یکی از معیارهایی که از زمان های دور برای دسته بندی و معرفی ساز سنتور استفاده می شود، مهر ساز است. هنگام خرید سنتور، سنتورهای مختلفی را می بینید که برخی یک مهر، برخی دو مهر و برخی سه مهر بر روی خود دارند. هرچه تعداد این مهرها افزایش می یابد، قیمت سنتور نیز بالا می رود. در این مقاله به بررسی مهر و اینکه فرق سنتور یک مهر و دو مهر چیست می پردازیم.
مهر در سازها درواقع یا هدف نشان دادن کیفیت یک ساز نسبت به ساز دیگر همان سازنده است. مثلا یک سنتور دو مهر یک سازنده، نسبت به سنتور یک مهر همان سازنده باید کیفیت بهتری داشته باشد. و این یک مهر یا دو مهر بودن توسط خود سازنده مشخص می شود. درواقع، سازنده با درج یک مهر یا دو مهر بر روی ساز خود، میزان رضایت خود از آن ساز نسبت به سازهای هم رده ساخت دست خود را نشان می دهد. بنابراین، می توان تفاوت سنتور یک مهر و دو مهر را اینگونه دریافت.
به عبارتی، مهره ساز به گونه ای به عنوان شناسه ساز نیز شناخته می شود و این ارتباطی به کیفیت این ساز ندارد. زیرا معمولا سازندگان شناخت کمتر نوازندگان ساز، قادر به ارزش گذاری صحیح سازهای تولید ندارند. بنابراین نمی توان از روی تعداد مهر سنتور، کیفیت آن را نتیجه گیری کرد.
همانگونه که گفته شد، دو مهر بودن سنتور دلیل بر برتری و باکیفیت تر بودن ساز نیست. سنتورهای یک مهر هم یافت می شوند که نسبت به دو مهره مشابه خود صدای بهتری دارند.
تمامی سازنده ها، یک مهر یا دو مهر ندارند. بعضی سازنده ها براساس طرح مدل بندی می شوند. مثلا مافی ساده، مافی خاتم کاری، مافی طرح دار، یا مثل سیف ساده، سیف چهار خط، سیف سفارشی، سیف گل دار. برخی سازنده ها هم مثل ایرانی یک مهر، ایرانی یک مهر ویژه یا دو مهر یا سنتور موسوی یک مهر، یک مهر ویژه یا دو مهر هستند. به عبارتی، یک مهر یا دو مهر عامیانه و مرسوم در همه جا نیست. بعضی سازنده ها هم فقط یک مدل ساز ارائه می دهند مثلا یک مهر یا دو مهر.
اما بطور کلی، در بررسی سنتور یک مهر و دو مهر، کارهای دو مهر از لحاظ صنعت کار که شامل پل گذاری ساز، تراش چوب، صنعت چوب، استفاده از چوب های مرغوب تر، زمان صرف شده برای آماده سازی است، براین اساس باید صدای بهتری داشته باشند. باید کیفیت بهتری داشته باشند زیرا زمان بیشتری برای ساخت آنها صرف شده است. همچنین، لوازم درجه یک تری در آنها استفاده شده است. از این لحاظ باید برتری داشته باشند که اصطلاحا می گویند کار دو مهر هست. یعنی از لحاظ معیارهایی، از کار یک مهر بالاتر هستند.
برخی سازنده ها مانند سیف، یک مدل ساده و یک مدل چهار خط دارد. فرق ساده با چهار خط در این است که یک طرح را بر روی ساز اضافه کرده و صنعت کار بهتر شده است. این سبب شده ساز بهتری باشد.
مدل سفارشی هم دارند و بصورت سفارشی ساخته می شوند. صدای متفاوتی با مدل ساده دارند. این ساز کاملا یک صدای سفارشی هم دارد. باز هم دلیلی بر برتر بودن نیست ولی تاثیر خودش را دارد.
برای خرید باید باتوجه به بودجه ی خود، میزان انتظار از ساز باتوجه به مبتدی یا حرفه ای بودنتان بررسی کنید که ساز یک مهر برای شما مناسب تر است یا دو مهر بهتر است. همچنین باید ببینید کار یک مهر یک سازنده شاید بهتر از کار دو مهر یک سازنده دیگر با قیمت بسیار بالاتر باشد. باید این نکات را در هنگام خرید سنتور یک مهر و دو مهر مدنظر داشته باشید.
