در سال‌های اخیر کلیپ‌های بسیاری به دلایل متفاوت از سمت وزارت ارشاد جمهوری اسلامی توقیف شده و حذف شده‌اند. کلیپ های ممنوع لزوما از مارکت تبلیغات تلویزیونی نبودند. بخصوص از زمانیکه تبلیغات در سوشیال مدیا پررنگ شده است خیلی از شرکت‌ها تبلیغات خود را در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، لینکدین و یوتیوب منتشر کرده‌اند.
انتشار یک تبلیغ در سوشیال مدیا می‌تواند بسیار پر بازدید باشد. این موضوع در کنار اهمیت دیجیتال مارکتینگ باعث شده بسیاری از شرکت‌ها به سمت ساخت تیزرهای تبلیغاتی و یا استفاده از اینفلوئنسرها در شبکه‌های مجازی روی بیاورند.
برای مثال تبلیغ اخیر شرکت میهن که در آن تعداد زیادی از اینفلوئنسرها شرکت داشتند بسیار مورد توجه قرار گرفت. استفاده از رضا شفیعی جم و محمدرضا حیاتی در تبلیغات موزیکال میهن به همراه عده‌ای از اینفلوئنسرهای مطرح، کانسپت قرعه کشی بزرگ میهن در نیمه اول سال بود.
البته همان‌طور که چنین تبلیغاتی بازدید زیادی خواهد داشت، ممکن است انتقادات زیادی را هم به دنبال داشته باشد. اما مهم‌ترین نکته این است که این تبلیغات از نظر ممیزی وزارت ارشاد مورد تایید باشند تا به یکی از کلیپ های ممنوع در شبکه‌های اجتماعی تبدیل نشوند.
ممیزی تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی
تا چند سال پیش که مارکت تبلیغات در شبکه‌های مجازی کمتر بود، نظارت و بررسی وزارت ارشاد و ممیزی هم در این بخش کمتر بود؛ اما در حال حاضر همه چیز تغییر کرده است. وزارت ارشاد قوانین ساخت کلیپ‌های تبلیغاتی را در تمام سوشیال مدیا بررسی می‌کند. بنابراین هنگام ساخت یک کلیپ تبلیغاتی برای شبکه‌های اجتماعی باید به قوانین ممیزی وزارت ارشاد توجه شود تا تبلیغ ساخته شده به لیست کلیپ های ممنوع اضافه نشود.
قبل از انتشار هر تیزر تبلیغاتی دریافت مجوزهای لازم ضروری است. هرچند بسیاری از شرکت‌ها تبلیغات خود را به صورت غیر رسمی از طریق شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند. با این حال باید توجه کنید که اگر این تبلیغات با موازین جمهوری اسلامی مطابقت نداشته باشد، قابل پیگیری است.
برای آنکه بتوانیم دقیق‌تر در اینباره صحبت کنیم خوب است نگاهی به چند کلیپ جنجالی در سوشیال مدیا بیندازیم که توسط وزارت ارشاد حذف شدند. این تبلیغات در زمان خود سر و صدای زیادی به پا کردند و حسابی وایرال شدند هرچند در نهایت به جمع کلیپ های ممنوع پیوستند.
بستنی دردسرساز
قطعا تبلیغ بستنی دومینو جنجالی‌ترین تبلیغ در سال 1401 بود. تیر ماه سال 1401 تبلیغات غیر رسمی شرکت دومینو حسابی پربازدید و البته پرحاشیه شد. در این تبلیغات دومینو از بازیگران خانم برای نشان دادن طعم خاص و لذت بستنی خوردن در طبیعت استفاده کرده بود.
شعار این تیزر، " وقتی بستنی میخوری چه حسی داری؟ چه شکلی میشی؟" بود با پخش این تبلیغات موجی از انتقادات به سمت این شرکت سرازیر شد. به عقیده کاربران شبکه های اجتماعی استفاده از بازیگر زن و لیس زدن به بستنی با اغواگری، به همراه المان و آبجکت های قرمز رنگ از دلایل بَن شدن این ویدیو بود. این تبلیغ آنقدر مهم شد که ستاد امر به معروف و نهی از منکر نسبت به شرکت دومینو اعلام جرم کرد. به نظر منتقدان این تبلیغ منافی عفت عمومی و معارض حقوق عامه بوده است.
این تبلیغ باعث شد یکبار دیگر یکی از اصول ممیزی به همه یادآوری شود به طوریکه بعد از این ماجرا تصویر نامه‌ای به امضای سرپرست اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی البرز در رسانه‌ها منتشر شد. در این نامه به صراحت نوشته شده بود «هرگونه استفاده از زن در تبلیغات ممنوع است.»
خود این نامه هم با انتقادات شدیدی روبه‌رو شد. چراکه این جمله به‌معنای حذف جامعه زنان از تمام تبلیغات است. البته بعدها اعلام شد که منظور از این جمله اشاره به یکی از اصول ممیزی بوده است که در آن بیان شده استفاده ابزاری از کودکان، زنان و مردان در تبلیغات ممنوع است.
خوانندگی ابی پر از حاشیه
شرکت دیوار یکی از بزرگ‌ترین پلتفرهای نیازمندی آنلاین است که حتی اگر از آن استفاده نکرده باشید احتمالا نام آن را شنیده‌اید. چند ماه پیش خبر دستگیری مدیرعامل دیوار واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت. او به دلیل تخلفاتی که کاربرهای دیوار انجام داده بودند مورد بازخواست قرار گرفت و در ادامه حتی به زندان محکوم شد. البته خوشبختانه بعدتر در این حکم تجدیدنظر رخ داد.
حدود دو ماه پیش دوباره نام دیوار بر سر زبان‌ها افتاد اما اینبار به واسطه یک تیزر تبلیغاتی که در سوشیال مدیا منتشر شده بود. در این کلیپ از شرکت دیوار که بعدا جزو کلیپ های ممنوع شد؛ از یکی از آهنگ‌های بسیار مشهور خواننده ایرانی، ابی، استفاده شده بود.
به عقیده کاربران شبکه‌های اجتماعی استفاده از بدل خواننده لس آنجلسی، به همراه تبلیغات زرد دلایل اصلی بن شدن این تیزر تبلیغاتی بودند. برخی از رسانه ها از این کلیپ به عنوان " مرز خلاقیت و ابتذال" یاد کردند.
این کلیپ بدل ابی را نشان می‌دهد که یکی از آهنگ‌های مشهور او را با شعری متفاوت می‌خواند و فروش املاک در دیوار را به بنگاه‌های معاملات ملکی پیشنهاد می‌دهد.
بخشی از انتقادات به دیوار به دلیل عدم رعایت حق کپی رایت در ساخت این تیزر تبلیغاتی بود. بخش دیگر اما انتقاد متفاوتی را مطرح کردند. آنها معتقد بودند در این تبلیغ دلالی املاک تبلیغ شده است چراکه از ابتدا قرار بود دیوار مکانی باشد که در آن هر چیزی بدون واسطه به دست مشتری می‌رسد. اما در این تبلیغ مستقیما به استفاده بنگاه‌های معاملات ملکی از این پلتفرم اشاره شده است.
البته در این بین افراد زیادی این تبلیغ را تحسین کردند. به نظر آنها ایده اصلی تبلیغ و نحوه ارائه آن خلاقانه بوده است و به همین دلیل بازدید از آن در سوشیال مدیا تا این اندازه بالا بوده است. در نهایت این ویدیو به دلیل مغایرت با موازین جمهوری اسلامی توقیف شده است.
قوانین و مقررات تیزرهای تبلیغاتی
برای آنکه شرکت دچار چنین مشکلاتی نشود، باید از قبل قوانین موجود بررسی شوند و تیزر تبلیغاتی در چهارچوب‌های موجود ساخته شود تا مشکلی ایجاد نشود. برای مثال مهم‌ترین این قوانین برای شرایط بازیگران حاضر در تبلیغات تعریف می‌شود.
بازیگران باید بدون آرایش خاص و با حجاب کامل حضور داشته باشند. همچنین همان‌طور که قبلا اشاره کردیم استفاده ابزاری از زنان، کودکان و مردان در تبلیغات ممنوع است. همچنین حضور خانم‌ها در تبلیغات باید به گونه‌ای باشد که وضعیت کالا و مصارف آن با نقش زنان متناسب باشد.
علاوه بر این ترجیحاتی هم برای انتخاب موسیقی در تبلیغات موزیکال وجود دارد. واضح است که موسیقی استفاده شده در تیزرهای تبلیغاتی نباید مبتذل باشد و یا حتی ریتم آن یادآور یک موسیقی مبتذل باشد. شاید تعریف موسیقی مبتذل چندان ساده و واضح نباشد؛ اما عموما استفاده از موسیقی‌های غیرمجاز در تبلیغات دردسرساز خواهد بود.
قوانین مربوط به ساخت تیزرهای تبلیغاتی بیش از این‌ها است و برای جلوگیری از توقیف تیزر نکات زیادی باید در نظر گرفته شود. نگاهی به لیست کلیپ های ممنوع در سال‌های اخیر به ما نشان می‌دهد چه چیزهایی اهمیت بیشتری دارند. هرچه یک کلیپ بیشتر دیده شود احتمالا حساسیت روی آن نیز بیشتر خواهد شد.
جمع‌بندی
در سال‌های اخیر ساخت تیزرهای تبلیغاتی و انتشار آن در سوشیال مدیا بسیار رایج بوده است. برخی از این تبلیغات با بازدیدهای فراوان روبه‌رو شده‌اند و البته انتقادات زیادی را هم به دنبال داشتند. دانستن قوانین ممیزی وزارت ارشاد قبل از ساخت تیزر تبلیغاتی بسیار مهم است.
چراکه می‌تواند از هدر رفتن سرمایه شرکت جلوگیری کند. خوب است کلیپ های ممنوع در سال‌های اخیر را ببینیم و علت توقیف آنها را نیز بررسی کنیم تا از مشکلات بعدی جلوگیری کنیم
