بهترین راهنمای خرید ساز دف؛ آشنایی با انواع دف

دف نام یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایران است. دف از یک حلقه چوبی تشکیل شده که پوست نازکی بر روی آن کشیده شده و با ضربات انگشت نواخته می شود. دف از سازهای ضربی و با صدای بم تری نسبت به دایره است. این مقاله را می توانید بعنوان راهنمای خرید ساز دف مطالعه کنید تا با انواع دف و مشخصات آنها آشنا شوید.

راهنمای خرید ساز دف و آشنایی با انواع دف

امروزه انواع ساز دف در کشورمان تولید و به بازار عرضه می شود. علاقمندان به ساز دف، برای خرید ساز دف گاها دچار مشکل می شوند و نمی دانند کدام مدل را خریداری کنند. به همین دلیل در ادامه نکات خرید این ساز پرطرفدار را بررسی می کنیم.

اجزای مختلف دف

یکی از نکات مهم پیش از خرید ساز دف، شناخت اجزای آن است. دف متشکل از چهار قسمت مختلف و هر قسمت دارای جنس متفاوتی است که عبارتند از:

• قاب یا بدنه اصلی دف:
  قاب، کمانه یا کلاف اصلی، چوبی است که سبب اتصال اجزای مختلف دف می شود. معمولا دایره ای به قطر ۵۰ تا ۵۵ سانتی متر و عرض ۵ تا ۶.۵ سانتی متر بعنوان قلاب یا کمانه اصلی بکار می رود. بدنه یا قاب دف ممکن است از جنس های مختلفی باشد.
  بهترین جنس بدنه دف، چوب تاک است. اما علاوه براین، از چوب سایر درختان مانند چنار، بید، نارنج و برخی مواقع از گردو نیز برای ساخت قاب دف استفاده می شود. بدنه چوبی دف، طوقه دف نیز نامیده می شود. این طوقه نباید دارای انحنای زیاد و کج باشد. طوقه سالم باید صاف باشد.
• پوست:
  پوست دف یکی از اجزای مهم است که در کیفیت صدای دف، قیمت و پایداری آن نقش مهمی داشته و در دو نوع طبیعی و مصنوعی (طلقی) ساخته می شود. پوست های طبیعی که برای ساخت دف استفاده می شود، پوست بز، آهو، میش، بزکوهی هستند. اما امروزه بسیاری از نمونه ها، پلاستیک بجای پوست طبیعی در ساخت دف بکار می رود. پوست طبیعی دارای صدای بهتر و قیمت بالاتری است. پوست مصنوعی دارای مقاومت بیشتر اما کیفیت صدای پایین تری است. پوست یکی از معیارهای مهم در انتخاب و خرید دف است.
• حلقه ها یا زنجیرها:
  تاثیر زیادی در تعیین صداهای مکمل در هنگام نواختن دف دارند. در دیواره داخلی کمان، میخ هایی همچون قلاب نصب می شود که بر روی آنها حلقه های فلزی ۳ تایی یا ۴ تایی و با فاصله ای اندک از دسته پهلویی نصب شده است. حلقه هایی از جنس آهن، مس یا برنج بکار می رود.
• گل میخ ها:
  گل میخ ها به منظور محکم نگه داشتن پوست روی قاب دف کاربرد دارند. گل میخ ها در قسمت پشت قاب، باعث مهار کمانه پوست توسط میخ های سر تخت می شوند. این گل میخ ها نیز از جنس چوب، مس، آهن و برنج هستند.
• شستی یا شصتی:
  روی قاب دف و قسمت پشت چوب آن، یک فرورفتگی به منظور قرارگیری انگشت شصت وجود دارد که به آن شستی می گویند.

انواع طوقه دف و کمانه

همانگونه که گفته شد، کلاف دف دارای نام های دیگری از جمله کمانه یا طوقه نیز هست. برطبق عرض کلاف، دف ها بر دو نوع طوقه پهن و طوقه باریک تقسیم بندی می شوند. دف های با طوق باریک مناسب افرادی هستند که دستان کوچک تری دارند. طوقه پهن نیز برای افراد با دستان بزرگتر مناسب تر است. طوقه و کمانه نیز یکی از معیارهای مهم در هنگام خرید دف محسوب می شود.

از سوی دیگر، کلاف با کمانه دف دارای دو نوع است: کمانه یک کمه و کمانه دو کمه.

• کمانه یک کمه صرفا از یک لایه چوب با ضخامت ۱۵ سانتی متر ساخته می شود. کمانه یک کمه سبک تر است.
• کمانه دو کمه از دو لایه چوب یا ضخامت نصف ساخته می شود که این دو لایه چوب بر روی یکدیگر پرس می شوند. کمانه دو کمه دارای مقاومت بیشتری است. بخصوص نسبت به کج شدن در برابر فشار وارده از سمت پوستی که بر روی آن کشیده می شود، مقاومت زیادی دارد.

خرید دف و بررسی انواع دف ازلحاظ نوع پوست

در یک طرف کلاف اصلی دف، بدنه ای از جنس چوب است که روی آن پوست طبیعی یا مصنوعی کشیده شده است. دف با پوست طبیعی بعنوان بهترین نوع دف است که ساخت آن در فصل بهار انجام می شود.

بطور کلی، دف در دو نوع با پوست طبیعی و پوست مصنوعی ساخته شده و به بازار عرضه می گردد.

دف با پوست طبیعی

اینگونه دف ها دارای صدای بهتری و قیمت بیشتری نسبت به دف های طلقی یا با پوست مصنوعی هستند. اما به دلیل آسیب پذیری زیاد این دف ها، معمولا مناسب افراد مبتدی نیستند. زیرا نگهداری از این دف و طریقه نواختن آن نیازمند تجربه است. دف های طبیعی باتوجه به آب و هوا متفاوت هستند.

دف های ساخته شده از پوست طبیعی، با تغییرات آب و هوایی، دچار انبساط و انقباض می شوند. همچنین صدای آنها در آب و هوای مختلف ممکن است تغییر کند. بنابراین هر دف مخصوص یک نوع آب و هوا است. درهنگام خرید دف با پوست طبیعی، به نکات ذکر شده دقت کنید.

نکات خرید دف با پوست مصنوعی

دف با پوست مصنوعی یا طلقی دارای ویژگی های زیر است:

• دارای کوک ثابت است
• ضخامت سطح پوست یکسان است
• کشش یکسانی در کل پوست وجود دارد.
• رطوبت را جذب نمی کند
• براثر رطوبت، تغییر حالت نمی یابد.
• کمانه آن تاب برنمی دارد.
• به علت کشش یکسان سطح پوست، صدای استانداردی همانند سایر سازهای ارکستر دارد
• توسط باکتری ها و میکروب ها تجزیه نمی شود
• بوی نامطبوع ندارد
• اجاد حساسیت و بیماری نمی کند

جنس پوست های مصنوعی معمولا یکسان است. تنها تفاوت در ضخامت آنها است. بهترین نوع پوست مصنوعی موجود در بازار، ساخت شرکت آمریکایی رمو است.

یکی از نکات مهم در هنگام خرید دف با پوست مصنوعی، دقت و توجه به سطح پوست است. دف های با پوست مصنوعی در دو رنگ سفید و قهوه ای بوده و دارای سطحی مات هستند. بنابراین با دیدن طلق دف دارای سطح براق و صیقلی، آن را خریداری نکنید. زیرا چنین طلقی برای دف مناسب نخواهد بود.