قطره چکان (Dropper) از یک لوله شیشه ای یا پلاستیکی کوچک ساخته شده است که در یک انتها آن یک حباب لاستیکی توخالی مکنده و در انتهای دیگر آن یک نازل قرار دارد. قطره چکان ها برای کشیدن و توزیع مقادیر کم مایعات به صورت قطره ای کاربرد دارند.
قطره چکان ها بسیار موثر و پرکاربرد هستند. قطره چکان های که اندازه های مشخص شده روی آنها درج شده است، برای انتقال مقدار مورد نیاز مایعات به کار می روند. معمولاً به عنوان قطره چکان دارو در مصرف مقدار تجویز شده استفاده می شود. به طور مشابه دانشجویان و دانشمندان در آزمایشگاه ها از آن برای به دست آوردن مقدار مناسب مواد شیمیایی استفاده می کنند.
در ابتدا فشار داخل قطره چکان با فشار بیرون یکسان است. با فشار دادن حباب لاستیکی، هوای نازل قطره چکان از آن خارج می شود و خلاء جزئی در داخل نازل ایجاد می شود (فشار داخل قطره چکان کاهش می یابد). هنگامی که حباب لاستیکی فشار داده می شود و نازل را در داخل مایع نگه می دارید، هوا به شکل حباب خارج می شود. با رها کردن حباب لاستیکی، مایع به داخل نازل کشیده می شود تا این خلاء را پر کند. این به این دلیل است که فشار هوای روی سطح مایع بسیار بیشتر است و مایع را به داخل قطره چکان فشار می دهد. هر چه بیشتر حباب لاستیکی را فشار دهیم، مقدار هوایی که به بیرون رانده می شود بیشتر می شود و خلاء ایجاد شده نیز بیشتر می شود. در نتیجه مایع بیشتری به داخل کشیده می شود.
هنگام بیرون آوردن قطره چکان از مایع، مایع داخل قطره چکان خارج نمی شود زیرا فشار مایع داخل قطره چکان برابر با فشار اتمسفر است. مایع در داخل قطره چکان در برابر فشار اتمسفر نگه داشته می شود. با فشار دادن حباب لاستیکی، فشار مایع افزایش می‌یابد و زمانی که فشار مایع از فشار اتمسفر بیشتر شود، از قطره چکان بیرون می ریزد.
قطره چکان ها در اشکال، اندازه ها و نوع مواد مختلف مورد استفاده در ساخت آن ها موجود هستند. در اینجا برخی از عملکردهای عملی قطره چکان آورده شده است:
یکی از محبوب ترین عملکردهای قطره چکان برای عموم مردم این واقعیت است که از آنها برای ریختن آب یا هر مایع دیگری به طور مستقیم در چشم استفاده می شود. به این نوع قطره چکان ها، قطره چکان چشمی نیز گفته می شود و معمولاً از پیپت پاستور شیشه ای ساخته می شوند. قطره چکان ها برای ریختن مایع در چشم بسیار رایج هستند.
اگرچه قطره چکان ها خیلی دقیق نیستند، زیرا مقدار نسبتاً زیادی مایع را به یکباره می ریزند، اما همچنان در آزمایشگاه استفاده می شوند. قطره چکان های درجه بندی شده آزمایشگاهی معمولاً از شیشه ساخته می شوند، زیرا شیشه نسبت به پلاستیک مقاومت بسیار بیشتری در برابر مواد شیمیایی دارد. شیشه بوروسیلیکات به یک انتخاب بسیار محبوب برای ساخت قطره چکان تبدیل شده است.
قطره چکان های پلاستیکی معمولاً در آزمایشات بیولوژیکی استفاده می شود که در آن قطره چکان باید تنها پس از یک بار استفاده از بین برود. از آنجایی که پلاستیک مورد استفاده در ساخت قطره چکان از پلاستیک نرم و ارزان مانند پلی اتیلن ساخته شده است، به راحتی می توان آن را دور انداخت.
از آنجایی که پلاستیک نرم کمتر باعث از بین رفتن سلول ها و پروتئین می شود، یکی از مواد های اصلی مورد استفاده در بسیاری از آزمایش های بیولوژیکی است. همچنین پلاستیک را می توان خم کرد و شکل آن را به لوله هایی با حجم کم تغییر داد. با این حال، قطره چکان های پلاستیکی برای اندازه گیری بسیار دقیق نیستند و بنابراین فقط برای آزمایش های عمومی استفاده می شوند. برای نتایج مناسب، انواع شیشه ای بسیار محبوب تر هستند.
قطره چکان ها معمولاً همراه با یک بطری هستند و از این بطری می توان برای نگهداری مایعات بدون آلودگی استفاده کرد و می تواند مقدار زیادی مایع را ذخیره کند. تمام مایعی که در داخل بطری ذخیره می شود از سیستم بیرونی در امان است. این باعث می شود که آن را جایگزینی عالی برای بطری های خلاء، که بسیار گران تر و سخت تر ساخته می شوند، تبدیل کند. این بطری ها به صورت ترکیبی با بطری شیشه ای و قطره چکان عرضه می شوند. اینها را می توان در هر داروخانه عمومی نیز یافت و به راحتی خریداری کرد.
