ترتیب عناصر شیمیایی در ردیف ها و ستون ها به عنوان جدول تناوبی شیمیایی یا جدول تناوبی عناصر (شیمیایی) شناخته می شود. اغلب در فیزیک، شیمی و سایر علوم استفاده می شود و اغلب به عنوان نماد شیمی در نظر گرفته می شود. این یک نمایش بصری از قانون تناوبی است، که بیان می کند که اعداد اتمی عناصر شیمیایی یک رابطه تقریباً دوره ای با خواص آنها دارند. این جدول به چهار بلوک تقسیم شده است که تقریباً مستطیل شکل هستند. ستون های جدول به عنوان گروه و سطرهای آن به عنوان نقطه شناخته می شوند.
عناصر جدول مندلیف بر اساس افزایش عدد اتمی و خواص شیمیایی مکرر آنها مرتب شده اند. آنها در یک قالب جدولی مرتب شده اند، با ردیف هایی که نشان دهنده دوره ها و ستون ها نشان دهنده گروه ها هستند.
ترتیب افزایش عدد اتمی عناصر از چپ به راست و بالا به پایین است. در نتیجه، عناصر یک گروه دارای خواص شیمیایی مشابه و پیکربندی الکترون ظرفیت یکسان خواهند بود. در مقابل، الکترون های ظرفیت در همان دوره به ترتیب افزایشی مرتب خواهند شد. در نتیجه، با افزایش سطح انرژی اتم، سطوح فرعی انرژی در هر سطح انرژی وجود دارد.
94 عنصر اول جدول تناوبی به طور طبیعی یافت می شوند، اما 95 تا 118 عنصر باقی مانده تنها به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ها یا راکتورهای هسته ای ایجاد شده اند. جدول تناوبی که ما در حال حاضر استفاده می کنیم، نسخه پیشرفته تری از برخی مدل های پیشنهاد شده توسط دانشمندان در نوزدهم است. در قرن بیستم دیمیتری مندلیف بر اساس اکتشافات برخی از دانشمندان پیش از او، از جمله جان نیولندز و آنتوان لوران دو لاووازیه، جدول تناوبی را پیشنهاد کرد.
تمایز بین مواد شیمیایی در اوایل قرن نوزدهم به سرعت توسعه یافت که منجر به جمع آوری دانش گسترده ای در مورد ویژگی های شیمیایی و فیزیکی عناصر و ترکیبات شد. ادبیات نظام مند شیمی و همچنین هنرهای آزمایشگاهی باعث طبقه بندی دانش شیمیایی است به صورت یک جدول شد. از آنجایی که می توان روابط بین ترکیبات را راحت تر از بین عناصر تعیین کرد، این اتفاق افتاد که طبقه بندی عناصر برای مدت زمان قابل توجهی از ترکیبات عقب تر بود. در واقع، تقریباً 50 سال طول کشید تا شیمیدانان در مورد طبقه بندی عناصر پس از پذیرفته شدن گسترده سیستم های طبقه بندی ترکیبات به اجماع برسند.
اتحادیه بین المللی شیمی محض و کاربردی یا IUPAC مسئول حفظ جدول تناوبی به صورتی که امروزه می شناسیم، است. سازمان IUPACمسئول تصمیم گیری در مورد مواردی است که باید تغییر کند، حتی اگر بسیاری از اطلاعات جدول تناوبی پایدار است و بعید است که تغییر کند.
برای کشف یک عنصر جدید آنها استانداردهایی را توسعه داده اند. به هر عنصر جدید پس از تأیید اعتبار باید یک نام رسمی به همراه یک نام و نماد موقت داده شود. IUPACاخیراً عناصر 113، 115، 117 و 118 را بررسی کرده و تصمیم گرفته است تا نام ها و نمادهای رسمی را به آنها بدهد.
ممکن است باور شود که وزن اتمی فهرست شده در جدول مندلیف ثابت است. واقعیت این است که وزن اتمی در طول زمان تغییر کرده است. وزن و فراوانی اتمی توسط کمیسیون IUPACدر مورد فراوانی ایزوتوپی و وزنهای اتمی (CIAAW) از سال 1899 ارزیابی شده است. برای مثال، وزن اتمی کربن از 12.00 در سال 1902 به [12.0096، 12.0116] امروز تغییر کرده است.
اولین نسخه از جدول تناوبی، که شبیه به آنچه در حال حاضر استفاده می کنیم، توسط دیمیتری مندلیف ارائه شد، که اغلب از او به عنوان پدر جدول تناوبی یاد می شود. قانون تناوبی مندلیف از یک جهت کلیدی با قانون تناوبی فعلی تفاوت چشمگیری دارد.
در حالی که قانون تناوبی مدرن مبتنی بر ترتیب فزاینده اعداد اتمی است، مندلیف جدول تناوبی خود را بر اساس افزایش جرم اتمی مدل سازی کرد.
مندلیف با وجود اینکه جدول مندلیف او بر اساس وزن اتمی بود، توانست کشف و ویژگی های برخی از عناصر را پیش بینی کند. تنها حدود نیمی از عناصری که اکنون می دانیم در زمان او وجود داشته اند و اکثر چیزهایی که درباره آنها شناخته شده بود، نادرست بود.