اسید بوریک یک ماده معدنی است که به طور گسترده در طبیعت از آب دریا گرفته تا خاک یافت می شود. اما وقتی از آن به عنوان یک آفت کش صحبت می کنیم، به ترکیب شیمیایی اشاره می کنیم که از ذخایر غنی از بور در نزدیکی مناطق آتشفشانی و بستر دریاچه های خشک استخراج و تصفیه شده است. البته اگرچه به عنوان یک علف کش استفاده می شود اما شکل معدنی آن به طور طبیعی در بسیاری از گیاهان و تقریباً همه میوه ها وجود دارد. با اینحال باید خطرات اسید بوریک را در نظر گرفت.
اسید بوریک یک بورات مهم تجاری است که اغلب به عنوان ضد عفونی کننده، ماده ضد اشتعال و یک عامل نگهدارنده مواد غذایی استفاده می شود. همچنین در چسب ها، مواد شوینده، در ساخت شیشه و کاغذ و کاهش نقطه ذوب در جوشکاری استفاده می شود.
به طور صنعتی برای ساخت فایبرگلاس، محصولات شیشه ای خانگی و شیشه های مورد استفاده در نمایشگر کریستال مایع (LCD) استفاده می شود. برای تولید شیشه با مقاومت شیمیایی بهتر در برابر دمای بالا استفاده می شود. اسید بوریک به عنوان یک پاک کننده عالی برای انواع کپک و حشرات مانند مورچه ها، سوسک ها، ، کک و غیره عمل می کند.
مخلوط اسید بوریک با نفت یا روغن نباتی به عنوان یک روان کننده عالی عمل می کند و می تواند روی سطوح سرامیکی یا فلزی استفاده شود. همچنین می توان از آن برای روغن کاری تخته ها استفاده کرد.
اسید بوریک یک ضد عفونی کننده ملایم و همچنین یک اسید ملایم است که از رشد میکروارگانیسم ها در سطوح خارجی بدن جلوگیری می کند. معمولاً در محلول‌های لنزهای تماسی، ضدعفونی کننده‌های چشم، داروهای واژن، پودر بچه، داروهای ضد پیری و کاربردهای خارجی مشابه استفاده می شود.
اسید بوریک و سایر بورات ها به طور گسترده ای در مکمل های دارویی بدون نسخه استفاده می شوند. بور دارای ارزش درمانی بالقوه در ارتقای سلامت استخوان و مفاصل و همچنین تأثیر محدودکننده بر علائم آرتریت است. توجه به این نکته ضروری است که اثرات سلامتی اسید بوریک و مکمل‌های مبتنی بر بور بر اساس مطالعات بسیار جدید و یا صرفاً بر اساس ادعای سازندگان مکمل‌ها است. البته اسید بوریک باید مستقیماً به عنوان مکمل یا به هر دلیل دیگری مصرف شود. عوارض و خطرات اسید بوریک را باید هنگام استفاده در نظر گرفت.
اسید بوریک برای انسان بی خطر نیست. مسمومیت با اسید بوریک می تواند حاد یا مزمن باشد. مسمومیت حاد زمانی رخ می دهد که افراد محصولات سوسک کش حاوی اسید بوریک را قورت دهند. مسمومیت مزمن زمانی اتفاق می افتد که افراد به طور مکرر در معرض اسید بوریک قرار بگیرند. در گذشته از محلول اسید بوریک رقیق شده برای تمیز کردن و پانسمان زخم ها استفاده می شد. افرادی که به طور مکرر در معرض اسید بوریک رقیق قرار گرفتند، در نهایت دچار مسمومیت با اسید بوریک شدند. علائم مسمومیت با اسید بوریک عبارتند از:
استفراغ، اسهال، بثورات قرمز روشن، تاول، بیحالی، کما، تشنج، خواب آلودگی، تب، فشارخون پایین، رنگ پریدگی پوست، انقباض عضلات صورت، بازوها، دست ها، پاها ، اسید بوریک ممکن است باعث مرگ شود زیرا می تواند منجر به عفونت‌های جدی هم در قفسه سینه و هم در حفره‌های شکمی شود.
اسید بوریک می تواند عملکرد معده را مختل کند و بر سیستم عصبی حشرات تأثیر بگذارد. همچنین می تواند قسمت بیرونی پوسته حشرات را خراش دهد و به آن آسیب برساند. اگر پوست در معرض اسید بوریک قرار گرفت، بلافاصله محل را با آب جاری بشویید. در صورت تماس ماده شیمیایی با چشم، چشم ها را به مدت 15 دقیقه با آب خنک بشویید. اگر اسید بوریک بلعیده شد، بهتر است فورا به اورژانس مراجعه کنید.
در دوران بارداری نباید از شیاف اسید بوریک استفاده کرد. یکی از خطرات اسید بوریک این است که مصرف داخلی آن بسیار سمی است و همچنین هرگز نباید روی زخم های باز استفاده شود. هنگامی که اسید بوریک وارد بدن می شود، می تواند باعث تهوع، استفراغ، اسهال ، درماتیت، آسیب کلیه، نارسایی حاد سیستم گردش خون و حتی مرگ شود. در گذشته از اسید بوریک به عنوان یک درمان موضعی برای نوزادان مبتلا به راش پوشک استفاده می شد.
اسید بوریک در دمای بیش از 100 درجه سانتیگراد تجزیه شده و آب و انیدرید بوریک محرک تولید می کند. محلول آبی آن یک اسید ضعیف است که به فلزات حمله کرده و هیدروژن تولید می کند که می تواند باعث ایجاد خطر آتش سوزی و انفجار شود.
