آهک یک ماده شیمیایی همه کاره با کاربردهای فراوان است. این ترکیب شیمیایی در تولید مواد بی شماری استفاده می شود. آهک یا اکسید کلسیم (CaO)، از رسوبات طبیعی با کیفیت بالای سنگ آهک یا کربنات کلسیم (CaCO3) به دست می آید. سنگ آهک یک سنگ رسوبی است که میلیون ها سال پیش در نتیجه انباشته شدن صدف، مرجان، جلبک و سایر زباله های اقیانوسی به وجود آمده است. آهک زمانی تولید می شود که سنگ آهک در معرض حرارت شدید قرار گیرد و کربنات کلسیم به اکسید کلسیم تبدیل شود.
آهک معمولاً با تعدادی از اصطلاحات از جمله آهک زنده، اکسید کلسیم، آهک با کلسیم بالا یا آهک دولومیتی شناخته می شود. آهک دولومیتی حاوی اکسید منیزیم (MgO) است که از حضور کربنات منیزیم (MgCO3) در سنگ اولیه به نام سنگ آهک دولومیتی به دست می آید. سنگ آهک دولومیتی حاوی دو شکل کربنات، کربنات کلسیم و کربنات منیزیم است. آهک با محتوای کلسیم بالا کربنات کلسیم تقریبا خالص است.
آهک هیدراته زمانی تولید می شود که آهک زنده با دقت با آب مخلوط شود و آهک هیدراته (Ca(OH)2) به دست آید که به آهک خشک یا هیدروکسید کلسیم نیز معروف است. در فرآیند تولید آهک هیدراته، یک پودر سفید بسیار ریز تشکیل می شود که در تعدادی از کاربردها به ویژه تهیه آسفالت بسیار مفید است.
در اوایل 4000 سال قبل از میلاد، مصریان باستان از آهک زنده پس از مخلوط کردن آن با آب، به عنوان مصالح ساختمانی برای ساخت اهرام استفاده می کردند. امروزه آهک هیدراته یک ترکیب شیمیایی پرکاربرد در صنایع مختلف است. استفاده از آهک در زندگی روزمره ما بسیار رایج است و باعث می شود آبی که می نوشیم سالم تر، هوایی که تنفس می کنیم تمیزتر، فولاد ما خالص تر و پروژه های ساختمانی ما پایدارتر شود. این ترکیب شیمیایی به تولید شیشه، تولید کاغذ، کشاورزی، فرآیندهای شیمیایی، تولید گچ، ملات و سایر مصالح ساختمانی کمک می کند.
در کاربردهای ساختمانی، آهک می توانند خاک های مرطوب را خشک کند و بهره وری را افزایش دهد. آهک به سرعت خاک های ضعیف را اصلاح می کند. محصولات مشتق شده از آهک همچنین می توانند برای تثبیت خاک استفاده شوند، این امر باعث افزایش استحکام طولانی مدت و دائمی خاک می شود.
در کاربردهای اصلاح محیطی، آهک هیدراته جریان های زباله خطرناک و غیرخطرناک را خشک، جامد و ثابت می کند. محصولات مشتق شده از آهک یک ماتریس پوزولانی ایجاد می کنند که از تحرک فلزات جلوگیری می کند و با تنظیم pH بالا فلزات سنگین را جدا کرده و حلالیت آنها را کاهش می دهند.
برای تولید آهک قبل از استخراج سنگ آهک، ابتدا باید آنالیزهای زمین شناسی و شیمیایی انجام شود تا مشخص شود که آیا سنگ مورد نظر برای تولید آهک قابل قبول است یا خیر. سنگ آهکی که الزامات ترکیب شیمیایی را برآورده نمی کند، برای استفاده به عنوان سنگدانه و پرکننده در تعدادی از کاربرد های دیگر استفاده می شود.
هنگامی که سنگ آهک استخراج شد، باید خرد شود و اندازه یکنواختی داشته باشد تا محصول نهایی یک محصول ثابت باشد. سنگ آهک خرد شده به کوره هایی انتقال داده می شود، تا در آنجا کلسینه شوند. اساساً این سنگ های خرد شده در دمای 2000 درجه فارنهایت پخته می شود. در طول این فرآیند، گرمای شدید باعث می شود که سنگ آهک به طور شیمیایی دی اکسید کربن (CO2) آزاد کند و در نتیجه آهک تولید شود.
مانند هر ماده شیمیایی، هنگام استفاده از آهک نیز باید نکات ایمنی را رعایت کنید. اگر آهک به درستی مورد استفاده قرار گیرد، محصول بسیار ایمنی است. عوارض جانبی استفاده از آهک عبارتند از:
سوزش چشم : هنگام کار با محصولات آهکی توصیه می شود برای جلوگیری از این مشکلات از عینک ایمنی استفاده شود.
تحریک پوست: هنگامی که آهک در معرض رطوبت یا عرق قرار می گیرد یک واکنش شیمیایی گرمازا رخ می دهد که می تواند باعث سوختگی شیمیایی پوست شود. پوشیدن لباس مناسب برای جلوگیری از این عارضه توصیه می شود.
تحریک تنفسی: هنگام استفاده از آهک توصیه می شود از ماسک تنفسی استفاده کنید تا دچار مشکلات تنفسی نشوید.
