عبارت «دائو» یا «سازمان خودگردان غیرمتمرکز» اصطلاحی آشنا در ادبیات ارزهای دیجیتال است که مطمئنا بارها آن را شنیده اید؛ اما ممکن است آشنایی شما با این مفهوم مهم در همین حد باشد و چیز بیشتری از آن ندانید. اگر این طور است، پیشنهاد می کنیم حتما این پست را مطالعه کنید؛ چراکه آگاهی از چیستی و چگونگی کارکرد دائو برای همه دوستداران ارزهای دیجیتال از ملزومات است.
حتما می دانید که یکی از ایده های بنیادین فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال، تمرکززدایی است. این تمرکززدایی تنها محدود به پرداخت های مالی نیست و بلاک چین قصد دارد از همه فرایند های متمرکز تمرکززدایی کند. آیا تا بحال به معایب متمرکز بودن فکر کرده اید؟ یا شرکت های متمرکزی مانند گوگل و فیس بوک را به صورت غیرمتمرکز تصور کرده اید؟ آیا به طور کلی تاکنون به غیرمتمرکز بودن اینترنت فکر کرده اید؟ اگر نه، بیایید همین حالا با هم این کار را انجام دهیم.
تصور کنید همه ابرشرکت ها غول های فناوری که امروز آنها را میشناسیم به صورت غیرمتمرکز اداره شوند. در این صورت هیچ شرکتی نمیتواند به تنهایی تصمیمی بگیرد که منافع بخش زیادی از جمعیت جهان را به خطر بیندازد. به عنوان مثال گوگل نمیتواند هیچ بخشی از اطلاعات خود را برای عده ای خاص فیلتر کند همه کاربران از سرتاسر جهان به همه اطلاعات گوگل دسترسی خواهند داشت. یا شرکتی مانند فیسبوک نخواهد توانست اطلاعات شخصی کاربران خود را به فروش بگذارد برای چنین کاری به موافقت اکثریت اعضا نیاز خواهد داشت. برای درک بهتر اهمیت تمرکززدایی میتوان حتی از دنیای ارزهای دیجیتال هم فراتر رفت آن را به همه بخش ها تعمیم داد. تصور کنید هیچ مدیری نتواند تصمیمات شرکتی را بهتنهایی اتخاذ کند همه کارکنان آن از حق ری مساوی برخوردار باشند. چنین چیزی ممکن است در نگاه اول شبیه به یک رویا به نظر برسد اما حقیقت این است که سازمان خودگردان غیرمتمرکز یا همان دائو برای همین متولد شده است برای اینکه حاکمیت غیرمتمرکز را به انسانها هدیه کند. به جهت اهمیت بالای دائو در دنیای ارزهای دیجیتال این پست را به بررسی کامل آن اختصاص دادهايم. در این مطلب با ماهیت چگونگی کارکرد دائوء مزایای آن نسبت به سیستم های سنتی برخی از معروف ترین پروژههای آن آشنا میشوید پاسخ برخی از پرسشهای متداولی را که ممکن است درباره دائو داشته باشید دریافت خواهید کرد.
اولین ساده ترین کاری که برای تعریف دائو میتوان انجام دادء مراجعه به نام آن است. مخفف عبارتDAO به معنای سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. همان طور که از این نام پیداست دائو سازمانی است که تحت حاکمیت یک شخص يا گروه خاص نیست بهصورت خودگردان غیرمتمرکز اداره میشود. دائو یک سازمان فیزیکی هم نیست. بلکه یک سازمان اینترنتی است که اعضای آن میتوانند کاربرانی از نقاط مختلف جهان باشند. برای درک بهتر دائوء یک بانک را در نظر بگیرید که به صورت غیرمتمرکز اداره میشود. این بانک از بسیاری جهات شبیه به بانک های سنتی است اما با دو تفاوت عمده ماهیت فیزیکی ندارد بهصورت اینترنتی کار میکند حاکمیت متمرکز ندارد همه مشتریان آن میتوانند نقش رئیس بانک را ایفا کنند. حال تصور کنید این بانک بخواهد سودی را که از مشتریان خود دریافت میکند افزایش دهد. در چنین شرایطی همه کاربران حق دارند نظر خود را اعلام کنند پیشنهادی که بیشترین میزان موافقت را داشته باشد برگزیده خواهد شد. از آنجا که کاربران خود در این مسئله ذینفع هستند. مسلما منافع خود را در نظر میگیرند به این ترتیب یک شخص نمیتواند هر تصمیمی را تنها با در نظر گرفتن سود خود به قیمت زیر پا گذاشتن حقوق سایرین اتخاذ کند.
در تعریف ساده دائو نوعی رویکرد در اداره سازمان است که در آن هر عضوی از مجموعه فارغ از جایگاه سمت حقی یکسان در ایجاد تغییرات دارد. دائو ها در حقیقت قرار داد های هوشمندی هستند که تاکنون بیشتر آنها روی بلاک چین اتریوم اجرا شدهاند اما هر بلاک چینی که از فناوری قرار داد های هوشمند بانی میکندء میتواند میزبان یک دائو هم باشد. دقیقا مانند شرکت هایی که در دنیای واقعی با آنها سرو کار داریم دائوها هم می توانند در حوزه های مختلفی فعالیت کنند. از صرافی های غیرمتمرکز گرفته تا پلتفرم های وام دهی غیر متمرکز صنعت بازی پلتفرم های پخش ویدیو موسیقی هر مجموعه دیگری که خدماتی را به صورت میر متمرگز وابر پستز پلاکا چین ارائة میکند. همگی میتوانند یک دائو محسوب شوند.
هر دائو یک يا چند توسعه دهنده دارد که کد آن را مینویسند. قوانین دائو در حقیقت همان کد هایی هستند که از ابتدا در قرارداد هوشمند آن قرار گرفتهاند بنابراین هنگام کدنویسی آنها باید دقت بسیار زیادی به خرج داد دائو ها را میتوان یکی از زیر شاخه ها یا دستاورد های مهم امور مالی غیرمتمرکز دیفای به شمار آورد. این سازمان های غیرمتمرکز دقیقا زمانی کار خود را آغاز کردند که تب تاب تمرکز زدایی در جهان حاکم بود توسعه دهندگان به دنبال ارائه نوآوریهای خود در زمینه تمرکززدایی بودند. یکی از معروف ترین دائو های جهان در سال 2016 متولد شد. این سازمان خودگردان غیرمتمرکزTHE DAO نام داشت به طور هوشمندانه ای از عبارت دائو در نام برند خود استفاده کرده بود. البته به دلیل ایرادی که در کد قرارداد هوشمندش وجود داشتء در نهایت هدف حمله هکرها قرار گرفت مبلغ زیادی از آن به سرقت رفت ماجرایی که در دنیای ارزهای دیجیتال تحت عنوان هک دائو معروف است.
ماجرای هک دائو در ماه مه سال2016 اردیبهشت بود که سه توسعه دهنده به نام های استفان توال و سایمون پنش و کریستوف ینش تصمیم گرفتند یک شرکت سرمایه گذاری غیر متمرکز تأسیس کنند. آنها کد شرکت خود را نوشتند آن را با نام معرفیThe DAO کردند جذب سرمایه عمومی آن را آغاز کردند. در طول سه هفته ای که از آغاز جذب سرمایه آن گذشته بود موفق شد بیش از میلیون دلار سرمایه جذب کند یکی از بزرگ ترین جذب سرمایه های عمومی تاریخ را رقم بزند. با این حال حتی پیش از پایان فرایند جذب سرمایه متخصصان زیادی درباره وجود باگ در کد پروژه هشدار داده بودند. در همان حین که توسعه دهندگان در تلاش برای رفع باگها بودند یک هکر از فرصت پیش آمده سوءاستفاده کرد دارایی های موجود در کد را از آن خارج کرد. این اتفاق نه تنها به ضرر توسعه دهندگان و سرمایه گذاران تمام شدء بلکه لطمه بزرگی را هم به اعتبار اتریوم وارد کرد تا حدی که اتریوم تصمیم گرفت برای جبران خسارت سرمايه گذاران یک هارد فورک اجرا کند .
ازآنجا که همه اعضای جامعه اتریوم با این هارد فورک موافق نبودند بلاک چین اتریوم به دو زنجیره مستقل به نام های اتریوم اتریوم کلاسیک تبدیل شد. البته گفتنی است با اینکه هک دائو شوک بزرگی را به کل اکوسیستم اتریوم بلاک چین وارد کردء این به معنای منسوخ شدن يا ازبین رفتن محبوبیت نوآوری دائو نیست.
مفهوم دائو از آن زمان تاکنون به حیات خود ادامه داده شاهد پروژه های موفق بسیاری بوده است.
تا به اینجا درباره ماهیت کلی ویژگی های اساسی دائو صحبت کردیم. در این قسمت قصد داریم با دقت بیشتری به جزئیات فنی عملکرد دائوها وارد شویم. را اداره میکنند. ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که اعضای یک دائو چگونه میتوانند در اداره آن نقش داشته باشند اساسا حاکمیت خود را چگونه اعمال میکنند حق رای کاربران در دائوها را توکنی به نام توکن حاکمیتی(Governance Token) مشخص میکند. هر پروژه دائو یک توکن حاکمیتی دارد که دارندگان آن میتوانند در تصمیم گیری های این دائو مشارکت داشته باشند. هرچه تعداد توکن های حاکمیتی یک کاربر بیشتر باشد. از حق رأی بیشتری هم برخوردار خواهد بود. به عنوان مثالء پلتفرم وام دهی میکردائو دو توکن به نامهای دای(DAI) میکر(Maker) دارد.توکن میکر توکن حاکمیتی این پلتفرم است که دارندگان آن میتوانند نظر خود را در مورد تغییرات پلتفرم بیان کنند.
یکی دیگر از بخش های اساسی اکوسیستم دائوهاء پیشنهاد ها یا همان پروپوزال ها هستند. هر کاربری که پیشنهادی برای بهبود عملکرد یک دائو داشته باشدء میتواند پروپوزال خود را در شبکه آن ثبت کند به ری سایرین قرار دهد. سایر اعضای شبکه سپس با استفاده از توکن های حاکمیتی خود به این پیشنهاد ری میدهند. در صورتی که پروپوزال به موافقت اکثریت اعضا برسد. به اجرا گذاشته خواهد شد در صورتی که ری های لازم را دریافت نکندء ملغی میشود. اینکه موافقت چه درصدی از اعضا برای تأیید شدن یک پروپوزال لازم است. مسئله ای است که میتواند در هر دائو متفاوت باشد بستگی به قانونی دارد که از ابتدا در قرارداد هوشمند آن کد نویسی شده است. بنابراین هر شبکه غیر متمرکزی برای اینکه بتواند یک دائو محسوب شود. باید از سه ویژگی اساسی برخوردار باشد بهره مندی از فناوری قرارداد هوشمندء و داشتن یک توکن حاکمیتی و امکان ثبت پروپوزال.
تا مدت هاء بسیاری از افراد شبکه بیت کوین را هم یک دائو میدانستند. آنها معتقد بودند از آنجا که بیت کوین غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین است حاکمیت شبکه آن در دست کاربرانش قرار دارد قدیمی ترین دائوی جهان محسوب میشود اما حالا با توجه به تعاریف جدیدتری که از دائو وجود دارد متوجه می شویم که بیت کوین یک دائو نیست. بیت کوین از فناوری قرارداد هوشمند پشتیبانی نمیکند توکن حاکمیتی خاصی هم ندارد بنابراین در دسته بندی دائوها جای نمیگیرد.
