه‌های تولیدی درصدی تخفیف را برای خریدهای عمده در نظر می‌گیرند که فروشنده بتواند علاوه بر محاسبه سود خود، تخفیف‌هایی را نیز به مشتریان بدهد. تا کنون تصور می‌کردم منشا این تخفیف‌ها اصول مارکتینگ و قواعد مربوط به خرید عمده و خرده فروشی است اما تازه فهمیدم که اینگونه نیست.
در خوش بینانه‌ترین حالت می‌توان گفت تولید‌گنندگان قیمت سفارشات خریداران عمده و فروشگاه‌های زنجیرهای را با هماهنگی قبلی با شرکت های تولید کننده بیشتر از قیمت واقعی درج می‌کنند که هنگام فروش در ظاهر به مشتری تخفیف داده شود، اما در اصل نه تنها تخفیفی داده نشده بلکه برخی محصولات را گرانتر از حد معمول به فروش رسانده‌اند.
گزارش دوم:
رئیس گشت تعزیزات تهران درباره بازدید از شعب یکی از فروشگاه‌های زنجیرهای تهران اظهار کرد: برنج هاشمی عرضه شده با قیمت 28 هزار و 500 تومان را به آزمایشگاه دادیم تا روی آنها آزمایشات لازم انجام شود و بر اساس نتایج بدست آمده از سوی اتحادیه مشخص شد که 70 درصد از این برنج پاکستانی و 30 درصد ایرانی است!
وی تصریح کرد: در این فروشگاه، برنج اشاره شده را به عنوان برنج ایرانی درجه یک فروخته می‌شود. همچنین نائب رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز در این باره توضیح داد: باب شده که روی اینگونه برنج مشخصات برنج هاشمی زده می‌شود که 80 درصد از این برنج‌ها پاکستانی و 20 درصد ایرانی است، این فروشگاه بزرگ باید کارشناس تشخیص برنج داشته باشند.
رئیس این گشت تعزیزات، تخلف در فروشگاه اشاره شده به عنوان عرضه کالا تقلبی محرز بوده که در نهایت نظر کارشناسان تعزیرات و اتحادیه مقرر شد قمیت اصلاح و موجودی انبار میان مردم توزیع شود.قابل ذکر است در یکی دیگر از شعب این فروشگاه نیز احتکار برنج در انبارهای فروشگاه صورت گرفته بود که با تمهیدات کارشناسان تعزیرات برنج‌ها از انبار خارج و با قیمت مصوبه در اختیار مردم قرار گرفت.
گزارش سوم:
ظهر دیروز «دوشنبه» 7/5/98 در پی اعلام گزارش و شکایات مردمی به سازمان تعزیرات با ماموران گشت تعزیرات حکومتی استان تهران برای بررسی موضوع به یکی از فروشگاه‌های بزرگ در محدوده چهارراه لشکر رفتیم.
موضوعی که مورد شکایت شهروندان قرار گرفته بود بحث گرانفروشی در عرضه چای با یک برند خاص بود که طی بررسی‌ها مشخص شد در فاکتور فروش قیمت ثبت شده کمتر از مبلغی است که فروشنده این محصول را به دست مصرف کنندگان می‌رساند و عملا ۴۰ درصد سود از راه گرانفروشی در این محصول عاید فروشندگان می‌شود این میزان از سود، غیر متعارف است و با تعرفه مجاز کسب سود تعریف شده اختلاف فاحشی دارد.
فروش بسته‌های ۲۹ هزار تومانی چای به مبلغ ۵۷ هزار تومان در فروشگاه بزرگ مرکز شهر/ ۲۲ هزار تومان سود روی یک بسته چای پس از حضور بازرسان اصناف و اتحادیه و همچنین ماموران گشت تعزیرات حکومتی استان تهران در این فروشگاه، ۲۸۰ بسته چای کشف شد که به مبلغ ۲۹۵ هزار ریال درج در فاکتور شده بود، اما فروشنده این مرکز تجاری محصول را ۵۷۰ هزار ریال قیمت گذاری و به فروش می‌رساند.
در بررسی بعدی در این فروشگاه مشخص شد که در این واحد صنفی در عرضه محصول رب گوجه فرنگی نیز تخلف گرانفروشی وجود دارد و پس بررسی‌ها در این حوزه نیز به تخلفات موجود رسیدگی شد.رئیس گشت تعزیرات حکومتی استان تهران در واکنش به برند فروشی توسط برخی از تولید کنندگان و فروشندگان محصولات غذایی و افزایش قیمت محصولات به بهانه اینکه برندشان در بازار پر فروش است، گفت: در قانون ما موضوعی به نام برند فروشی نداریم، یک کالا دارای قیمت تمام شده و سود قانونی است و قیمت مصرفکننده آن بر اساس معیار‌های شاخص و قانونی ارزیابی و بر آن کالا نرخ گذاری می‌شود.
نظارت بر چگونگی درج قیمت بر محصولات بر عهده کدام سازمان است؟
سوال اصلی این است که دلیل اختلاف قیمت درج شده روی محصول با فاکتور خرید آن چیست؟ و این اختلاف قیمتی محصولات از کجا نشأت می‌گیرد؟ موضوعاتی که در این گزارش مطرح شد فقط بحث گرانی محصولات و گرانفروشی مطرح نبود و بلکه بحث چگونگی قیمت گذاری بر اجناس مشهود بود و بر روی محصولات قیمت‌هایی درج می‌شد که با فاکتور فروش آن به فروشندگان زمین تا آسمان تفاوت و اختلاف قمیتی داشت.
با توجه به اینکه قیمت محصولات در کارخانه‌ها بر روی کالاها ثبت می‌شود لازم است تا مسئولان نظارتی بازرسی‌های خود را از کارخانه‌ها و تولیدکنندگان آغاز کنند و از همان ابتدای امر از ورود اقلام مصرفی مردم با قیمت گران به بازار جلوگیری کنند.
به هر صورت این خبر تقلب، احتکار و خوراک دام شدن برنج‌های وارداتی در این روز‌ها که مردم با گرانی این قلم کالای خوراکی و اساسی دست و پنجه‌نرم می‌کنند و دشمنان این مرز‌و‌بوم با تحریم‌ها بر ملت شجاع ایران در صدد دیکته کردن موضوعات تحمیلی خود هستنند خود جای تامل بسیار دارد. بهتر است نهادهای نظارتی بیش از پیش مراقب این گونه سواستفاده‌ها باشند و با عاملین آنها برخورد‌های جدی داشته باشند.
و در آخر سخنی با مدیران فروشگاه‌های زنجیرهای
سر‌زدن این گونه تخلفات، آن هم از سوی فروشگاه‌های زنجیرهای سطح شهر که از قدیم نزد مردم به عنوان امین در خرید مایحتاج و حمایت از مصرف‌کنندگان و همچنین تکیه‌گاه مطمئن برای تولیدکنندگان جهت فروش محصولات خود بوده‌اند با این عمل خود غیراز نفرت مردم وغضب خداوند وحمایت از تحریم دشمنان مردم ایران چیز دیگری متصور نیستیم واین فشارهای سود جویانه به تولیدکنندگان جهت اعمال مقاصد خویش وفشار مالی بر اقشار مختلف مردم و تقلب در فروش به مصرف‌کنندگان جای بسی تاسف و هم جای بحث بسیار دارد.
