چارلز داروین بیشتر به خاطر ارائه نظریه تکامل از طریق انتخاب طبیعی شناخته شده است. زمانی که نظریه داروین برای اولین بار در سال ۱۸۵۹ منتشر شد، تمامی نهادها و سازمان های مذهبی جهان را شوکه کرد و باعث بروز مخالفت های شدیدی در این باره شد . در حالی که امروز نظریه تکامل توسط بسیاری از دانشمندان و جوامع کاملا پذیرفته شده است و شواهد روشنی نیز در اثبات آن کشف شده است، اما هنوز هم بسیاری از مردم دنیا و طرفداران ادیان سازمان یافته، با این تصور که نظریه داروین در تضاد کامل با آفرینش گرایی قرار دارد ، با این نظریه به مخالفت میپردازد و این نظریه را رد میکنند. همچنین اختلافات و بحث های بسیار طولانی و شدیدی در این باره میان دانشمندان مسلمان و مسیحی و طرفداران نظریه تکامل صورت گرفته که هیچ گاه به نتیجه نرسیده .
اما آیا براستی نظریه تکامل داروین که امروز بصورت علمی یک نظریه اثبات شده است، با آفرینش خداوند در تضاد است ؟ آیا مفاهیم موجود در منابع دینی همچون قرآن درباره روند تکامل حیات روی زمین نظری داده است؟
در این مقاله ، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا قرآن درباره نحوه آفرینش حیات نظری داده است ، و آیا نظر قرآن با اکتشافات علمی که اکنون در این باره بدست آمده در تضاد است؟
در نهایت با توضیحاتی که در این مقاله ارایه میگردد به این نتیجه میرسیم نظریه تکامل داروین که در سال ۱۸۵۹ منتشر شد، در هزار و چهارصد سال قبل در قرآن کریم آمده و عجیب تر اینکه انطباق غیر قابل انکاری میان این دو وجود دارد.
مقدمه
دانشمندان اسلامی در مورد تکامل نظرات متنوعی را ارایه داده اند که هیچ گاه منطبق با نظریه تکامل نبوده است، از تکامل مستقیم بدست خداوند تا خلقت گرایی زمین کهن.
برخی مسلمانان در سراسر جهان معتقدند "انسان و سایر موجودات زنده در طول زمان تکامل یافته اند"، اما برخی دیگر معتقدند "همیشه به شکل فعلی وجود داشته اند". برخی از مسلمانان بر این باورند که فرآیندهای حیات روی زمین از یک نقطه واحد آغاز شده و گونه‌ها با مخلوطی از آب و ماده‌ای چسبناک مانند گل رس به یکباره آغاز شده است. متفکران مسلمان عناصری از نظریه تکامل را مطرح کرده و پذیرفته اند که همراستا با دخالت مستقیم خداوند است .در این فرآیند برخی از محققان پیشنهاد کردند که هر دو روایت از آفرینش و تکامل، آن گونه که علم مدرن درک می کند، ممکن است توسط مسلمانان مدرن به عنوان دو نوع متفاوت از حقیقت، حقیقت آشکار و تجربی، مورد باور قرار گیرد. برخی دیگر استدلال می کنند که ایمان و علم می توانند یکپارچه و مکمل یکدیگر باشند اما نمی‌توانند مدرک مستدلی را در این باره ارایه کنند.
همانطور که میدانید نظریه تکامل داروین دارای دو بخش است الف تمامی اجزای هستی و حیات بر روی زمین با یکدیگر مرتبط هستند اگر تمام جاندارانی که تاکنون روی زمین زیسته‌اند ریشه یابی کنیم که از کجا پدیدار شدند در نهایت به یک نقطه واحد از شروع حیات روی زمین خواهیم رسید. چارلز داروین در حالی که تمایلی به انتشار دیدگاه‌های خود درباره منشأ حیات نحوه شکل‌گیری حیات روی زمین نداشت،تنها گمانه زنی می‌کرد که حوضچه گرم حیات منشا پیدایش زندگی روی زمین بوده است.
در نامه‌ای که او به دوست و هم دانشگاهیش جوزف هوکر نوشت، داروین درباره حوضچه های گرمی صحبت میکند که در آن مولکول‌های اولیه قادر به شکل‌گیری هستند و حیات را آغاز کردند.
این در حالیست که هزار و چهارصد سال قبل قرآن به ما میگوید که تمامی اجزای حیات روی زمین به هم مربوطند
هر چیز زنده‌ای را از آب پدید آوردیم . انبیاء، آیه ۳۱
حیوانات روی زمین و پرندگان دوبالی که در آسمان پرواز میکنند آفریده‌هایی شبیه شما هستند. سوره ۶ آیه ۳۸
دومین بخش نظریه داروین میگوید پس از شروع حیات روی زمین، تنوع حیات، محصول اصلاح جمعیت توسط فرایند انتخاب طبیعی است. که در آن برخی از صفات محیطی باعث ایجاد تنوع میان جانداران شده است.
قرآن در این رابطه میگوید تاریخچه خلقت ، یک تاریخچه ترکیبی است از آفریده شدن و انتخاب بدون اراده موجودات- یا انتخاب طبیعی- که در سوره قصص آیه ۶۸ آمده است: پروردگار تو هرچه را که بخواهد می آفریند و انتخاب میکند در حالی که در آن موجودات اراده‌ای ندارند.
و در این آیه به ما میگوید حضرت آدم به وسیله انتخاب طبیعی محیط زندگی و حیاتش بود که به پیامبری برگزیده شد:
و به یقین خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم به خاندان عمران را بر مردم جهان برتری داده است. آل عمران آیه ۳۳
اما در بطن نظریه تکامل داروین، مفهوم کپی ژنتیک و تغییرات حاصله از آن به معنای کپی کردن خصوصیات جانداران در چندین مرحله از تکامل است. به طور مشابه قرآن نیز در این آیه به ما میگوید که انسان در چندین مرحله آفریده شده است:
شما را چه شده است که از شکوه خدا بیم ندارید و حال آنکه خدا شما را مرحله به مرحله خلق کرده است. نوح آیه ۱۴
داروین معتقد بود که انسان‌ها در آفریقا تکامل یافته‌اند و ریشه تکاملی درخت انسان به شکل عمیقی در افریقا وجود دارد. سال ۱۹۶۲ ریشه انسان‌ها به شکل قطعی در افریقا پیدا شده است. همچنین در ۱۴ می سال ۲۰۱۳ در مقاله‌ای که در وب سایت سی ان‌ان به قلم ارول بارنت منتشر شد، او نشان داد که ژنتیک دان‌ها توانسته‌اند برخی از توالی‌های ژنتیکی انسان را که در هر یک از ما وجود دارد، به صورت یک نشانگر تعیین کرده و به بررسی توالی آن بپردازند . نتیجه نشان داد که تقریبا تمامی انسان ها به سمت افریقا ریشه یابی شده اند.
همچنین با نقشه برداری از ژنوم انسان‌ها که در سال ۲۰۰۵ آغاز شد که با ذخیره سازی و تحلیل اطلاعات دی ان ای صدها هزار نفر از مردم سراسر جهان صورت گرفت ، اکنون به صورت علمی تایید می‌شود که شروع حیات انسان‌های خردمند، بیش از مهاجرت به نقاط دیگر زمین، از قاره آفریقا آغاز شده است.
آزمایشات پیشرفته دی‌ان‌ای و اکتشافات اخیر، این باور را تقویت میکند که اگر عمیقاً به گذشته حیات انسان خردمند نگاه کنیم تمامی انسان‌های زنده حال حاضر، از نسل یک مجموعه کوچک نوآورانه و بلندپروازانه از مردم قاره آفریقا هستند. این موضوع در مقاله‌ای که جاش گیلانس در ۷ فوریه ۲۰۱۸ در وب سایت ایندیپندنت منتشر کرد نیز تایید می‌شود.
اما قرآن این مسئله را هم در یک سوره بسیار کوتاه که تنها ۸ آیه دارد تاکید میکند:
قسم به انجیر و زیتون، و تور سینین، و این شهر امن و ایمن، که به راستی انسان‌ها را در بهترین شکل خود آفریدیم، سپس او را به پست‌ترین مراتب پستی بازگرداندیم ، مگر کسانی که گرویدند و کارهای شایسته کرده‌اند که پاداشی بی منت خواهند داشت، پس چه چیز تو را بعد از این به تکذیب روز جزا وا می‌دارد؟ آیا خداوند نیکوترین داوران نیست؟
باید به این موضوع نگاهی انداخته تا بفهمیم که این سوره کوتاه درباره درخت انجیر و زیتون و کوه سینین چگونه منشأ حیات انسان را بیان میکند.
انجیر میوه شیرینی است که از گل درون شکوفه‌ای به میوه‌اش به ثمر می‌نشیند. در واقع این درخت شکوفه خود را درون پوسته میوه خود پنهان میکند . در مقاله‌ای منتشر شده در تاریخ ۱۷ ژانویه ۲۰۱۷ توسط بی بی‌سی، بانک شانهان کشف میکنپ که درختان انجیر ، فقط شاهدان تاریخی زمین نیستند، بلکه انجیر باعث شکل‌گیری و جهت دهی تاریخ حیات بشر شده است.
درخت انجیر حدود ۸۰۰ میلیون سال قبل ابتدا در آفریقا از نیاکان خود منشعب شد و رشد کرد. انسان‌ها در طول حیات تاریخی خودشان همواره از انجیر استفاده کردند و برای حیوانات نیز اثن میوه یکی از مهم‌ترین غذاهای در دسترس بوده است. چرا که میوه این درخت در تمام طول سال در دسترس موجودات زنده می‌باشد. این موضوع باعث بقا و پایداری نیاکانمان در آفریقا شده است. انجیر با پتانسیل انرژی فراوانی که دارد باعث توسعه مغز نیاکان ما گردیده است و این نظریه‌ای نیز در حال شکل‌گیری است که توضیح می‌دهد درخت انجیر علاوه بر توسعه مغز انسان های نخستین، باعث توسعه و کارآمدی دستان انسان شده تا برای ساخت ابزارها و کارهای دیگر آن را به کار بگیرد.
در حالی که انسان‌ها اولیه از فواید زیاد انجیر بهره‌مند شده‌اند ، فرزندان آنها بر رشد درخت انجیر مسلط شدند. تحقیقات اخیر نشان داده که این درخت اولین بار در شاخ آفریقا و در نواحی اتیوپی و یمن پدیدار گشته.
اما درباره درخت زیتون که از آن به نام به درخت حیات نام می‌برند، در مقاله‌ای که در سایت خبری سازمان خبری استرالیا در تاریخ ۷ فوریه ۲۰۱۳ منتشر شد، دکتر گیسوم بنارد از مرکز تحقیقات علمی فرانسه توضیح داد که در تحقیق خود با همکاری محققان زیست شناسی این دانشگاه به این نتیجه رسیدند که حداقل یک و نیم میلیون سال قبل، سه شاخه از درخت زیتون وحشی از نیای مشترکشان منشعب می‌شوند.
همچنین در یک مقاله منتشر شده در سایت نیویورک تایمز توسط کارل زیمر مورخ ۳۰ می ۲۰۱۳، این موضوع را تاکید میکند که در قلب زیست شناسی انسانی و تکامل انسان در طول تاریخ کوه‌ها به عنوان یک مکان بسیار خاص، همواره مورد توجه نیاکان ما بودند. و برای تکامل انسان نقش بسیار حیاتی را ایفا میکند .
انسان‌ها هزاران سال قبل به کوه‌ها مهاجرت کرده تا یک انتخاب طبیعی را تجربه کنند. مثلاً ارتفاع بالا باعث تنظیم سطح هموگلوبین نیاکان ما شده است.
راسموس نیلسون زیست شناس تکاملی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی نیز میگوید زندگی در ارتفاع بالا و در کوه‌ها، یکی از قوی‌ترین مثال‌ها در تکامل انسان است که اکنون تایید می‌شود و همانطور که چارلز داروین پیش‌بینی پیش بینی کرده بود، نیاکان ما برای زندگی در محیط کوهستان سازگار بودند.
همچنین یک تیم تحقیقاتی به رهبری برایان ویلمور از دانشگاه نوادا در انتقال تکامل انسان، کشف کرد که انتقال تکامل از درخت نشینی به غارنشینی و راه رفتن روی دو پا، در اتیوپی اتفاق افتاده است.
تکامل انسان، که به عنوان گونه هموساپینز شناخته می‌شود فرایندی تکاملی است که منجر به ظهور انسان خردمند شده و ،شروع تاریخچه تکاملی نخستین سانان که حداقل ۸۰ میلیون سال قبل ظاهر شدند، منجر به ظهور انسان‌های راست قامت شد که این انسان راست قامت به عنوان اولین مخلوق ، که به طور کامل در حالت ایستاده بود، در یک و نیم میلیون سال قبل به وجود آمد.
قرآن به افریقا اشاره میکند و میگوید که تاریخچه تکامل انسان راست قامت در ۸۰ میلیون سال قبل با تکامل نخستین سانان آغاز شد و یک و نیم میلیون سال قبل انسان‌های راست قامت پدیدار گشتند، اما چگونه قرآن به این موارد اشاره میکند؟
با سوگند خوردن به درخت انجیر، که ۸۰ میلیون سال قبل در آفریقا ظاهر شد که مطابق با تخمین علمی، زمان ظهور نخستین سانان در روند تکامل است، و با سوگند خوردن به درخت زیتون که دقیقاً همزمان با ظهور انسان‌های راست قامت در یک و نیم میلیون سال قبل ظاهر شدند.
و با سوگند خوردن به کوه سینین که محل پیدایش انسان راست قامت است و در اتیوپی قرار دارد. ( کوه سینین که اکنون به نام کوه چوکا نام دارد) و سرانجام با سوگند خوردن به مکه که خدا انسان را در بهترین حالت وجودی خویش قرار داد.
کلمه تقویم که در این آیه به کار رفته است به معنای بهترین حالت از شکل‌گیری و روند یک موضوع است که به تکامل ذاتی و خرد انسان اشاره میکند.
بعد از اون خداوند میگوید: سپس او را به پست‌ترین مراتب پستی بازگرداندیم.
در حال حاضر دانشمندان در حال جستجوی نیاکان ما در بیابان‌های اتیوپی هستند، که از قضا این بیابان ها در پست‌ترین نقطه در کشور اتیوپی قرار دارد، همچنین در پست‌ترین نقطه قاره آفریقا ،و پست‌ترین نقطه کره زمین واقع است.
اینگونه است که قرآن از طریق یک سوره کوتاه ۸ آیه‌ای روند تکامل ۸۰ میلیون ساله انسان را توضیح می‌دهد.
در حالی قرآن کریم رابطه بین آفرینش انسان در بهترین حالتش و کوه آمهاریک در اتیوپی و درختان زیتون و انجیر را در ۸ آیه توضیح می‌دهد ، ما درباره محل قرارگیری کوه سینین که سال‌ها به اشتباه کوه سینا در مصر ترجمه شده است، اطلاعی نداشتیم اما اکنون با استفاده از ه‌های ماهواره‌ای این موضوع را کشف کردیم.
کوه سینین در شهری به نام آمهاریک قرار دارد که حتی برای اغلب مردم بومی اتیوپی نیز ناشناخته است این کوه اکنون به نام کوه چوکا شناخته می‌شود که می‌توان آن را در ارتفاعات اتیوپی پیدا کرد، در منطقه‌ای به نام آمهارا.
به لحاظ جغرافیایی، این منطقه مابین دو منطقه بیابانی صحرای سینا و ماچاکل قرار گرفته. این کوه حدوداً در ۳۳۰ کیلومتری ادریس آبابا قرار دارد که ۳۳۸۶ کیلومتر بالاتر از سطح دریاست. بسیاری از رودخانه‌های نیل از این کوه سرچشمه می‌گیرند و در مجموع ۵۶ رودخانه دارد و علاوه بر این، چشمه‌های زیادی نیز در این کوه شناسایی شدند. اقلیم منطقه‌ای کوه چوکا بین ماه فوریه و ماه می گرم است و دمای هوا را به صورت میانگین به ۱۷ درجه می‌رساند ، و سردترین زمان نیز ماه‌های ژوئن و آگوست است که میانگین دما به ۱۵ درجه سانتیگراد می‌رسد. و ما می‌دانیم محل پیدایش انسان‌هایی است که توانسته‌اند با استفاده از خرد خود به دنیای کنونی دست یابند.
