از نگاه فقه اسلامی انسان میتواند صدقه را در هشت مورد مصرف کند :
اوّل: فقیر (کسى که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و آن کسى که صنعت یا ملک یا سرمایهاى دارد که مىتواند مخارج سال خود را بگذراند فقیر نیست).
دوم: مسکین (کسى که از فقیر گذران زندگی اش سختتر است).
سوم: کسى که از طرف امام (علیه السلام) یا نایب امام مأمور است که زکات را جمع و نگهدارى نماید و به حساب آن رسیدگى کند و آن را به امام (علیه السلام) یا نایب امام یا فقرا برساند.
چهارم: کافرهایى که اگر زکات به آنان بدهد به دین اسلام مایل مىشوند، یا در جنگ به مسلمانان کمک مىکنند.
پنجم: جهت خریدارى بندهها و آزاد کردن آنان.
ششم: بدهکارى که نمىتواند قرض خود را بدهد.
هفتم: سبیل اللَّه؛ یعنى کارى که مانند ساختن مسجد منفعت عمومى دینى دارد، یا مثل ساختن پل و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان مىرسد و آن چه براى اسلام نفع داشته باشد به هر نحو که باشد.
هشتم: ابن السبیل؛ یعنى مسافرى که در سفر درمانده شده است.
باید توجه داشت که دادن صدقات مستحبی به سیّد اشکال ندارد، اما صدقات واجب مثل زکات اگر شخص زکات دهنده غیر سیّد باشد نمی تواند زکات واجب را به سید بدهد مگر این که خمس و سایر وجوهات، کفایت مخارج آن سید را نکند و از گرفتن زکات ناچار باشد بله اگر شخص زکات دهنده سید باشد باز در دادن زکات واجب به سید اشکالی وجود ندارد.
