در محیط های صنعتی با وجود ماشین آلات و ابزار فراوان، غالبا كارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند، با پیشرفت فنآوری و افزایش كاربرد ماشین آلات در تولید نیز مخاطرات و احتمال بروز حوادث در اینگونه محیط ها فزونی می گیرد. ایمنی صنعتی علمی است كه در پیشگیری از بروز حوادث در محیط كار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی كار و سرمایه گام بر می دارد.
اصولا ایمنی صنعتی رشته ای است كه به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود كه با به كار گرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیط های صنعتی به گونه ای مؤثر و كارا نگهداری كرد و به این وسیله یك محیط كار بی خطر و سالم برای افزایش كارایی كاركنان به وجود آورد.
یك مكان، یك كار معین و یا یك دستگاه زمانی ایمن انگاشته می شود كه احتمال خطر مرگ، مجروح شدن و یا ابتلا به بیماری برای كسانی كه در آنجا بوده یا با آن دستگاه كار می كنند در حد قابل قبول پایین باشد. به طور كلی، می توان چنین گفت كه میزان خطر قابل قبول با پایین آمدن سطح ایمنی، افزایش می یابد.
با توجه به تعریف ایمنی، مهندسی ایمنی عبارت است از :
مقررات یا نظامی كه برای كاهش وقوع حوادث از طریق حذف یا كنترل خطرات به كار می روند در مهندسی ایمنی صنعتی مسائلی كه در ایمن كردن محیط كار مورد توجه قرار می گیرند عبارتند از:
حیطه فعالیت مهندسی ایمنی امروزه گسترده تر شده است و به شاخه ها و گرایش های گوناگون دانشگاهی گسترش یافته است كه عبارت است از:
۱ - مدیریت خطر
۲ - پیشگیری از خطرات
۳ - مهندسی آتشسوزی
۴ - كنترل خطر
مدیریت، مسئول ایمنی و بهداشت كاركنان است، همانگونه كه یك مدیر برای بهره وری و سودآوری مسئولیتی سنگین دارد، در مورد ایمنی و بهداشت نیز چنین وضعیتی صادق است تولید از دست رفته ممكن است از طریق بهبود مدیریت مجددا به دست آید. اما هیچ راهی برای جبران تلفات انسانی كه در نتیجه بروز حوادث حاصل می شود، وجود ندارد. این نكته مورد توافق متخصصان علم مدیریت است كه تنها ۱۵ درصد از مشكلات سازمان یا كارخانه ممكن است به وسیله كاركنان حل و كنترل شود، در صورتی كه ۸۵ درصد این مشكلات را می توان از طریق مدیریت مشاركتی مهار كرد.
نتیجتا لازم است مدیران و كارفرمایان به اهمیت و ارزش حفاظت صنعتی پی ببرند. باید از زیان های مادی ناشی از حوادث صنعتی (اعم از مستقیم و غیرمستقیم) آگاهی داشته باشند مضافاً از همه مهم تر به ارزش و منزلت عامل انسانی و سلامت او توجه كند. لازم است مدیریت بر تمام كاركنان و محیط كار تأثیر داشته باشد و عوامل ایمنی محیط را كه در كم كردن حوادث مؤثرند به نحو مطلوب بشناسند و كوشش و توان خود را در حفظ و سلامت كاركنان و ماشین آلات به نحو مطلوب مصرف كند.
ایمنی شرایطی است كه منابع انسانی را از عوامل مضری كه می توان سلامتی آنان را به خطر اندازد، مصون می دارد. مسئولیت عمده ایمن سازی محیط كار به عهده مدیران سطوح بالای سازمان به ویژه مدیران پرسنلی است. البته اهمیت همكاری كلیه كاركنان را در محیط امن نمی توان نادیده گرفت.
به عبارت دیگر ایمنی كار عبارت است از: فراهم آوردن موجباتی كه از بیماری ها و حوادث ناشی از كارهای صنعتی جلوگیری می كند. یعنی هر چه تعداد حوادث ناشی از كار كمتر باشد می توان گفت كه ایمنی بیشتری در محیط كار وجود دارد.
بهداشت به معنای مصون داشتن كاركنان از بیماری و سالم نگه داشتن وضعیت جسمانی و روانی آنهاست. ایمنی به معنای محافظت كردن كاركنان از آسیب های مربوط به حوادث كاری است. این عوامل حائز اهمیت است، زیرا كاركنانی كه از سلامتی برخوردارند و در محیطی ایمن كار می كنند ثمر بخشترند. به این دلیل مدیران آینده نگر، حامی برنامه های پیشرفت بهداشت و ایمنی هستند. امروزه به دلیل ملاحظات قانونی تمام سازمان ها موظف به مراقبت بهداشت و ایمنی كاركنان خود هستند.
در پست بعدی در مورد بهداشت حرفه ای صحبت خواهیم نمود پس با ما همراه باشید.
