قدم گذاشتن در فضا باز و دیدن نور خورشید، کار با رایانه و تلفن همراه و… همه باعث می شود که چشمان شما در معرض انواع پرتو های قابل مشاهده و نامرئی قرار بگیرند که می تواند اثرات زیادی در چشم شما داشته باشد. اکثر مردم می دانند که نور خورشید حاوی کی اشعه نور می باشد که اشعه ماورا بنفش باعث سوزاندن پوست می شود. اما آنچه که شما نمی دانید این است که نور های منعکس شده از خورشید طیف وسیعی از پرتو های نور های رنگی را شامل می شود که دارای مقادیر مختلف انرژی می باشند.
نور خورشید بسته به انرژی و طول موج که به آن تابش الکترومغناطیسی نیز گفته می شود حاوی پرتو های نور قرمز،نارنجی، زرد، سبز، آبی و سایه های بسیاری از هر یک از این رنگ ها می باشد. ترکیب این طیف نور را نور سفید یا نور خورشید می نامند.
بدون وارد شدن به مبحث پیچیده فیزیک، بین طول موج و پرتو های نور و میزان انرژی موجود در آنها رابطه معکوس وجود دارد. پرتو های نوری که طول موج طولانی دارند، انرژی کمتری از خود ساطع می کنند و برعکس پرتو های نوری موجود که در انتها آبی رنگ و کوتاه تر هستند انرژی بیشتری دارند.
پرتو های الکترومغناطیس که انتهای های آن ها قرمز و طیف نور مرئی است مادون قرمز نامیده می شود آنها گرم هستند. (لامپ های گرم کننده ها که مشاهده می کنید مثل غذاخوری ها اشعه مادون قرمز از خود ساطع می کنند) و از طرف دیگر طیف نور مرئی، پرتو های نور آبی با کوتاه ترین طول موج و بالاترین سطح انرژی، به این پرتو های نامرئی الکترومغناطیس اشعه فرابنفش نیز می گویند.
پرتو ها یا اشعه فرابنفش از انرژی بالاتری نسبت به دیگر پرتو های نور مرئی برخوردار هستند و همین امر باعث می شود که آنها بتوانند تغییراتی در پوست ایجاد کنند در حقیقت لامپ های موجود در دستگاه های سولاریوم، مقدار کنترل شده ای از این نور را از خود ساطع می کنند. قرار گرفتن بیش از حد در برابر این نور باعث سوختگی می شود و گاهی نیز اتفاق های بدتری مثل سرطان پوست را برای فرد به همراه دارد. این پرتو ها حتی می تواند باعث ایجاد آفتاب در چشم و شرایطی به نام فوتوکراتیت یا کوری برفی شوند. اما این اشعه اثرات مفیدی نیز به همراه دارد مثلا به بدن برای تولید ویتامین D کمک می کند.
نور آبی نیز طیف نوری مثل نور فرا بنفش می باشد که طول موج کوتاه و سطح انرژی بالایی را از خود ساطع می کند که هم فواید و هم خطراتی را به دنبال دارد در اینجا موارد مهم را با هم مرور می کنیم.
نور خورشید منبع اصلی نور آبی می باشد و ما بیشتر اوقات در طول روز در معرض این نور می باشیم همچنین بسیاری از منابع داخلی لامپ های روشنایی، LED تلویزیون ها نیز از خود این نور را ساطع می کنند. مهم ترین و قابل توجه ترین صفحه نمایش های رایانه، نوت بوک ها، و تلفن های همراه می باشد که این نور را از خود ساطع می کنند. به خاطر استفاده بیش از حد از این دستگاه ها، اثرات بسیاری بر چشم افراد می گذارد که پزشک و متخصص چشم معتقد است که سلامت چشم را به خطر می اندازد.
پرتو های نوری به دلیل طول موج کوتاه و انرژی بالا، آسانتر از سایر پرتو های نوری پراکنده می شوند و هنگام بر خورد با جو هوا و مولکول های آب موجود در جو، باعث این شود آسمان ابری به رنگ آبی به نظر برسد.
چشم در مسدود کردن نور آبی خیلی خوب نیست: ساختار قرنیه انسان به نحوی است که می تواند مانع رسیدن اشعه ماورا بنفش خورشید به شبکیه چشم شود و درواقع کمتر از یک درصد از این اشعه به شبکیه می رشد حتی اگر عینک آفتابی هم استفاده نشود از طرف دیگر تقریبا تمام نور مرئی و آبی را از قرنیه عبور می دهد و به شبکیه می رسد.
خطر دژنراسیون ماکولا را در چشم افزایش می دهد: این واقیعت که نور آبی تمام شبکیه و پوشش داخلی چشم نفوذ می کند.
مطالعات آزمایشگاه نشان که قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور آبی می تواند به سلول های حساس به نور شبکیه چشم آسیب رساند. این تغییرات باعث بیماری ماکولا می شود که منجر به از بین رفتن دائم بینایی می شود. اگرچه تحقیقات بیشتری برای تعیین میزن نور طبیعی آبی و تاثیر آن بر شبکیه چشم نیاز است ولی با این حال بسیاری از متخصصان با افزایش دستگاه های هوشمند و دیجیتال نگران افزایش بیماری دژنراسیون ماکولا در افراد هستند .
از آنجا که طول موج کوتاه نور آبی پر انرژی می باشد وبا سرعت بالاتر از بقیه نور ها منعکس می شود و به راحتی متمرکز نمی شود،هنگامی که به صفحه نمایش دستگاه های دیجیتال نگاه می کنیم مقدار قابل توجهی نور آبی ساطع می شود این نور کنتراست بصری چشم را کاهش می دهد و باعث خستگی چشم می شود. استفاده از عینک ها مخصوص رایانه باعث می شود که انرژی این نور ها مقدار قابل توجهی کاهش پیداکند و از خستگی چشم جلوگیری کند.
پس عمل آب مروارید به حفاظت بیشتر برای این نور نیاز داریم.
حفاظت از نور آبی ممکن است بعد از عمل آب مروارید از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. لنز ها موجود در چشم انسان بالغ نزدیک ۱۰۰ درصد اشعه های ماورابنفش را مسدود می کنند. به عنوان بخشی از روند طبیعی پیری، لنز های طبیعی چشم سرانجام برخی از نور های را از خود رد می کنند که باعث به شبکیه فرد می شود و گاهی منجر به بیماری ماکولا و کاهش بینایی خواهد شد.
اگر مبتلا به آب مروارید شوید و قصد جراحی داشته باشید باید از پزشک خود در مورد عبور این نور ها بپرسید و از محافظت لنز ها از شبکیه چشم مطمئن شوید.بعد از جراحی آب مروارید ممکن است از عینک هایی که لنز هایی با فیلتر ویژیه مخصوص نور آبی هستند استفاده کنید به خصوص اگر ساعات طولانی پست کامپوتر هستند یا با دستگاه های دیجیتال کار می کنید .
به خوبی ثابت شده نور آبی برای سلامتی ضروری می باشد. تحقیقات نشان داده است که نور مرئی با انرژی بالا هوشیاری را تقویت می کند و به عملکرد شناختی و روحیه فرد نیز کمک می کند. در حقیقت چیزی به نام نور درمانی برای معالجه اختلالات عاطفی استفاده می شود که وعی افسردگی که برای تغییر فصول می باشد. منابع نوری این روش درمانی پر از پرتو های قابل توجهی از نور آبی و قرمز می باشند.
همچنین نور آبی در تنظیم ریتم شبانه روزی، بیداری طبیعی بدن و چرخه خواب بسیار مهم است. قرار گرفتن در معرض نور آبی در ساعات شبانه روز به حفظ ریتم شبانه روزی و سالم بود این چرخه کمک می کند. اما بیش از حد در معرض این نور آبی بودن در اوخر شب مثل خواندن رمان یا چک کردن بیش از حد شبکه های اجتماعی در هنگام خواب می تواند این چرخه را مختل کند و باعث خستگی روزانه شود.
اگر دائما از تلفن همراه خود استفاده می کند ممکن است در دراز مدت باعث آسیب های شدید چشمی می شود. یکی از راه های جلوگیری از این آسیب ها، استفاده از فیلتر نور آبی می باشد. این فیلتر ها برای تلفن های هوشمند، تبلت و صفحه نمایش های رایانه ای در دسترس هستند و مقدار قابل توجهی از این نور آبی را فیلتر می کنند و از رسیدن نور آبی با حجم بالا جلوگیری می کند.
این فیلتر ها مثل یک ورقه شیشه ای نازک روی وسایل قرار می گیرد. با عینک های رایانه ای می توان برای کاهش این نور و آسیب رسانی به چشم جلوگیری کرد. همچنین تعدادی از تولید کنندگان لنز با پوشش های ضد انعکاس دهنده و کاهش دهنده تابش نور معرفه کرده اند که باعث جلوگیری از تابش نور خورشید و دستگاه های دیجیتال می شود.
همچنین ممکن است لنز های فتومتریک که محافظت یکپارچه ای از اشعه فرابنفش و نور آبی در داخل و خارج از خانه ایجاد می کنند و میزان این پرتو ها را کاهش می دهند. همچنین شما می توانید از یک چشم پزشک متخصص برای تصحیح بینایی و محافظت چشم در برابر این نور ها و دستگاه های دیجیتالی که در طول روز با آن ها سر و کار دارید، کمک بگیرد.
