AMOLED یا IPS LCD?

اگر دهه شصتی باشید قطعا صفحه نمایش تک‌رنگ ۸۴ در ۸۴ پیکسلی نوکیا ۳۳۱۰ را به یاد دارید. در آن زمان اگر کسی از کیفیت صفحه نمایش گوشی صحبت می‌کرد احتمالا دیگران با تعجب به او نگاه می‌کردند. اما اوضاع از آن زمان تا کنون تفاوت زیادی کرده است. در حال حاضر که گوشی‌های موبایل برای کارهای متنوعی از وب‌گردی و تماشای فیلم تا ویرایش عکس و واقعیت مجازی به کار می‌رود صفحه نمایش اهمیت فوق‌العاده بالایی یافته. در نتیجه یکی از معیارهای مهمی که هنگام انتخاب یک گوشی هوشمند جدید پیش روی شما قرار دارد نوع یا تکنولوژی صفحه نمایش آن است. در حال حاضر دو تکنولوژی اصلی برای صفحه نمایش وجود دارد: AMOLED و IPS LCD. هر کدام از این تکنولوژی‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند.

در این مطلب قصد داریم نگاهی اجمالی به برتری‌ها و ضعف‌های هر کدام از این دو نوع صفحه نمایش بیندازیم و در نهایت از شما بخواهیم با بیان دلایل خود به این سوال پاسخ دهید: کدام تکنولوژی بهتر است، AMOLED یا IPS LCD؟

‌

پیش از هر چیز لازم است بگوییم که نوع تکنولوژی تنها معیار تعیین‌کننده‌ی کیفیت یک صفحه‌نمایش نیست. از تراکم پیکسل که بگذریم این نکته مهم است که هر کدام از تولیدکنندگان گوشی‌های موبایل در ساخت صفحات نمایش خود احتمالا تکنولوژی‌هایی اختصاصی را به شالوده‌ی اصلی دو تکنولوژی AMOLED و IPS LCD اضافه می‌کنند.

دقیقا به همین دلیل است که شما با نام‌های پر زرق‌وبرقی نظیر Super AMOLED Plus یا ClearBlack Display برخورد می‌کنید.

در نتیجه تمام صفحات نمایشی که از تکنولوژی یکسان استفاده می‌کنند لزوما کیفیت برابری ندارند.

بنابراین در اینجا روی سخن ما با هیچ گوشی خاصی نیست و قصد داریم در حالت کلی به مقایسه‌ی دو تکنولوژی AMOLED و IPS LCD بپردازیم.

AMOLED یا Active Matrix Organic Light-Emitting Diode تکنولوژی جدیدتری است. مهم‌ترین تفاوت AMOLED نسبت به IPS LCD این است که در این تکنولوژی جدید دیگر خبری از نور پس‌زمینه نیست و ازآنجاکه خود پیکسل‌ها نور تولید می‌کنند امکان روشن و خاموش کردن پیکسل‌ها به‌صورت مجزا از هم وجود دارد.

این موضوع دو برتری بالقوه به صفحات نمایش AMOLED می‌دهد. ازآنجاکه در یک صفحه‌نمایش AMOLED امکان خاموش کردن کامل پیکسل‌ها وجود دارد در نتیجه بخش‌های سیاه تصویر از عمق بسیار بالایی برخودار هستند و نسبت کنتراست تصویر به‌شدت بالاتر است.

همین قابلیت خاموش کردن کامل پیکسل‌های مجزا می‌تواند از لحاظ نظری به کاهش مصرف باتری هم کمک کند.

هر چند این مورد مستقیما با نحوه‌ی استفاده از صفحه‌نمایش ارتباط دارد؛ در واقع در زمان‌هایی که تمام پیکسل‌های صفحه‌نمایش روشن باشد عکس این موضوع صادق است و صفحه نمایش AMOLED در این حالت انرژی به‌مراتب بیشتری از صفحه نمایش IPS LCD مصرف خواهد کرد.

به‌طورمعمول رنگ‌ها در صفحات نمایش AMOLED روشن‌تر و غلیظ‌تر نمایش داده می‌شوند. همین موضوع باعث اعتراض برخی نسبت به دقت کم این تکنولوژی در بازتولید رنگ‌ها می‌شود.

در واقع دلیل این موضوع منطبق نبودن محدوده‌ی رنگی گسترده‌تر تکنولوژی AMOLED با محدوده‌ی رنگی استاندارد sRGB است که هنوز تقریبا در تمام تصاویر به کار می‌رود. محدوده‌ی رنگی گسترده‌تر تکنولوژی AMOLED فی‌نفسه چیز خوبی است و اجازه می‌دهد تعداد رنگ‌های بیشتری را روی صفحه‌نمایش ببینیم، ولی تا زمانی که استانداردی برای این فضای رنگی جدید رایج نشود باید با دقت کمتر آن در بازتولید رنگ کنار بیاییم.

البته این عیب در سال‌های ابتدایی معرفی تکنولوژی AMOLED بیشتر مطرح بود. در حال حاضر پیشرفت‌های سخت‌افزاری و تمهیدات نرم‌افزاری اکثر تولیدکنندگان امکان استفاده از حالت‌هایی برای بازتولید دقیق‌تر رنگ‌ها را روی این صفحات نمایش مهیا کرده‌اند.

مقایسه محدوده‌ی رنگی یک صفحه نمایش AMOLED با فضای رنگی استاندارد sRGB

از دیگر معایب تکنولوژی AMOLED می‌توان به پدیده‌ای با نام Burn In اشاره کرد که در اثر ضعیف شدن پیکسل‌ها به‌مرور زمان پیش می‌آید. ازآنجاکه در این تکنولوژی پیکسل‌ها به‌صورت مجزا نور تولید می‌کنند، باقی ماندن یک تصویر ثابت برای مدت طولانی روی صفحه نمایش (به‌ویژه اگر کنتراست بالایی داشته باشد) می‌تواند موجب تخریب بیشتر پیکسل‌ها در نواحی پرنور شده و ردی دائمی را از خود باقی بگذارد.

همچنین به دلیل عمر مفید متفاوت ساب‌پیکسل‌های رنگی در تکنولوژی AMOLED امکان به هم خوردن تعادل رنگی این صفحات نمایش به‌مرور زمان وجود دارد. البته این دو اشکال با پیشرفت این تکنولوژی در حال برطرف شدن است.

در سوی دیگر میدان تکنولوژی قدیمی‌تر IPS LCD یا In-plane Switching Liquid Crystal Display قرار دارد.

به زبان بسیار ساده در این تکنولوژی برای تعیین رنگ و روشنایی هر پیکسل، نوری پولاریزه از میان فیلتری رنگی عبور داده می‌شود.

در تکنولوژی IPS LCD پیکسل‌ها خود قادر به تولید نور نیستند. در نتیجه به دلیل استفاده از یک منبع نور در پشت تمام پیکسل‌ها، تا زمانی که صفحه نمایش روشن باشد حتی پیکسل‌هایی که سیاه مطلق را نمایش می‌دهند تا حدی دارای نور پس‌زمینه هستند. به همین دلیل نسبت کنتراست و عمق سیاهی در این نوع صفحه نمایش کمتر است. البته ممکن است در کاربرد روزمره تفاوت نسبت کنتراست این دو نوع صفحه نمایش آن‌قدر که اعداد نشان می‌دهد زیاد نباشد.

این تفاوت به‌ویژه زمانی بیشتر زمانی جلب‌توجه خواهد کرد که در یک اتاق تاریک از گوشی استفاده کنید.

مقایسه محدوده‌ی رنگی یک صفحه نمایش IPS LCD با فضای رنگی استاندارد sRGB

در سوی مثبت قضیه به دلیل استفاده از نور پس‌زمینه در تکنولوژی IPS LCD، ساب‌پیکسل‌ها اندازه‌ای برابر دارند و به شکلی فشرده‌تر در کنار هم قرار داده می‌شوند.

ازآنجاکه برای تولید نور سفید سه طیف رنگی اصلی (قرمز، سبز و آبی) باید با نسبت‌هایی متفاوت با هم ترکیب شوند در تکنولوژی AMOLED اندازه‌ی ساب‌پیکسل‌های رنگی مختلف نمی‌تواند با هم برابر باشد و در نتیجه چیدمان آن‌ها متفاوت است.

این نکته می‌تواند در تراکم پیکسلی برابر موجب شفافیت بیشتر و شارپنس بهتر صفحات نمایش IPS LCD نسبت به AMOLED شود؛ به‌ویژه اگر از فاصله‌ای نزدیک به آن‌ها نگاه کنید.

ولی مهم‌ترین مزیت تکنولوژی IPS LCD در حال حاضر بازتولید دقیق، صحیح و طبیعی‌تر رنگ است.

محدوده‌ی رنگی یا Color Gamut در تکنولوژی IPS LCD می‌تواند کاملا با فضای رنگی استاندارد sRGB منطبق باشد.

همین موضوع باعث می‌شود به‌ویژه عکاسان تمایل بیشتری به صفحه نمایش IPS LCD داشته باشند. البته به دلیل وجود نور پس‌زمینه، زاویه دید ممکن است در IPS LCD همیشه به‌خوبی AMOLED نباشد ولی معمولا تراز سفیدی بهتر خواهد بود.

در برخی از صفحات نمایش AMOLED رنگ سفید اندکی به زرد متمایل می‌شود. همچنین در مجموع صفحات نمایش IPS LCD معمولا زیر نور شدید خورشید عملکرد و خوانایی بهتری دارند.

مقایسه نحوه چیدمان ساب‌پیکسل‌ها در یک صفحه IPS LCD (راست) و یک صفحه AMOLED (چپ)

در حال حاضر سامسونگ بزرگترین تولیدکننده و طرفدار تکنولوژی AMOLED است، درحالی‌که اپل، LG و HTC همچنان به استفاده از تکنولوژی IPS LCD ادامه می‌دهند.

البته شایعاتی قوی در مورد استفاده از صفحه نمایش AMOLED در آیفون ۸ به گوشی می‌رسد.

در نهایت توجه به این نکته هم خالی از لطف نیست که تولید پنل‌های IPS LCD معمولا هزینه‌ی کمتری دارد. از دید تولیدکنندگان این خود یک مزیت خواهد بود. درهرحال انتخاب یک برنده از میان دو تکنولوژی AMOLED و IPS LCD کار آسانی نیست. رنگ‌های درخشان و سیاهی‌های عمیق صفحه نمایش AMOLED طرفداران خاص خودش را دارد و رنگ‌های طبیعی و شارپنس بالای صفحه نمایش IPS LCD طرفداران خاص خودش.